1 Nhân vật Dung trong truyện ngắn Hai lần chết của Thạch Lam là hình ảnh tiêu biểu cho số phận bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Ngay từ khi sinh ra, Dung đã chịu cảnh bị ghẻ lạnh, thờ ơ từ chính cha mẹ ruột. Không được đi học, không được yêu thương như các anh chị, Dung lớn lên trong cô đơn, thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần. Khi đi lấy chồng, thay vì tìm thấy hạnh phúc, nàng lại rơi vào địa ngục gia đình với người chồng đần độn, mẹ chồng hà khắc và sự khinh rẻ từ mọi người. Bế tắc, tuyệt vọng, Dung đã tìm đến cái chết như một sự giải thoát. Lần trở lại nhà chồng sau khi được cứu sống, nàng cảm nhận mình như “chết đuối lần hai” – một cái chết không còn ai cứu vớt. Qua nhân vật Dung, Thạch Lam không chỉ thể hiện sự cảm thông sâu sắc với những thân phận phụ nữ nhỏ bé, cam chịu mà còn phê phán mạnh mẽ xã hội bất công, nơi phụ nữ bị xem nhẹ, không có tiếng nói và quyền lựa chọn số phận của mình. Nhân vật Dung chính là tiếng nói nhân đạo đầy thầm lặng nhưng sâu sắc của nhà văn.

2Hôn nhân là một trong những dấu mốc quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi con người. Nó không chỉ là sự gắn bó về mặt pháp lý mà còn là sự lựa chọn về tình yêu, cuộc sống và tương lai. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, không hiếm trường hợp cha mẹ vẫn áp đặt con cái trong việc kết hôn, nhân danh tình yêu thương hoặc truyền thống gia đình. Đây là một vấn đề cần được nhìn nhận nghiêm túc và khách quan bởi sự áp đặt trong hôn nhân có thể dẫn đến nhiều hệ lụy đau lòng cho người trong cuộc.

Áp đặt hôn nhân có thể hiểu là việc cha mẹ dùng quyền lực hoặc tình cảm để buộc con cái phải lấy một người theo ý mình, bất chấp cảm xúc, nguyện vọng và sự sẵn sàng của con. Hôn nhân vốn dĩ là chuyện của hai người, cần được xây dựng trên cơ sở tình yêu, sự đồng thuận và tôn trọng lẫn nhau. Khi con cái không được quyền lựa chọn, cuộc sống vợ chồng dễ trở nên gượng ép, lạnh nhạt hoặc dẫn đến mâu thuẫn, bế tắc.

Trong thực tế, nhiều người trẻ vì không dám cãi lời cha mẹ hoặc vì chịu áp lực “báo hiếu”, “làm gương” mà chấp nhận cuộc hôn nhân không có tình yêu. Họ sống một cuộc đời cam chịu, không hạnh phúc và đôi khi phải chịu những tổn thương về tinh thần lẫn thể xác. Không ít trường hợp dẫn đến ly hôn, trầm cảm, thậm chí là tìm đến cái chết vì cảm thấy bị dồn ép và không có lối thoát.

Nguyên nhân của sự áp đặt này thường xuất phát từ tư tưởng truyền thống “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”, sự kỳ vọng quá mức, hoặc lo sợ con cái lựa chọn sai lầm. Nhiều bậc phụ huynh nghĩ rằng mình từng trải hơn nên có quyền quyết định thay con. Tuy nhiên, cha mẹ chỉ có thể định hướng, không thể sống thay cuộc đời con cái. Tình yêu và hôn nhân là trải nghiệm mang tính cá nhân sâu sắc, chỉ khi người trong cuộc cảm thấy đủ tin tưởng và thấu hiểu thì cuộc sống sau này mới có thể hạnh phúc và bền vững.

Việc áp đặt trong hôn nhân là biểu hiện của sự thiếu tôn trọng và không công nhận quyền tự chủ của con cái. Cha mẹ nên là người lắng nghe, chia sẻ và khuyên bảo con, nhưng không được can thiệp một cách độc đoán. Ngược lại, con cái cũng cần học cách tự chịu trách nhiệm cho lựa chọn của mình, biết lắng nghe góp ý từ cha mẹ một cách cầu thị và trưởng thành.

Tóm lại, hôn nhân không nên là kết quả của sự áp đặt, mà phải là sự lựa chọn tự do và tỉnh táo từ cả hai phía. Cha mẹ có thể sinh thành và nuôi dưỡng con cái, nhưng không có quyền quyết định thay cả tương lai của họ. Sự tôn trọng, thấu hiểu và đối thoại là chìa khóa để xây dựng những cuộc hôn nhân thực sự hạnh phúc và bền vững. Hãy để mỗi người được sống với trái tim, lý trí và hạnh phúc của chính mình.

1 truyện ngắn

2 đề tài Số phận bất hạnh và bi kịch của người phụ nữ trong xã hội cũ, cụ thể là thân phận bị bỏ rơi, bóc lột và áp bức của người con gái trong gia đình và khi đi làm dâu.

3 Văn bản có sự kết hợp hài hòa giữa lời người kể chuyện ở ngôi thứ ba và lời nhân vật (cả lời thoại và suy nghĩ nội tâm). Người kể chuyện giữ vai trò dẫn dắt, miêu tả khách quan, nhưng đồng thời đồng cảm sâu sắc với nhân vật. Sự xen kẽ giữa lời kể và lời nhân vật làm nổi bật tâm trạng, diễn biến tâm lý của Dung, từ đó giúp người đọc cảm nhận rõ nỗi đau, sự bế tắc trong cuộc đời của cô

4 Đoạn trích sử dụng hình ảnh ẩn dụ để nói về cảm giác chết tinh thần của Dung. Sau lần tự tử bất thành, lần trở về nhà chồng này với nàng không khác gì một sự chôn vùi hoàn toàn hi vọng và phẩm giá. “Chết đuối” không chỉ là thể xác mà là sự chết mòn trong tâm hồn, là sự tuyệt vọng, không còn lối thoát. Câu văn gợi sự nghẹn ngào và bi thương tột cùng, thể hiện sâu sắc nỗi đau đớn trong cuộc đời người phụ nữ.

5 Thạch Lam thể hiện một thái độ xót thương sâu sắc và lên án âm thầm những bất công trong xã hội cũ. Ông cảm thông với nỗi đau, sự thiệt thòi, bế tắc của người phụ nữ như Dung – những người không có quyền lựa chọn, không được lắng nghe, bị gia đình và xã hội đối xử lạnh lùng, tàn nhẫn. Qua đó, nhà văn cũng kêu gọi sự cảm thông, nhân đạo và thay đổi trong cách đối xử với phụ nữ.