Câu 1:  
Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động, lối sống chủ động đóng vai trò vô cùng quan trọng, quyết định thành công và hạnh phúc của mỗi người. Người sống chủ động luôn biết cách nắm bắt cơ hội, không chờ đợi mà tự tạo ra hướng đi cho riêng mình. Họ không ngại thử thách, sẵn sàng học hỏi và không ngừng phát triển bản thân. Ngược lại, những người thụ động thường dễ rơi vào trạng thái trì trệ, bị động trước mọi tình huống và bỏ lỡ nhiều cơ hội quý giá. Lối sống chủ động không chỉ giúp con người làm chủ vận mệnh của mình mà còn rèn luyện tư duy tích cực, tinh thần trách nhiệm và sự sáng tạo. Để rèn luyện lối sống này, mỗi người cần xác định mục tiêu rõ ràng, xây dựng kế hoạch cụ thể và không ngừng nỗ lực để đạt được mục tiêu đó. Khi chủ động trong suy nghĩ và hành động, chúng ta không chỉ tạo dựng thành công cho bản thân mà còn đóng góp vào sự phát triển của xã hội. Vì vậy, hãy chủ động trong mọi việc để cuộc sống trở nên ý nghĩa và trọn vẹn hơn.  
Câu 2: 
Nguyễn Trãi không chỉ là một nhà chính trị, quân sự kiệt xuất mà còn là một nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ ông thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu sắc và tấm lòng vì dân. Bài thơ “Cảnh ngày hè” là một trong những tác phẩm tiêu biểu, thể hiện tâm hồn thanh cao cùng khát vọng về cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho muôn dân.  
Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh tác giả thảnh thơi hóng mst vào một buổi chiều hè:  
"Rồi hóng mát thuở ngày trường."
Câu thơ cho thấy tâm thế ung dung, thư thái của tác giả khi hòa mình vào thiên nhiên. Không gian mùa hè được miêu tả bằng những hình ảnh đầy sức sống: hòe xanh tốt, lựu đỏ rực, sen tỏa hương thơm ngát. Những sắc màu tươi sáng, rực rỡ kết hợp với hương thơm tạo nên một bức tranh mùa hè sống động, tràn đầy nhựa sống.  
Không chỉ dừng lại ở cảnh vật thiên nhiên, bài thơ còn khắc họa hình ảnh cuộc sống lao động bình dị của con người:  
"Lao xao chợ cá làng ngư phủ;  
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương."
Tiếng chợ cá lao xao, tiếng ve ngân vang trong buổi hoàng hôn làm cho bức tranh mùa hè càng thêm chân thực và sinh động. Qua những hình ảnh này, ta thấy được niềm vui và sự gắn bó của tác giả với cuộc sống đời thường.
Nhưng ẩn sau bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ấy là một tấm lòng yêu nước, thương dân sâu sác. Hai câu kết thể hiện ước vọng lớn lao của Nguyễn Trãi:  
"Lẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,  
Dân giàu đủ khắp đòi phương." 
Tác giả mong muốn có thể như vua Nghiêu, vua Thuấn xưa, dùng tiếng đàn để mang lại thái bình, no đủ cho nhân dân. Đây chính là tâm niệm suốt đời của Nguyễn Trãi – một con người luôn trăn trở với dân, với nước, mong muốn cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho muôn dân.  
Bài thơ “Cảnh ngày hè” không chỉ đẹp về hình ảnh thiên nhiên rực rỡ, âm thanh sống động mà còn thấm đượm tinh thần nhân văn cao cả. Qua đó, ta thấy được một Nguyễn Trãi với tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời nhưng cũng đầy trăn trở về nhân dân, đất nước. Bài thơ là một áng thơ trữ tình đặc sắc, thể hiện trọn vẹn vẻ đẹp tâm hồn của một bậc đại trí, đại nhân, đại dũng trong lịch sử dân tộc.

Câu 1:
Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
Câu 2 :
Những hình ảnh nói về sinh hoạt hàng ngày đạm bạc, thanh cao của tác giả:
"Một mai, một cuốc, một cần câu" → Công cụ lao động giản dị, gắn với cuộc sống điền viên.
"Thu ăn măng trúc, đông ăn giá" → Thức ăn đạm bạc, giản dị, hòa hợp với thiên nhiên.
"Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao" → Nếp sống chan hòa với thiên nhiên, tự do tự tại.
Câu 3 :
Biện pháp tu từ liệt kê trong câu thơ:
"Một mai, một cuốc, một cần câu": Liệt kê các dụng cụ lao động gắn với cuộc sống thanh bạch, giản dị, tự túc.
Tác dụng: Nhấn mạnh cuộc sống nhàn tản, gần gũi thiên nhiên của tác giả, thể hiện quan niệm sống ung dung, tự tại, không màng danh lợi.
Câu 4 :
Quan niệm “dại – khôn” của tác giả mang ý nghĩa đối lập và sâu sắc:
"Dại" (tìm nơi vắng vẻ): Thực chất là sự lựa chọn sáng suốt, xa lánh danh lợi, bon chen, sống thanh cao, an nhàn.
"Khôn" (đến chốn lao xao): Là những người mải mê theo đuổi công danh, lợi lộc, cuốn vào vòng danh vọng phù phiếm.
Quan niệm này thể hiện triết lý sống "nhàn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm: Từ bỏ danh lợi để tìm sự an nhiên trong tâm hồn.
Câu 5 (1.0 điểm):
Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện một nhân cách cao đẹp, đáng kính. Ông sống thanh cao, hòa hợp với thiên nhiên, tránh xa danh lợi bon chen. Quan niệm sống “nhàn” của ông không chỉ là tận hưởng cuộc sống đơn sơ mà còn là một triết lý sâu sắc: buông bỏ phú quý phù phiếm, tìm đến sự bình yên trong tâm hồn. Qua đó, ta thấy ông là một nhà Nho uyên thâm, coi trọng đạo lý và cuộc sống thanh bạch.