Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, có rất nhiều vị anh hùng đã cống hiến cả cuộc đời cho đất nước. Một trong những người vĩ đại nhất chính là Trần Hưng Đạo – vị tướng tài ba, người ba lần chỉ huy quân dân Đại Việt đánh bại quân Nguyên-Mông xâm lược.

Trần Hưng Đạo tên thật là Trần Quốc Tuấn, sinh vào thế kỷ XIII, là con của An Sinh vương Trần Liễu, đồng thời là cháu gọi vua Trần Thái Tông bằng chú. Ngay từ nhỏ, ông đã sớm bộc lộ tài năng xuất chúng, thông minh hơn người, giỏi cả văn lẫn võ. Tuy nhiên, cuộc đời ông lại trải qua nhiều biến cố khi gia đình gặp bất hòa với hoàng tộc nhà Trần.

Khi quân Nguyên-Mông xâm lược nước ta lần thứ nhất (1258), Trần Quốc Tuấn đã cùng vua Trần và các tướng lĩnh lãnh đạo quân dân Đại Việt đánh bại giặc ngoại xâm. Đến lần thứ hai (1285) và lần thứ ba (1287–1288), ông được phong làm Quốc công Tiết chế, nắm quyền chỉ huy tối cao toàn bộ quân đội Đại Việt. Dưới tài thao lược của Trần Hưng Đạo, quân ta đã giành thắng lợi vang dội trong trận Chương Dương, Hàm Tử và đặc biệt là trận Bạch Đằng năm 1288, đập tan âm mưu xâm lược của đế chế Nguyên-Mông hùng mạnh bậc nhất thế giới thời bấy giờ.

Không chỉ là một vị tướng kiệt xuất, Trần Hưng Đạo còn để lại nhiều tư tưởng quân sự xuất sắc. Ông viết “Hịch tướng sĩ”, khích lệ lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu của quân dân. Ông cũng là người đặt nền móng cho nghệ thuật quân sự Việt Nam với chiến lược lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh, tận dụng địa hình và sức mạnh của toàn dân để chống giặc.

Dù có mâu thuẫn gia tộc với hoàng tộc nhà Trần, nhưng khi đất nước lâm nguy, Trần Hưng Đạo vẫn đặt lợi ích dân tộc lên trên hết, tận trung với nước, tận hiếu với dân. Sau khi đánh bại quân Nguyên-Mông, ông lui về ở ẩn, sống thanh bạch cho đến khi qua đời năm 1300.

Ngày nay, nhân dân tôn ông là Đức Thánh Trần, lập đền thờ khắp nơi để tưởng nhớ công lao to lớn của ông. Tinh thần yêu nước, tài mưu lược và lòng trung nghĩa của Trần Hưng Đạo mãi mãi là tấm gương sáng trong lịch sử Việt Nam.

Nhắc đến những nhân vật lịch sử kiệt xuất của dân tộc Việt Nam, không thể không nhắc đến Nguyễn Trãi - vị anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Ông không chỉ là một nhà quân sự, chính trị lỗi lạc mà còn là một nhà thơ, nhà văn lớn, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử nước ta.

Nguyễn Trãi sinh năm 1380, quê gốc ở Hải Dương. Ngay từ nhỏ, ông đã được giáo dục trong một gia đình có truyền thống hiếu học, đặc biệt chịu ảnh hưởng lớn từ ông ngoại - Trần Nguyên Đán, một đại thần nhà

Trần. Cuộc đời Nguyễn Trãi gắn liền với cuộc kháng chiến chống quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo.

Không chỉ giỏi chiến lược, Nguyễn Trãi còn để lại nhiều tác phẩm văn học bất hủ. "Bình Ngô đại cáo" - bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc, thể hiện tinh thần yêu nước và tư tưởng nhân nghĩa cao cả. Bên cạnh đó, tập thơ "Quốc âm thi tập" của ông cũng được xem là viên ngọc quý trong nền văn học dân tộc.

Thế nhưng, cuộc đời Nguyễn Trãi lại đầy bi kịch. Năm 1442, ông bị vu oan trong vụ án

Lệ Chi Viên và chịu án tru di tam tộc. Mãi đến năm 1464, vua Lê Thánh Tông mới minh oan cho ông, khôi phục danh dự của một bậc đại thần trung nghĩa.

Ngày nay, Nguyễn Trãi vẫn sống mãi trong lòng dân tộc như một biểu tượng của trí tuệ, lòng yêu nước và tinh thần nhân nghĩa.

Những tư tưởng và di sản ông để lại không chỉ có giá trị lịch sử mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong đời sống hiện đại.

Trần Nguyên Đán (1325 - 1390) quê gốc ở

Đông Triều, Quảng Ninh. Ông là hậu duệ của Trần Liễu, tức dòng dõi thân vương của nhà Trần. Sinh ra trong thời kỳ nhà Trần bắt đầu suy yếu, Trần Nguyên Đán không chỉ là một vị quan thanh liêm mà còn là người có tầm nhìn chính trị sâu sắc.

Là một đại thần trọng yếu, ông từng giữ chức Tể tướng dưới triều vua Trần Nghệ Tông. Khi giặc ngoại xâm phương Bắc luôn nhòm ngó nước ta, Trần Nguyên Đán cùng các tướng lĩnh nhà Trần đã dốc lòng bảo vệ bờ cõi. Tuy nhiên, trước sự suy yếu của triều.Trần, ông sớm nhận ra rằng triều đại này khó có thể tồn tại lâu dài. Ngày nay, Đông Triều vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích về thời đại nhà Trần, đặc biệt là khu di tích nhà Trần ở Đông Triều, nơi an nghỉ của nhiều vị vua và danh nhân thời Trần, trong đó có Trần Nguyên Đán. Ông được xem là một tấm gương về lòng trung nghĩa và trí tuệ, góp phần quan trọng trong giai đoạn chuyển giao lịch sử từ nhà Trần sang nhà Hồ.