Nguồn gốc

- Song thất lục bát là thể thơ có nguồn gốc dân tộc, kết hợp đan xen từng cặp câu 7 tiếng (song thấy) với từng cặp câu 6 và 8 tiếng (lục bát). Bài thơ song thất lục bát có thể được chia khổ hoặc không, số câu trong mỗi câu thơ không cố định.

Số tiếng trong mỗi câu thơ

 Tương tự như thể lục bát, song thất lục bát cũng có hiện tượng biến thể: có khi bài thơ mở đầu bằng cặp lục bát chứ không phải cặp song thất; có khi một số cặp câu lục bát liền nhau sau đó mới đến cặp song thất; có khi số chữ của các câu thơ không theo quy định.

Vần

 Thơ song thất lục bát sử dụng cả vần lưng (yêu vận) và vần chân (cước vận). Vần lưng được gieo ở tiếng thứ sáu (hoặc thứ tư) của câu thơ 8 tiếng (hiệp vần với tiếng cuối của câu thơ 6 tiếng ngay trước nó) và tiếng thứ ba (hoặc thứ năm) của câu thơ 7 tiếng (hiệp vần với tiếng cuối của câu thơ 7 tiếng liền trước nó). Vần chân được gieo ở tiếng cuối của tất cả các câu thơ.

Thanh điệu

- Thanh điệu trong thơ song thất lục bát cụ thể như sau:

Trong đó: thanh bằng (B), thanh trắc (T)

Cách ngắt nhịp

- Câu thơ 7 tiếng thường có cách ngắt nhịp lẻ trước chẵn sau (3/2/2 hoặc 3/4). Hai câu 6 và 8 ngắt nhịp theo thể thơ lục bát. Một số câu thơ có thể đọc theo những các ngắt nhịp khác nhau, mỗi cách ngắt nhịp tạo ra một nghĩa, giúp người đọc có được sự đa dạng trong cảm thụ.

* Sự khác biệt giữa thể thơ song thất lục bát và thể thơ lục bát

 Điểm khác biệt: Chủ yếu nằm ở cặp câu song thất. + Thể song thất có bảy tiếng gieo vần trong khi thơ lục bát chỉ có 6 tiếng. - Tương đồng: Quy luật dùng thanh điệu và cách gieo vần ở cặp câu lục bát. - Khác biệt: Thể song thất có bảy tiếng gieo vần trong khi thơ lục bát chỉ có 6 tiếng.

Chi tiết/câu thơ

Nghệ thuật

Tâm trạng người chinh phụ

Tiếng nhạc ngựa lần chen tiêng trống/Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay.

Dấu chàng theo lớp mây đưa/ Thiếp nhìn rặng núi ngẩn ngơ nỗi nhà

âm thanh và không gian

Hụt hẫng,buồn bã

Chi tiết/câu thơ

Nghệ thuật

Tâm trạng người chinh phụ

Chàng thi đi cõi xa mưa gió/Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn

Tuôn màu mây biếc trải ngần núi xanh

Chốn Hàm Kinh chàng còn ngoảnh lại/Bến Tiêu tương thiếp hãy trông sang

Khói Tiêu Tương cách Hàm Dương/Cây hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng

Hình ảnh đối lập

Đối với bất kì ai, khi người thân của mình phải đi vào chốn cõi xa mưa gió (chốn binh đao khói lửa, nơi chiến trận thảm khốc), cũng đều có tâm trạng buồn đau thương nhớ. Ở người chinh phụ, nỗi buồn đau sầu muộn ấy còn thêm bội phần bởi cái tình chồng vợ đương độ đằm thắm gắn bó thiết tha (còn ngoảnh lại - hãy trông sang).

Nguồn gốc

- Song thất lục bát là thể thơ có nguồn gốc dân tộc, kết hợp đan xen từng cặp câu 7 tiếng (song thấy) với từng cặp câu 6 và 8 tiếng (lục bát). Bài thơ song thất lục bát có thể được chia khổ hoặc không, số câu trong mỗi câu thơ không cố định.

Số tiếng trong mỗi câu thơ

 Tương tự như thể lục bát, song thất lục bát cũng có hiện tượng biến thể: có khi bài thơ mở đầu bằng cặp lục bát chứ không phải cặp song thất; có khi một số cặp câu lục bát liền nhau sau đó mới đến cặp song thất; có khi số chữ của các câu thơ không theo quy định.

Vần

 Thơ song thất lục bát sử dụng cả vần lưng (yêu vận) và vần chân (cước vận). Vần lưng được gieo ở tiếng thứ sáu (hoặc thứ tư) của câu thơ 8 tiếng (hiệp vần với tiếng cuối của câu thơ 6 tiếng ngay trước nó) và tiếng thứ ba (hoặc thứ năm) của câu thơ 7 tiếng (hiệp vần với tiếng cuối của câu thơ 7 tiếng liền trước nó). Vần chân được gieo ở tiếng cuối của tất cả các câu thơ.

Thanh điệu

- Thanh điệu trong thơ song thất lục bát cụ thể như sau:

Trong đó: thanh bằng (B), thanh trắc (T)

Cách ngắt nhịp

- Câu thơ 7 tiếng thường có cách ngắt nhịp lẻ trước chẵn sau (3/2/2 hoặc 3/4). Hai câu 6 và 8 ngắt nhịp theo thể thơ lục bát. Một số câu thơ có thể đọc theo những các ngắt nhịp khác nhau, mỗi cách ngắt nhịp tạo ra một nghĩa, giúp người đọc có được sự đa dạng trong cảm thụ.

* Sự khác biệt giữa thể thơ song thất lục bát và thể thơ lục bát

 Điểm khác biệt: Chủ yếu nằm ở cặp câu song thất. + Thể song thất có bảy tiếng gieo vần trong khi thơ lục bát chỉ có 6 tiếng. - Tương đồng: Quy luật dùng thanh điệu và cách gieo vần ở cặp câu lục bát. - Khác biệt: Thể song thất có bảy tiếng gieo vần trong khi thơ lục bát chỉ có 6 tiếng.

Chi tiết/câu thơ

Nghệ thuật

Tâm trạng người chinh phụ

Tiếng nhạc ngựa lần chen tiêng trống/Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay.

Dấu chàng theo lớp mây đưa/ Thiếp nhìn rặng núi ngẩn ngơ nỗi nhà

âm thanh và không gian

Hụt hẫng,buồn bã

Chi tiết/câu thơ

Nghệ thuật

Tâm trạng người chinh phụ

Chàng thi đi cõi xa mưa gió/Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn

Tuôn màu mây biếc trải ngần núi xanh

Chốn Hàm Kinh chàng còn ngoảnh lại/Bến Tiêu tương thiếp hãy trông sang

Khói Tiêu Tương cách Hàm Dương/Cây hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng

Hình ảnh đối lập

Đối với bất kì ai, khi người thân của mình phải đi vào chốn cõi xa mưa gió (chốn binh đao khói lửa, nơi chiến trận thảm khốc), cũng đều có tâm trạng buồn đau thương nhớ. Ở người chinh phụ, nỗi buồn đau sầu muộn ấy còn thêm bội phần bởi cái tình chồng vợ đương độ đằm thắm gắn bó thiết tha (còn ngoảnh lại - hãy trông sang).