Câu 1:

Hình ảnh hàng rào dây thép gai trong bài thơ “Người cắt dây thép gai” là một biểu tượng giàu ý nghĩa. Trước hết, đó là biểu tượng của chia cắt, đau thương và chiến tranh – những vết hằn lên thân thể và tâm hồn của đất nước trong suốt nhiều năm. Dây thép gai ngăn bước chân con cò – hình ảnh thân thuộc của hòa bình, gợi sự bình yên và đoàn tụ – là minh chứng cho thực tại khốc liệt khi quê hương bị chia đôi. Nhưng đồng thời, dây thép gai cũng là thách thức cần vượt qua. Người lính trong bài thơ không ngại nguy hiểm, từng bước cắt bỏ những hàng rào ấy – hành động thể hiện quyết tâm giải phóng đất nước, hàn gắn chia cắt, mang lại tương lai tươi sáng cho dân tộc. Hình ảnh dây thép gai được lặp lại nhiều lần, gắn liền với quá trình đấu tranh, cũng là hình ảnh của lý tưởng và khát vọng thống nhất, làm nổi bật vẻ đẹp kiên cường, bất khuất của người chiến sĩ và niềm tin vào chiến thắng cuối cùng. Vì vậy, hàng rào dây thép gai không chỉ là hiện thực đau thương mà còn là biểu tượng của hành trình vượt lên, khát vọng hòa bình.

Câu 2:

Trong xã hội hiện đại, nơi mà mọi hành động của cá nhân có thể tạo ra tác động lớn đến cộng đồng và tương lai, lối sống có trách nhiệm trở nên vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với thế hệ trẻ – những người mang trong mình trọng trách xây dựng và phát triển đất nước. Sống có trách nhiệm là biết ý thức về lời nói, hành động và hậu quả, là dám chịu trách nhiệm về bản thân, với gia đình, cộng đồng và xã hội.

Lối sống có trách nhiệm giúp thế hệ trẻ phát triển nhân cách toàn diện. Một học sinh có trách nhiệm sẽ chăm chỉ học tập, rèn luyện đạo đức, không gian dối hay lười biếng. Một công dân có trách nhiệm sẽ tuân thủ pháp luật, không xả rác bừa bãi, không phát tán thông tin sai lệch. Người có trách nhiệm còn là người biết sống vì người khác, sẵn sàng giúp đỡ khi ai đó gặp khó khăn, biết chia sẻ, biết yêu thương. Đặc biệt, trong thời đại công nghệ và mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, trách nhiệm của giới trẻ còn thể hiện ở cách sử dụng tri thức, thông tin và sức ảnh hưởng của mình một cách tích cực, tránh lối sống ảo, thờ ơ hay vô cảm với các vấn đề xã hội.

Ngược lại, thiếu trách nhiệm dễ dẫn đến hệ lụy lâu dài: học sinh học tập sa sút, con người thờ ơ với cộng đồng, thậm chí là vi phạm pháp luật. Đã có không ít người trẻ vô cảm trước tai nạn ngoài đường, phát tán clip độc hại, tung tin sai sự thật, sống buông thả... dẫn đến những hậu quả không thể cứu vãn. Nếu mỗi người không sống có trách nhiệm từ bây giờ, thì tương lai đất nước cũng sẽ bị đe dọa.

Là một học sinh, tôi hiểu rằng sống có trách nhiệm là bắt đầu từ những điều nhỏ nhất: làm bài tập đầy đủ, giúp đỡ cha mẹ, giữ gìn vệ sinh lớp học, biết xin lỗi khi sai và không đổ lỗi cho người khác. Trách nhiệm không phải là điều cao siêu mà là lựa chọn cách sống đúng đắn, ý nghĩa mỗi ngày, là hành động chứ không chỉ là lời nói.

Tóm lại, lối sống có trách nhiệm là một phẩm chất cần thiết và cấp thiết đối với thế hệ trẻ hiện nay. Nó không chỉ tạo nên một cá nhân có giá trị mà còn góp phần tạo dựng một xã hội tốt đẹp, văn minh. Mỗi người trẻ hãy bắt đầu sống có trách nhiệm từ hôm nay – vì bản thân, vì cộng đồng và vì tương lai đất nước.

Câu 1:
Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là biểu cảm.

Câu 2:
Nhân vật trữ tình trong văn bản là người lính cách mạng – người cắt dây thép gai, đại diện cho hình tượng người chiến sĩ đang chiến đấu để nối liền đất nước.

Câu 3:
Hình thức của văn bản mang đặc trưng của một bài thơ tự do, không gò bó về vần, nhịp, số chữ nhưng giàu nhạc tính và cảm xúc. Bài thơ được chia thành hai phần (I và II), thể hiện rõ sự chuyển biến từ hiện thực đau thương chia cắt đến khát vọng và hành động thống nhất đất nước. Bố cục chặt chẽ, hình ảnh giàu tính biểu tượng (dây thép gai, cánh cò, con sông, nhịp cầu,...) tạo nên chiều sâu ý nghĩa.

Câu 4:
Mạch cảm xúc của văn bản phát triển theo trình tự:

• Phần I: Khởi đầu bằng cảm xúc đau xót, khắc khoải về hiện thực đất nước bị chia cắt, qua hình ảnh ẩn dụ như dây thép gai, con cò không đậu, con sông gãy nhịp, cây chảy nhựa, thể hiện nỗi buồn thương quê hương và mất mát cá nhân.
• Phần II: Cảm xúc chuyển dần sang niềm tin và khát vọng thống nhất. Người lính cắt qua từng hàng rào dây thép gai, từng bước xóa bỏ chia cắt, hàn gắn đất nước. Cao trào của cảm xúc là khi “đã cắt đến hàng rào cuối cùng”, mở ra hình ảnh một đất nước đang liền lại, chan chứa hy vọng, lý tưởng và niềm tin chiến thắng.

Câu 5:
Một thông điệp ý nghĩa nhất rút ra từ văn bản:
“Khi yêu đất nước bằng cả trái tim, mỗi hành động dù âm thầm vẫn có thể góp phần hàn gắn những chia cắt lớn lao nhất.”
Thông điệp ấy nhắc nhở bản thân tôi phải sống có lý tưởng, biết trân trọng hòa bình, và không ngừng cố gắng để góp phần xây dựng quê hương ngày một tốt đẹp hơn.