C1Tiếc thương sinh thái (ecological grief) là nỗi đau khổ mà con người trải qua khi chứng kiến hoặc tin rằng mình sẽ phải chứng kiến sự mất mát về sinh thái do biến đổi khí hậu gây ra, như sự biến mất của loài sinh vật hay sự thay đổi cảnh quan gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần. Nỗi đau này tương tự như cảm giác mất người thâ

c2– từ khái niệm, định nghĩa đến các dẫn chứng cụ thể, sau đó mở rộng ra phạm vi toàn cầu và kết luận bằng ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sức khỏe tinh thần của cả cộng đồng tuyến đầu và tuyến sau.

c3

• Công trình nghiên cứu của Ashlee Cunsolo và Neville R. Ellis (2018) về hiện tượng tiếc thương sinh thái.
• Hai ví dụ cụ thể về cộng đồng Inuit ở Canada và nông dân ở Australia.
• Trường hợp các tộc người bản địa Brazil trong thảm họa cháy rừng Amazon năm 2019.
• Cuộc khảo sát quốc tế năm 2021 của Caroline Hickman và cộng sự về cảm xúc của trẻ em và thanh thiếu niên trước biến đổi khí hậu ở 10 quốc gia.

c4Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu từ góc độ tâm lý – tinh thần, một khía cạnh ít được chú ý nhưng rất quan trọng. Cách tiếp cận này tạo chiều sâu nhân văn cho vấn đề môi trường, cho thấy biến đổi khí hậu không chỉ là mối đe dọa vật lý mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảm xúc và bản sắc văn hóa của con người.

c5Thông điệp sâu sắc nhất là: Biến đổi khí hậu không chỉ phá hủy thiên nhiên mà còn để lại những vết thương tinh thần sâu sắc nơi con người – từ các cộng đồng gắn bó trực tiếp với môi trường cho đến cả những người trẻ ở hậu phương, và do đó, chúng ta cần đối mặt với biến đổi khí hậu không chỉ bằng hành động mà còn bằng sự đồng cảm và chữa lành.