Trong thời đại hiện nay, khi nền kinh tế ngày càng phát triển, công nghệ số bùng nổ và giao lưu văn hóa giữa các quốc gia diễn ra mạnh mẽ, con người có nhiều cơ hội tiếp cận với cái mới, hiện đại, đa dạng. Tuy nhiên, chính trong bối cảnh ấy, việc gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Bởi lẽ, văn hóa truyền thống chính là cội nguồn, là hồn cốt làm nên bản sắc của mỗi dân tộc.

Giá trị văn hóa truyền thống là những nét đẹp được hun đúc và truyền lại qua nhiều thế hệ, bao gồm cả vật thể và phi vật thể như phong tục tập quán, tiếng nói, trang phục, nghệ thuật dân gian, tín ngưỡng, lối sống, đạo đức, tri thức dân gian… Đó không chỉ là kho tàng quý giá phản ánh trí tuệ và tâm hồn của cha ông ta, mà còn là nền tảng tạo nên bản sắc riêng biệt cho mỗi quốc gia, dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập, nếu đánh mất những giá trị ấy, chúng ta sẽ dễ bị “hòa tan” vào dòng chảy văn hóa toàn cầu, trở nên mờ nhạt và thiếu đi bản lĩnh văn hóa.

Thực tế cho thấy, ngày nay, không ít người, đặc biệt là giới trẻ, chạy theo lối sống hiện đại một cách cực đoan: sính ngoại, xa rời truyền thống, thậm chí có thái độ thờ ơ với những giá trị văn hóa dân tộc. Những tập tục đẹp như mặc áo dài trong dịp lễ Tết, nói lời chào hỏi, kính trên nhường dưới, hay đơn giản là trân trọng tiếng mẹ đẻ đang dần bị mai một. Bên cạnh đó, một số loại hình văn hóa dân gian như hát quan họ, ca trù, múa rối nước… đứng trước nguy cơ bị lãng quên nếu không có sự quan tâm đúng mức. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp bách: mỗi cá nhân, cộng đồng và cả xã hội cần có ý thức gìn giữ, bảo vệ và phát huy những di sản quý báu ấy.

Gìn giữ văn hóa truyền thống không có nghĩa là bảo thủ, khước từ cái mới, mà là biết chọn lọc, kế thừa và làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc trong dòng chảy hiện đại. Chúng ta có thể áp dụng công nghệ vào bảo tồn di sản, đưa văn hóa dân tộc đến gần hơn với thế giới. Mỗi người cần bắt đầu từ những hành động nhỏ: giữ gìn tiếng Việt, mặc trang phục truyền thống vào dịp lễ, tìm hiểu về lịch sử, tôn trọng và thực hành các giá trị đạo đức cha ông truyền lại. Nhà trường, gia đình và truyền thông cũng cần đồng hành để giáo dục thế hệ trẻ biết trân trọng và tự hào về cội nguồn văn hóa của dân tộc mình.

Tóm lại, trong nhịp sống hiện đại, gìn giữ và bảo vệ giá trị văn hóa truyền thống chính là giữ lấy cốt cách, bản sắc và lòng tự tôn dân tộc. Đó không chỉ là trách nhiệm, mà còn là tình yêu sâu sắc với quê hương, với tổ tiên – những người đã góp phần làm nên hồn dân tộc ngàn đời.

Trong bài thơ Chân quê của Nguyễn Bính, nhân vật “em” hiện lên như biểu tượng của vẻ đẹp truyền thống, giản dị mà sâu sắc của người con gái thôn quê. “Em” từng mang vẻ đẹp nền nã, dịu dàng với “áo cánh nâu”, “quần lụa đen”, gắn bó với lối sống thuần hậu, mộc mạc. Tuy nhiên, sự thay đổi trong cách ăn mặc và trang điểm – “hôm qua em đi tỉnh về, hương đồng gió nội bay đi ít nhiều” – cho thấy sự tác động của lối sống thị thành đến tâm hồn và vẻ đẹp của người con gái quê. Qua hình ảnh “em”, Nguyễn Bính thể hiện nỗi tiếc nuối trước sự mai một của nét đẹp truyền thống, đồng thời lên tiếng cảnh báo về nguy cơ đánh mất bản sắc quê hương trong quá trình giao thoa giữa nông thôn và đô thị. Nhân vật “em” không chỉ là một con người cụ thể mà còn là hiện thân của vẻ đẹp quê kiểng, hồn hậu – thứ vẻ đẹp mà nhà thơ tha thiết gìn giữ. Với giọng điệu nhẹ nhàng, trữ tình pha chút buồn, Nguyễn Bính đã thể hiện tình yêu sâu sắc với cái “chân quê” mộc mạc mà đáng quý.

Gợi lên nỗi nhớ quê hương

Tự sự

Áo khuy bấm

Nhớ quê hương

tự do