Trong dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, những giá trị văn hóa truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Sự giao thoa văn hóa mạnh mẽ cùng với nhịp sống công nghiệp khiến nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, dần xa rời những phong tục, tập quán của cha ông. Tuy nhiên, việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc không chỉ là trách nhiệm mà còn là điều kiện tiên quyết để chúng ta hội nhập mà không bị hòa tan.

Văn hóa truyền thống là tài sản quý giá được hình thành qua hàng nghìn năm lịch sử, in đậm trong từng phong tục, lễ hội, nghệ thuật và lối sống. Từ những câu ca dao, tục ngữ chứa đựng bài học nhân sinh sâu sắc, đến những làn điệu dân ca ngọt ngào như quan họ, chèo, tuồng, tất cả đều là tiếng nói tâm hồn của dân tộc. Những lễ hội như Tết Nguyên đán, Trung thu, hay tục thờ cúng tổ tiên không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn", gắn kết tình cảm gia đình, cộng đồng. Áo dài, nón lá, tranh Đông Hồ, hay những món ăn dân dã như bánh chưng, phở… đều là niềm tự hào, là biểu tượng của văn hóa Việt.

Thế nhưng, trước sự bùng nổ của công nghệ và làn sóng văn hóa nước ngoài, nhiều giá trị truyền thống đang dần bị lãng quên. Giới trẻ ngày nay có thể thuộc lòng những bài hát K-pop, say mê phim Hollywood, nhưng lại mơ hồ về những câu chuyện cổ tích, điệu hát dân ca. Nhiều lễ hội bị biến tướng thành dịp kinh doanh, mất đi ý nghĩa thiêng liêng vốn có. Tiếng Việt bị pha tạp bởi những từ ngữ nước ngoài, làm mất đi sự trong sáng vốn có. Thậm chí, không ít người coi văn hóa truyền thống là lạc hậu, vội vàng chạy theo lối sống phương Tây mà quên mất cội nguồn của mình.

Để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, trước hết cần nâng cao ý thức của mỗi cá nhân. Mỗi người nên tìm hiểu, trân trọng và thực hành những phong tục tốt đẹp của dân tộc, từ việc giữ gìn tiếng Việt, mặc áo dài trong những dịp lễ, đến tham gia các lễ hội dân gian. Gia đình và nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ, khơi dậy trong các em tình yêu với văn hóa dân tộc qua những câu chuyện cổ tích, làn điệu dân ca.

Bên cạnh đó, Nhà nước và cộng đồng cần có những chính sách thiết thực để bảo vệ di sản văn hóa. Cần khôi phục và phát triển các làng nghề truyền thống, tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật để quảng bá rộng rãi đến công chúng. Truyền thông cũng cần tích cực đưa tin, giới thiệu những nét đẹp văn hóa dân tộc qua các chương trình truyền hình, phim ảnh, sách báo. Đặc biệt, cần sáng tạo để văn hóa truyền thống hòa nhập với cuộc sống hiện đại, như kết hợp âm nhạc dân gian với nhạc điện tử, thiết kế thời trang lấy cảm hứng từ hoa văn truyền thống… Có như vậy, văn hóa dân tộc mới không chỉ được bảo tồn mà còn phát triển, trở nên gần gũi với thế hệ trẻ.

Văn hóa truyền thống chính là cội rễ, là nền tảng tinh thần vững chắc của mỗi dân tộc. Trong xu thế toàn cầu hóa, việc giữ gìn bản sắc văn hóa càng trở nên quan trọng, giúp chúng ta tự tin hội nhập mà không đánh mất chính mình. Như nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã viết: "Đất Nước bắt đầu từ miếng trầu bây giờ bà ăn" – những điều giản dị ấy chính là hồn cốt của dân tộc. Hãy cùng nhau gìn giữ để những giá trị ấy mãi trường tồn, trở thành niềm tự hào cho muôn đời sau.

Nhân vật "em" trong bài thơ Chân quê của Nguyễn Bính hiện lên như một cô gái quê chất phác, mộc mạc nhưng lại chịu sự tác động của lối sống thị thành hiện đại. Ban đầu, "em" xuất hiện với hình ảnh thuần hậu, đậm chất đồng quê: "Hôm qua em đi tỉnh về / Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều". Cái duyên dáng chân chất ấy bị phai nhạt khi "em" thay đổi cách ăn mặc, bắt chước theo "cô hàng xén" – biểu tượng của lối sống thị thành xa lạ. Sự thay đổi ấy khiến nhân vật "anh" ngỡ ngàng, tiếc nuối: "Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen / Chân quê sao chẳng nói quê?". "Em" trở thành nạn nhân của quá trình giao thoa văn hóa nông thôn – thành thị, phản ánh sự mai một của những nét đẹp truyền thống. Qua nhân vật này, Nguyễn Bính không chỉ bộc lộ tình yêu tha thiết với "chân quê" mà còn gửi gắm nỗi lo âu trước sự lai căng, đánh mất bản sắc dân tộc.

Tác phẩm Chân quê có một số thông điệp như sau: 

- Chúng ta cần có ý thức bảo vệ, giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, dân tộc. 

- Chúng ta cần học được cách sống, ứng xử phù hợp với môi trường sống của mình. 

- Biện pháp tu từ được sử dụng ở đây là ẩn dụ. 

- "Hương đồng gió nội" là nét đặc trưng của vùng quê. Tác giả dùng "hương đồng gió nội" để ẩn dụ cho chất quê chân chất, thật thà, giản dị của em, nhằm nhấn mạnh dường như chỉ sau một ngày đi tỉnh về em đã đánh mất những giá trị văn hóa truyền thống, đặc trưng của con người quê hương mình. 

Trong bài thơ tác giả liệt kê 2 kiểu loại trang phục, lần lượt đại diện cho thành thị (trang phục của tỉnh) và nông thôn (trang phục của quê). 

- Trang phục của tỉnh: khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm.

- Trang phục của quê: yếm lụa sồi, dây lưng đũi, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái đen. 

Nhan đề Chân quê gợi cho em cảm giác về chất quê mộc mạc, giản dị, chân chất, thật thà của những con người sống ở nông thôn. 

Bài thơ Chân quê được viết theo thể thơ tự do.