Câu 1 (2,0 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu cảm nhận về bài thơ ở phần đọc hiểu

Bài thơ Bàn giao của Vũ Quần Phương là một lời nhắn nhủ đầy yêu thương và sâu sắc từ người ông đến cháu – từ thế hệ đi trước đến thế hệ tương lai. Qua hình ảnh “bàn giao”, tác giả không chỉ truyền tải ý niệm về sự kế thừa mà còn thể hiện tình yêu, niềm tin của người đi trước dành cho lớp trẻ. Những gì người ông muốn bàn giao không phải là gian khổ, mất mát mà là những vẻ đẹp giản dị của cuộc sống: làn gió heo may, góc phố có mùi ngô nướng, tháng giêng hương bưởi, hay cả câu thơ “vững gót làm người”. Đó là những giá trị tinh thần thiêng liêng, là ký ức, là kinh nghiệm sống quý báu. Bài thơ giản dị mà thấm đẫm tình cảm, cho thấy sự trân trọng quá khứ và kỳ vọng vào tương lai. Từ đó, người đọc nhận ra trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay: phải biết tiếp nhận, trân trọng và phát huy những điều quý báu ấy, để không phụ công sức và tấm lòng của cha ông. Câu 2: Tuổi trẻ là khoảng thời gian rực rỡ và quý giá nhất trong cuộc đời của mỗi con người. Đó là khi ta tràn đầy nhiệt huyết, khát khao khám phá và mong muốn khẳng định bản thân. Nhưng tuổi trẻ không chỉ là những tháng ngày vui chơi hay mộng mơ, mà còn là quãng thời gian để dấn thân, học hỏi và trải nghiệm. Chính những trải nghiệm trong tuổi trẻ là hành trang quan trọng, giúp con người trưởng thành, hiểu rõ chính mình và định hướng cho tương lai.

Trải nghiệm là những điều mà con người từng đi qua, từng cảm nhận bằng tất cả giác quan, cảm xúc và lý trí. Trải nghiệm có thể là một chuyến đi xa, một công việc làm thêm, một lần thất bại hay cả những khoảnh khắc ngồi suy ngẫm giữa đêm khuya. Với tuổi trẻ, trải nghiệm không chỉ là việc “thử cho biết”, mà còn là cách để học hỏi từ thực tế, nhìn nhận cuộc sống một cách sâu sắc hơn. Đó là điều không có trường lớp, sách vở nào có thể thay thế.

Tuổi trẻ có đặc quyền là sai – và học từ cái sai đó. Mỗi lần vấp ngã là một lần ta hiểu thêm về giới hạn của bản thân, rút ra bài học quý báu để bước đi vững vàng hơn. Trải nghiệm giúp tuổi trẻ rèn luyện sự kiên trì, ý chí và lòng dũng cảm. Nó giúp ta biết chấp nhận thất bại, đối diện với khó khăn và vượt qua nỗi sợ hãi trong lòng. Có trải nghiệm, người trẻ mới hiểu được giá trị của thành công, mới biết trân trọng công sức của mình và người khác.

Ngày nay, khi xã hội ngày càng phát triển, tuổi trẻ có nhiều cơ hội để tiếp xúc với thế giới, được học tập, làm việc, tham gia các hoạt động xã hội phong phú. Những chuyến đi tình nguyện ở vùng sâu vùng xa, những trải nghiệm môi trường quân đội, làm việc bán thời gian, khởi nghiệp sớm... đều là những trải nghiệm giúp tuổi trẻ trưởng thành vượt bậc. Từ những việc tưởng chừng đơn giản ấy, người trẻ học được tinh thần trách nhiệm, biết sẻ chia, biết lắng nghe và sống vì cộng đồng.

Tuy nhiên, không phải người trẻ nào cũng ý thức được vai trò quan trọng của trải nghiệm. Nhiều bạn trẻ ngày nay chỉ sống trong “vùng an toàn” của bản thân, ngại va chạm, ngại thay đổi và sợ thất bại. Một bộ phận khác lại sống vội, sống gấp, chỉ quan tâm đến hưởng thụ mà không chịu học hỏi hay trau dồi bản thân. Những lối sống này khiến tuổi trẻ trở nên hời hợt, thiếu bản lĩnh, và dễ lạc lối trong tương lai. Cuộc sống không bằng phẳng, và nếu thiếu trải nghiệm, con người sẽ không đủ sức chống chọi với những thử thách, biến cố có thể ập đến bất cứ lúc nào.

Tuổi trẻ là thời điểm vàng để học hỏi, là nền móng để xây dựng tương lai. Bởi vậy, thay vì ngồi yên chờ đợi cơ hội, chúng ta nên chủ động tìm kiếm và tạo ra trải nghiệm cho chính mình. Dù là thành công hay thất bại, điều quý giá nhất là những gì ta học được sau mỗi hành trình. Hãy mạnh dạn bước ra khỏi vùng an toàn, đừng sợ sai, đừng ngại khổ – vì đó là cách nhanh nhất để ta trưởng thành.

Tôi từng đọc được một câu nói rất hay: “Thanh xuân như một cơn mưa rào, dù bị cảm lạnh vẫn muốn được tắm lại một lần nữa.” Cơn mưa ấy chính là những trải nghiệm – lúc vui vẻ, lúc ướt lạnh, nhưng luôn đáng nhớ. Và dù tuổi trẻ có thể sai, có thể ngốc nghếch, thì đó vẫn là hành trình đáng trân trọng nhất của cuộc đời.

Tóm lại, tuổi trẻ và sự trải nghiệm là hai điều không thể tách rời. Trải nghiệm là “người thầy” lớn giúp tuổi trẻ sống có chiều sâu, có bản lĩnh và định hướng đúng đắn cho tương lai. Hãy sống một tuổi trẻ trọn vẹn – dám nghĩ, dám làm, dám vấp ngã và dám đứng lên – để sau này khi nhìn lại, ta có thể mỉm cười vì mình đã sống hết mình, không hoài phí thanh xuân.

Câu 1.

Xác định thể thơ của văn bản trên.

Trả lời: Bài thơ được viết theo thể tự do.

Câu 2.

Trong bài thơ, nhân vật người ông sẽ bàn giao cho cháu những thứ gì?

Trả lời: Người ông sẽ bàn giao cho cháu:

Gió heo may

Góc phố có mùi ngô nướng

Tháng giêng hương bưởi

Cỏ mùa xuân

Những mặt người đẫm nắng, đẫm yêu thương

Một chút buồn, chút cô đơn

Câu thơ vững gót làm người

Câu 3.

Ở khổ thơ thứ hai, có những thứ mà người ông chẳng bàn giao cho cháu. Theo anh/chị, vì sao người ông lại không muốn bàn giao cho cháu những thứ đó?

Trả lời: Người ông không muốn bàn giao cho cháu những tháng ngày vất vả, loạn lạc, sương muối lạnh lẽo, đất rung chuyển… vì ông muốn cháu được sống trong hòa bình, ấm êm và hạnh phúc. Những gian truân, mất mát ấy ông đã chịu đựng để thế hệ sau không còn phải trải qua nữa. Đó là biểu hiện của tình yêu thương, sự hy sinh của thế hệ đi trước dành cho thế hệ sau.

Câu 4.

Chỉ ra và phân tích biện pháp điệp ngữ được sử dụng trong bài thơ.

Trả lời: Bài thơ sử dụng biện pháp điệp ngữ "bàn giao" được lặp lại nhiều lần ở đầu các dòng thơ. Việc lặp lại này nhằm nhấn mạnh sự tiếp nối giữa các thế hệ – từ ông sang cháu – và làm nổi bật những giá trị mà người ông muốn truyền lại: đó là tình yêu thiên nhiên, con người, cuộc sống bình dị, cũng như kinh nghiệm sống và tâm hồn giàu cảm xúc. Qua đó, tác giả thể hiện sự trân trọng với truyền thống và sự kỳ vọng vào thế hệ trẻ.

Câu 5.

Chúng ta hôm nay đã nhận bàn giao từ thế hệ cha ông đi trước rất nhiều điều quý giá, thiêng liêng. Theo anh/chị, chúng ta cần có thái độ gì trước những điều được bàn giao ấy? (Bày tỏ bằng đoạn văn 5 - 7 câu)

Trả lời:

Trước những giá trị thiêng liêng được cha ông bàn giao lại, chúng ta cần có thái độ trân trọng, biết ơn và ý thức giữ gìn. Đó là truyền thống, là lịch sử, là nền hòa bình và hạnh phúc mà bao thế hệ đã hy sinh để xây dựng. Chúng ta cần sống trách nhiệm, không ngừng học tập và rèn luyện để xứng đáng với những gì được trao lại. Bên cạnh đó, cần lan tỏa những giá trị tốt đẹp ấy đến những người xung quanh. Chỉ khi biết gìn giữ và phát huy, chúng ta mới có thể làm rạng danh truyền thống và xây dựng tương lai tốt đẹp hơn.

Câu 1.

Ngôi kể: Ngôi thứ ba, người kể chuyện giấu mình, không xưng “tôi”, kể chuyện qua hành động, lời nói và suy nghĩ của nhân vật.

Câu 2.

Một số chi tiết cho thấy chị Bớt không giận mẹ dù từng bị phân biệt:

Khi mẹ đến ở chung, chị “rất mừng”.

Chị “gặng mẹ cho hết lẽ”, lo mẹ lại buồn hay phiền lòng.

Chị chăm sóc mẹ, chia sẻ công việc gia đình, yên tâm đi công tác vì có mẹ trông con.

Khi mẹ ân hận, chị ôm lấy mẹ và an ủi: “Con có nói gì đâu, sao bu cứ nghĩ ngợi thế nhỉ?”

Câu 3.

Nhân vật Bớt là người:

Hiếu thảo, biết yêu thương và bao dung với mẹ.

Chín chắn, có trách nhiệm với gia đình và xã hội.

Vị tha, không để tâm chuyện cũ, sẵn sàng đón mẹ về chăm sóc dù từng bị đối xử không công bằng.

Câu 4.

Ý nghĩa hành động và lời nói của chị Bớt:

Thể hiện tình cảm chân thành, yêu thương và bao dung với mẹ.

Là lời an ủi, xoa dịu nỗi ân hận của mẹ, giúp mẹ bớt mặc cảm, tự trách.

Cho thấy sự trưởng thành, độ lượng và nhân hậu của người con gái từng bị thiệt thòi.

Câu 5.

Thông điệp có ý nghĩa nhất:

Tình cảm gia đình cần được nuôi dưỡng bằng sự bao dung và tha thứ.

Lí do: Trong cuộc sống, không ai là hoàn hảo. Cha mẹ đôi khi có thể sai, nhưng nếu con cái biết thấu hiểu, cảm thông và bao dung, thì gia đình mới thật sự là nơi yêu thương, là chốn bình yên của mỗi con người. Đây là giá trị luôn cần thiết trong xã hội hôm nay.

Câu 1 (2.0 điểm)

Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) nêu cảm nhận về vẻ đẹp bức tranh quê trong đoạn thơ:

Bức tranh quê hiện lên trong đoạn thơ trích từ bài Trăng hè của Đoàn Văn Cừ là một không gian thanh bình, tĩnh lặng và đậm chất dân dã. Âm thanh "võng kẽo kẹt", "con chó ngủ lơ mơ", "bóng cây lơi lả bên hàng dậu", tất cả gợi lên một khung cảnh yên ả, đời thường nhưng vô cùng thân thuộc và gần gũi. Từ âm thanh đến hình ảnh đều nhẹ nhàng, tinh tế, góp phần làm nổi bật vẻ đẹp tĩnh tại của làng quê Việt trong một đêm trăng hè. Hình ảnh ông lão nằm chơi giữa sân, thằng bé ngắm bóng con mèo dưới ánh trăng khiến bức tranh thêm sống động mà vẫn yên ả, thể hiện một nhịp sống chậm rãi, an nhiên. Vẻ đẹp ấy không chỉ là cảnh vật mà còn là vẻ đẹp của tâm hồn người dân quê – giản dị, chan hòa với thiên nhiên. Qua đó, ta cảm nhận được tình yêu quê tha thiết của tác giả và thêm trân trọng những giá trị bình dị của cuộc sống làng quê xưa. Câu 2 (4.0 điểm)

Bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ): Trình bày suy nghĩ về sự nỗ lực hết mình của tuổi trẻ hiện nay

Tuổi trẻ là quãng đời quý giá nhất trong cuộc đời của mỗi con người – là khi ta có sức khỏe, có đam mê, có lý tưởng và nhiều cơ hội để phát triển bản thân. Trong hành trình ấy, sự nỗ lực hết mình chính là yếu tố quyết định giúp tuổi trẻ tạo dựng tương lai, khẳng định bản thân và đóng góp cho xã hội.

Nỗ lực là việc mỗi người không ngừng cố gắng, vươn lên, vượt qua giới hạn của bản thân để đạt được mục tiêu đã đề ra. “Hết mình” là nỗ lực đến tận cùng, không bỏ cuộc dù gặp thất bại hay thử thách. Đối với tuổi trẻ, điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi tuổi trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm, chưa có sẵn nền tảng vững chắc, thì chỉ có sự chăm chỉ và quyết tâm không ngừng nghỉ mới giúp biến ước mơ thành hiện thực.

Chúng ta có thể bắt gặp hình ảnh của nhiều bạn trẻ ngày đêm miệt mài học tập, nghiên cứu để thi vào những trường đại học danh tiếng. Nhiều người trẻ khởi nghiệp từ con số 0, chấp nhận rủi ro để tìm lối đi riêng. Có người cống hiến tuổi xuân nơi biên giới, hải đảo, vùng sâu vùng xa… Tất cả đều là những minh chứng sống động cho tinh thần sống nỗ lực hết mình. Đằng sau những thành công vang dội thường là bóng dáng của những năm tháng không ngừng học hỏi, cố gắng không biết mỏi mệt. Đó là điều mà thế hệ trẻ cần nhận ra và học tập.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn một bộ phận giới trẻ sống buông thả, thiếu ý chí, dễ dàng bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Một số người lại chạy theo lối sống hưởng thụ, sống ảo, ngại khổ, ngại thay đổi. Lối sống ấy không chỉ làm lãng phí thanh xuân mà còn khiến họ tụt hậu trong một xã hội luôn thay đổi từng ngày. Tuổi trẻ nếu không biết nỗ lực, sẽ sớm đánh mất cơ hội, hối tiếc khi nhìn lại.

Bản thân mỗi người trẻ hôm nay cần ý thức rằng: không có thành công nào đến dễ dàng. Cần học cách sống có mục tiêu, có kế hoạch, kiên trì với lựa chọn của mình. Hãy rèn luyện mỗi ngày, chấp nhận thử thách, thất bại – vì chính những điều đó mới làm nên bản lĩnh và bản sắc của một con người trưởng thành. Nỗ lực không phải để hơn người khác, mà để ngày mai mình tốt hơn hôm nay.

Như một câu nói nổi tiếng: “Tuổi trẻ không nỗ lực, mai sau hối hận cũng đã muộn màng.” Tuổi trẻ là giai đoạn ngắn ngủi nhưng đầy tiềm năng. Chỉ khi sống hết mình, dốc hết sức lực và niềm tin vào những điều mình theo đuổi, tuổi trẻ ấy mới trở nên ý nghĩa và đáng tự hào.