Trong cuộc sống, việc góp ý, nhận xét lẫn nhau là điều cần thiết để mỗi người hoàn thiện bản thân và trưởng thành hơn. Tuy nhiên, cách góp ý như thế nào, ở đâu, vào lúc nào lại là điều quan trọng, bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả lời góp ý mà còn chạm đến cảm xúc, lòng tự trọng của người được nhận xét. Góp ý, nhận xét người khác trước đám đông là một hành động tưởng chừng bình thường, nhưng nếu không khéo léo, tế nhị, nó có thể khiến người khác bị tổn thương sâu sắc và tạo ra những hệ quả tiêu cực trong giao tiếp.

Góp ý trước đám đông đôi khi được cho là minh bạch, thẳng thắn và công bằng. Trong một số tình huống như môi trường học đường hay công sở, nhận xét công khai có thể giúp mọi người cùng nhìn nhận vấn đề, rút kinh nghiệm chung. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta được quyền phơi bày khuyết điểm cá nhân của người khác một cách thô bạo, thiếu suy nghĩ. Khi một người bị chỉ trích trước nhiều người, họ không chỉ cảm thấy xấu hổ mà còn bị tổn thương lòng tự trọng, dẫn đến mặc cảm, tự ti hoặc thậm chí là phản kháng, chống đối. Lời nhận xét dù đúng, nếu nói không đúng lúc, đúng chỗ, có thể biến thành một "vết dao" cứa sâu vào tâm hồn người khác.

Người được góp ý cũng là con người – có cảm xúc, có sự nhạy cảm và lòng tự trọng. Đặc biệt là những góp ý mang tính chất tiêu cực, đụng chạm đến hình thức, năng lực hay hoàn cảnh cá nhân, nếu nói giữa chốn đông người, sẽ khiến họ dễ rơi vào cảm giác bị xúc phạm, bị làm nhục. Họ có thể nhớ mãi lời nói ấy không phải vì nội dung, mà vì cách mà nó được nói ra. Một lời góp ý thẳng thắn trong không gian riêng tư có thể giúp người ta thay đổi tích cực, trong khi một lời chê bai giữa đám đông lại có thể khiến người ta gục ngã.

Góp ý là một nghệ thuật của sự tinh tế và đồng cảm. Người góp ý cần đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu cảm giác của họ khi bị nhận xét giữa nhiều người. Hãy lựa chọn cách nói nhẹ nhàng, xây dựng, có thiện chí thay vì lời nói sắc bén, cay nghiệt. Đôi khi, một lời khen công khai và một lời góp ý riêng tư lại là cách ứng xử đầy nhân văn và hiệu quả hơn rất nhiều. Góp ý không chỉ để người khác thay đổi, mà còn thể hiện bản lĩnh, đạo đức và sự trưởng thành của người đưa ra lời nhận xét.

Tóm lại, góp ý là cần thiết, nhưng cách góp ý lại càng quan trọng. Hãy cân nhắc không gian, thời điểm và cách diễn đạt phù hợp để lời nói của mình không trở thành sự tổn thương, mà là động lực giúp người khác hoàn thiện. Giữa một xã hội ngày càng văn minh và nhân ái, sự tế nhị và lòng đồng cảm chính là thước đo cao nhất của văn hóa giao tiếp.

Truyện ngắn Ai biểu xấu của Nguyễn Ngọc Tư không chỉ gây ấn tượng mạnh bởi nội dung sâu sắc mà còn bởi hình thức thể hiện độc đáo và giàu cảm xúc. Về nội dung, tác phẩm phê phán gay gắt thái độ đánh giá con người một cách phiến diện, chỉ dựa vào ngoại hình mà bỏ qua tài năng, nỗ lực và khát vọng cá nhân. Câu chuyện về một thí sinh bị chê xấu ngay trên sân khấu, trước hàng nghìn khán giả, là lời cảnh tỉnh về sự vô cảm, tàn nhẫn ẩn sau những lời nói tưởng như "thành thật". Qua đó, tác giả truyền đi thông điệp nhân văn: vẻ đẹp đích thực không nằm ở hình thức mà ở tâm hồn và tài năng. Về hình thức, truyện được viết theo lối tùy bút, kết hợp giữa kể, tả và bình luận với giọng văn sâu cay, trào phúng nhưng không kém phần xót xa. Cách viết chân thật, gần gũi cùng những hình ảnh ẩn dụ tinh tế đã góp phần thể hiện rõ tâm trạng nhân vật và thông điệp tác phẩm. Nguyễn Ngọc Tư không lên án gay gắt, mà lặng lẽ đặt câu hỏi để người đọc tự suy ngẫm, và chính điều đó khiến truyện trở nên ám ảnh, day dứt.

Tác phẩm "Ai biểu xấu" truyền tải nhiều thông điệp sâu sắc và đầy tính nhân văn, trong đó nổi bật là những thông điệp sau:

1. Không nên đánh giá con người qua vẻ bề ngoài

– Tác phẩm phê phán lối suy nghĩ thiên về hình thức, trọng ngoại hình hơn tài năng, khiến những người không "đẹp chuẩn" bị gạt ra ngoài dù họ có năng lực thật sự.
→ Ngoại hình không quyết định giá trị con người.

2. Lời nói có sức mạnh rất lớn – hãy dùng nó cẩn trọng

– Một lời nhận xét tưởng như “thật lòng” của giám khảo lại để lại vết thương tâm lý sâu sắc cho thí sinh.
→ Cần tế nhị, suy nghĩ trước khi nói, nhất là ở nơi công cộng.

3. Ước mơ và nỗ lực của con người xứng đáng được trân trọng

– Các thí sinh đã trải qua nhiều vòng thi, mang theo hy vọng và đam mê, nhưng lại bị dập tắt chỉ vì "ngoại hình hạn chế".
→ Mọi người đều có quyền theo đuổi ước mơ, bất kể hình dáng ra sao.

4. Xã hội cần thay đổi góc nhìn về cái đẹp

– Tác phẩm khơi dậy một câu hỏi: đẹp là gì? Ai có quyền định nghĩa nó? Mỗi người có gu thẩm mỹ riêng, không thể áp đặt một khuôn mẫu duy nhất.
→ Chấp nhận sự đa dạng của cái đẹp là bước đầu để sống tử tế hơn.

Đoạn văn này khiến em suy nghĩ rất nhiều về cách con người ứng xử với nhau trong xã hội, nhất là khi đối diện với sự thật phũ phàng.

Câu nói "Cảm giác và nói ra cảm giác là hai chuyện khác nhau..." nhấn mạnh rằng: ai cũng có quyền cảm nhận, nhưng khi những cảm nhận ấy được diễn đạt thành lời, đặc biệt là trước người khác, thì chúng có thể trở thành vết dao vô hình, gây tổn thương cho người nghe. Dù có thể nhiều người cũng nghĩ như vị giám khảo – rằng ngoại hình quan trọng – nhưng không phải ai cũng vô tư đến mức tàn nhẫn để nói ra điều đó giữa chốn đông người.

Qua đó, em hiểu rằng: lời nói có sức mạnh rất lớn, có thể nâng đỡ hoặc làm sụp đổ một con người. Vì vậy, trước khi nói, chúng ta nên đặt mình vào vị trí người khác để biết cảm xúc của họ ra sao khi nghe điều đó. Một chút tế nhị, thấu cảm và giữ ý chính là biểu hiện của sự văn minh và lòng nhân hậu.

Trong cuộc thi, những thí sinh đã rơi vào tình huống khó xử khi bị ban giám khảo chê bai ngoại hình một cách công khai, đặc biệt là trong khoảnh khắc quan trọng trên sân khấu, trước hàng ngàn khán giả và cả truyền hình trực tiếp.

Tình huống khó xử:

• Họ bị đánh giá không chỉ về giọng hát mà còn về ngoại hình, điều không được ghi rõ trong thể lệ cuộc thi.
• Sự chê bai ấy diễn ra trực tiếp, công khai, khiến thí sinh mất tự tin, tổn thương sâu sắc, như “chết đứng”, “gượng gạo cười”, “di chuyển một thân xác đã khô máu”.

Cảm nhận:

• Họ cảm thấy choáng váng, đau đớn, xấu hổ, thậm chí là oán trách số phận và chính bản thân mình vì không được sinh ra với vẻ ngoài phù hợp.
• Họ mang theo nỗi ám ảnh không nguôi, dù đã nỗ lực rất nhiều để vươn tới ước mơ.

Cách ứng xử:

• Dù đau đớn, họ không phản kháng hay chống đối mà vẫn cố giữ thái độ lịch sự, cảm ơn giám khảo, rồi lặng lẽ rời sân khấu.
• Cách ứng xử đó cho thấy sự cam chịu, bất lực, nhưng cũng đáng thương và đầy kiêu hãnh, vì họ vẫn giữ được phẩm cách trong nghịch cảnh.

Nhan đề "Ai biểu xấu" nghe qua tưởng như một câu đùa vui, nhưng lại chứa đựng sự mỉa mai sâu cay và nỗi xót xa thầm lặng.

Câu nói này thường được dùng trong đời sống như một cách trêu chọc, thậm chí là đổ lỗi ngược lại cho người bị tổn thương — kiểu như: “Tại bạn xấu nên mới bị như vậy, chứ ai bắt đâu?”. Chính sự vô lý, vô cảm ẩn sau câu nói đó đã làm nổi bật thông điệp mà tác giả muốn truyền tải: ngoại hình không nên là thứ quyết định giá trị con người.

Nhan đề cũng khiến người đọc giật mình suy ngẫm: Tại sao chúng ta lại mặc nhiên cho rằng "xấu" là đáng trách? Tại sao cái đẹp lại có đặc quyền đến mức có thể làm lu mờ tài năng, nhân cách?

Tùy bút

Gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại hôm nay

Trong bối cảnh xã hội hiện đại với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, thông tin và giao lưu quốc tế, việc gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống là một nhiệm vụ quan trọng đối với mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Những giá trị này không chỉ là cội nguồn, là linh hồn của dân tộc, mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng và phát triển một xã hội bền vững trong thế kỷ 21. Tuy nhiên, trong thời đại toàn cầu hóa, việc bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống gặp không ít thử thách, đòi hỏi sự quan tâm và nỗ lực từ mỗi cá nhân, cộng đồng và quốc gia.

Trước hết, văn hóa truyền thống là một phần không thể thiếu trong bản sắc dân tộc. Nó bao gồm những giá trị tinh thần như ngôn ngữ, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, nghệ thuật, văn học… Những giá trị này không chỉ phản ánh lịch sử, bản sắc mà còn là yếu tố giúp mỗi cá nhân nhận thức được nguồn gốc, cội nguồn của mình. Nếu không giữ gìn được những giá trị ấy, chúng ta sẽ mất đi phần nào định hướng và động lực trong cuộc sống, dễ bị mất gốc và khó duy trì sự đoàn kết trong xã hội.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc bảo vệ và phát huy văn hóa truyền thống giúp mỗi quốc gia khẳng định được vị thế của mình trong cộng đồng quốc tế. Mặc dù các nền văn hóa khác nhau đang giao thoa, song chính những giá trị truyền thống của mỗi dân tộc mới làm nên sự độc đáo và đặc biệt của quốc gia đó. Ví dụ, các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ đã biết cách kết hợp giữa phát triển kinh tế hiện đại và giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, từ đó tạo ra một xã hội phát triển hài hòa và bền vững. Việc bảo vệ văn hóa truyền thống cũng góp phần thúc đẩy ngành du lịch, tạo ra nguồn thu lớn cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, trong thời đại hiện đại, việc bảo vệ văn hóa truyền thống gặp phải nhiều thách thức. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và các phương tiện truyền thông khiến cho những giá trị truyền thống dễ bị mai một, thay thế bởi những ảnh hưởng văn hóa ngoại lai. Đặc biệt, giới trẻ hiện nay có xu hướng tiếp thu văn hóa hiện đại, ít quan tâm đến các giá trị truyền thống. Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa cũng khiến cho nhiều phong tục, tập quán, làng nghề truyền thống bị lãng quên hoặc bị mai một. Hệ quả là một bộ phận lớn giới trẻ không còn hiểu rõ về lịch sử, truyền thống của dân tộc.

Để bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại, mỗi cá nhân, cộng đồng và quốc gia cần có những biện pháp thiết thực. Trước hết, việc giáo dục về giá trị văn hóa truyền thống trong gia đình và nhà trường là rất quan trọng. Các bậc phụ huynh và thầy cô giáo cần truyền tải cho thế hệ trẻ những giá trị cốt lõi của dân tộc như lòng yêu nước, tôn trọng lịch sử, gìn giữ phong tục tập quán. Các phương tiện truyền thông, mạng xã hội cũng cần đóng vai trò tích cực trong việc quảng bá văn hóa truyền thống, qua đó giúp người dân nhận thức được sự quan trọng của việc bảo vệ các giá trị văn hóa dân tộc.

Ngoài ra, các cơ quan nhà nước cũng cần có những chính sách hỗ trợ việc bảo tồn và phát triển các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Các làng nghề truyền thống, các lễ hội, các phong tục tập quán cần được bảo vệ và phát huy, tạo ra những cơ hội để các thế hệ trẻ tham gia và học hỏi. Các nhà nghiên cứu và văn nghệ sĩ cũng cần có những tác phẩm, những công trình nghiên cứu giúp khôi phục và phát huy những giá trị văn hóa đã bị mai một.

Tóm lại, việc gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại là trách nhiệm của mỗi cá nhân, cộng đồng và quốc gia. Đó không chỉ là việc bảo vệ những di sản của tổ tiên, mà còn là cách để chúng ta xây dựng một xã hội vững mạnh, đoàn kết và phát triển bền vững. Chỉ khi chúng ta biết trân trọng và phát huy những giá trị truyền thống, chúng ta mới có thể vững vàng bước vào tương lai, giữ vững bản sắc dân tộc trong thời đại hội nhập.

Trong bài thơ Chân quê, Nguyễn Bính đã khắc họa tinh tế hình ảnh nhân vật “em” – một cô gái nông thôn mang vẻ đẹp mộc mạc, dịu dàng nhưng đang dần thay đổi trước làn sóng đô thị hóa. Từng gắn bó với những trang phục truyền thống như “áo tứ thân”, “khăn mỏ quạ”, “yếm lụa sồi”, em là biểu tượng cho vẻ đẹp thuần hậu, chân chất của người con gái quê. Tuy nhiên, sau chuyến “đi tỉnh về”, em xuất hiện trong dáng vẻ khác lạ: “khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm” – một vẻ đẹp mới, hiện đại nhưng cũng xa lạ, khiến nhân vật trữ tình cảm thấy tiếc nuối và xót xa. Qua hình ảnh “em”, nhà thơ thể hiện sự giằng xé giữa cái cũ và cái mới, giữa truyền thống và hiện đại. “Em” không chỉ là một con người cụ thể, mà còn là hình ảnh biểu tượng cho thế hệ trẻ trước nguy cơ đánh mất bản sắc quê hương khi chạy theo cái hào nhoáng bề ngoài. Với giọng thơ nhẹ nhàng, chân thành mà sâu sắc, Nguyễn Bính đã gửi gắm một thông điệp đầy nhân văn: Hãy biết nâng niu, gìn giữ những vẻ đẹp bình dị đã làm nên hồn cốt dân tộc.

Bài thơ là lời nhắn nhủ về việc giữ gìn bản sắc dân tộc, giữ gìn vẻ đẹp chân quê giữa nhịp sống hiện đại đang ngày một thay đổi.