Câu 1:
Trong bài thơ “Bầy chim sẻ có nhìn thấy tôi không?” của Nguyễn Phong Việt, nhân vật trữ tình hiện lên với một tâm trạng đầy xót xa, suy tư và trăn trở trước hiện thực cuộc sống. Hình ảnh bầy chim sẻ bị nhốt trong lồng, thất thần và ngơ ngác giữa phố đông không chỉ gợi lên sự thương cảm mà còn khơi dậy trong nhân vật trữ tình những liên tưởng sâu sắc về con người. Từ cái nhìn thoáng qua trong dòng người, “tôi” giật mình nhận ra sự nghịch lý: chim thì không được bay trong bầu trời. Ngược lại, việc con người không thể sống đúng với chính mình được xem là điều bình thường. Đó là lúc tâm hồn nhân vật trữ tình trĩu nặng suy tư: phải chăng chính mình cũng đang bị nhốt trong một "chiếc lồng vô hình"? Câu hỏi tu từ vang lên ở cuối bài thơ: “Bầy chim sẻ bị nhốt trong chiếc lồng / có nhìn thấy được tôi đâu?” như một tiếng thở dài đầy tự vấn. Bằng thể thơ tự do, hình tượng sóng đôi giữa chim sẻ và con người, bài thơ khiến người đọc cảm nhận rõ nét tâm trạng đau đáu của nhân vật trữ tình: vừa cảm thông với sự giam cầm, vừa thao thức về sự đánh mất tự do trong cuộc sống hiện đại.

Câu 2:
Trong tiểu thuyết Suối nguồn, nhân vật Howard Roark đã nói: “Em không đứng ở điểm cuối của bất kì truyền thống nào. Em có thể đứng ở điểm khởi đầu của một truyền thống.” Câu nói ấy không chỉ là một tuyên ngôn cá nhân mà còn là một quan niệm sống mạnh mẽ, thể hiện khát khao tìm ra con đường mới, tự mình khởi phát, làm nên cái mới. Đó là điều cần thiết đối với người trẻ trong thời đại ngày nay.

Truyền thống thường được xem là những giá trị lâu bền, tích lũy qua thời gian và được tôn trọng. Tuy nhiên, câu nói của Roark gợi mở một cách nhìn khác: đừng để bản thân chỉ là người tiếp nhận thụ động ở "điểm cuối" của một con đường đã định hình. Thay vào đó, hãy tin rằng ta có thể bắt đầu một con đường mới, tạo nên một truyền thống mới. Đây là lời khẳng định bản lĩnh của người sống sáng tạo, không ngại phá vỡ khuôn mẫu, dám nghĩ khác, làm khác để thay đổi hiện thực.

Với người trẻ, điều này càng có ý nghĩa. Tuổi trẻ là giai đoạn của khám phá, thử nghiệm và khởi đầu. Nếu ai cũng chỉ dừng lại ở “điểm cuối” của truyền thống, thì xã hội sẽ không thể tiến bộ. Chính những người dám đứng lên để bắt đầu cái mới – dù có thể thất bại – mới là những người thực sự mang đến thay đổi. Lịch sử đã chứng minh: các nhà khoa học như Newton, Einstein; các doanh nhân như Steve Jobs hay Elon Musk… đều là những người dám đứng ở “điểm khởi đầu” và đã tạo nên những “truyền thống” mới làm thay đổi thế giới.

Tuy nhiên, việc tạo ra cái mới không đồng nghĩa với việc phủ nhận tất cả những giá trị cũ. Cái mới cần được xây dựng trên nền tảng vững chắc của hiểu biết và tôn trọng quá khứ. Sáng tạo không phải là nổi loạn mù quáng, mà là tìm ra con đường riêng dựa trên tinh thần học hỏi và trách nhiệm với cộng đồng.

Với em – một người trẻ đang sống giữa thời đại đổi thay nhanh chóng, câu nói của Roark là một lời thức tỉnh. Nó nhắc nhở em rằng mình không nên chỉ đi lại trên những con đường người khác đã vạch sẵn, mà cần dũng cảm bước vào những lối đi chưa có dấu chân. Để làm được điều đó, em cần không ngừng học tập, rèn luyện tư duy phản biện và bản lĩnh cá nhân, sẵn sàng đón nhận thử thách và thất bại để tạo ra những giá trị riêng, những giá trị có ý nghĩa cho cuộc sống, xã hội

Tóm lại, quan niệm sống được thể hiện trong câu nói của Roark mang đến một thông điệp ý nghĩa và cần thiết về sự sáng tạo, bản lĩnh và khát khao tìm ra đường đi mới. Trong một thế giới đang không ngừng đổi mới, tuổi trẻ không thể là kẻ đến sau, họ cần là người dám bắt đầu một hành trình mới, và từ đó, tạo nên những truyền thống mang dấu ấn của chính mình.

Câu 1
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là "tôi".

Câu 2
Điều nghịch lý được nêu trong bài thơ là: "Những con chim sẻ không được bay trong bầu trời xanh" .

Câu 3
Ý nghĩa của hình tượng “chiếc lồng”: Chiếc lồng tượng trưng cho sự giam cầm, trói buộc, giới hạn khiến sinh vật mất đi tự do. Nó cũng là biểu tượng cho những rào cản, định kiến, áp lực xã hội khiến con người không thể sống thật với bản thân mình, không thể đuổi theo những ước mơ và khát vọng riêng.

Câu 4
- Nghệ thuật đối trong những câu thơ trên: Nghịch lý - bình thường

- Tác dụng:
+) Tạo ra sự tương phản giữa cái nên là (lý tưởng, tự do) với thực tại (bị trói buộc, sống không thật với mình.
+) Nhấn mạnh sự bất hợp lý trong việc điều bất thường lại bị coi là bình thường.
+) Gợi suy ngẫm, day dứt cho người đọc: Khi con người đánh mất sự tự do sống thật với mình mà vẫn xem đó là điều "bình thường", thì xã hội đang ở trong một trạng thái lệch chuẩn nghiêm trọng.

Câu 5
Thông điệp sâu sắc nhất đối với em là: "Con người không nên tự nhốt mình trong những định kiến, ràng buộc khắt khe; cần thoát ra khỏi những giam cầm đó để sống cuộc đời của chính mình." vì trong xã hội hiện đại, nhiều người không được sống đúng với bản thân vì áp lực từ xã hội, gia đình, công việc. Từ đó, chúng ta cần dũng cảm đấu tranh để sống thật, sống có ý nghĩa và tự do, không để bản thân bị bóp nghẹt bởi những chiếc “lồng” vô hình quanh mình.

Câu 1:
Hình ảnh hàng rào dây thép gai trong bài thơ “Người cắt dây thép gai” của Hoàng Nhuận Cầm không chỉ mang tính hiện thực mà còn ẩn chứa ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Đó là biểu tượng của sự chia cắt, ngăn cách, của những đau thương, mất mát do chiến tranh gây ra cho đất nước và con người Việt Nam. Những hàng rào kẽm gai không chỉ chia đôi chiến tuyến mà còn ngăn trở những giấc ngủ bình yên, lời ru ngọt ngào, cản bước con cò – biểu tượng của hòa bình, sự sống. Qua hình ảnh đó, nhà thơ thể hiện nỗi đau đất nước bị chia cắt, nơi cây không còn nhựa sống, sông bị gãy khúc, cầu bị đánh sập, tình yêu đôi lứa bị chia lìa. Nhưng không dừng lại ở đó, hình ảnh người lính cắt dây thép gai từng bước lại trở thành biểu tượng cho ý chí kiên cường, lòng quả cảm và khát vọng thống nhất non sông. Mỗi lớp hàng rào bị cắt là một chiến thắng, là một bước tiến gần hơn đến hòa bình, đoàn tụ, là hy vọng cho một tương lai hồi sinh. Hình ảnh ấy không chỉ mang giá trị hiện thực thời chiến mà còn là minh chứng cho sức mạnh bất diệt của con người Việt Nam trước mọi thử thách, gian nan.

Câu 2:
Trong thế giới hiện đại với tốc độ phát triển nhanh chóng, việc xây dựng một lối sống có trách nhiệm đang trở thành yêu cầu cấp thiết, đặc biệt đối với thế hệ trẻ – những người nắm giữ tương lai của đất nước.
Lối sống có trách nhiệm không chỉ là việc làm đúng luật hay hoàn thành nhiệm vụ, mà sâu xa hơn, đó là cách sống có ý thức, biết suy nghĩ, hành động vì bản thân, gia đình và cộng đồng. Thế hệ trẻ ngày nay là những học sinh, sinh viên, thanh niên đang trưởng thành trong thời đại hội nhập. Đây là giai đoạn họ phát triển mạnh mẽ về thể chất lẫn tinh thần, là lực lượng quan trọng trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Vì thế, sống có trách nhiệm là điều kiện tiên quyết để họ trở thành những công dân tốt, những người lao động có ích. Lối sống này thể hiện qua nhiều hành động cụ thể và rất gần gũi như học tập nghiêm túc, không quay cóp khi thi cử, tuân thủ pháp luật, tôn trọng người khác, biết nhận lỗi và sửa sai hay có ý thức bảo vệ môi trường và giữ gìn văn hóa truyền thống… Những việc tưởng chừng nhỏ bé nhưng chính là nền tảng để rèn luyện nhân cách và hình thành thái độ sống đúng đắn.

Sống có trách nhiệm không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng mà còn giúp người trẻ hoàn thiện bản thân, xác định đúng mục tiêu cuộc sống, trưởng thành trong hành động và suy nghĩ. Với xã hội, thế hệ trẻ sống có trách nhiệm là nền tảng để xây dựng một cộng đồng văn minh, đoàn kết, tuân thủ pháp luật. Từ đó, đất nước có thể phát triển bền vững, vươn lên trong thời đại toàn cầu hóa.

Tuy nhiên, bên cạnh những người trẻ đầy hoài bão và sống trách nhiệm, vẫn còn một bộ phận không nhỏ sống buông thả, ích kỷ, thiếu trách nhiệm với chính mình và xã hội. Những hiện tượng như trốn học, nghiện game, sống ảo, vi phạm pháp luật, thờ ơ với thời cuộc, với những vấn đề chung... là những biểu hiện đáng báo động. Thực tế cho thấy, có những bạn trẻ sẵn sàng tham gia các hành vi trái đạo đức chỉ để thỏa mãn cái tôi hoặc kiếm lợi ích cá nhân – đó là hậu quả của lối sống thiếu định hướng và vô trách nhiệm.

Để khắc phục thực trạng ấy, mỗi người trẻ cần tự rèn luyện, tự soi chiếu lại bản thân để thay đổi tích cực hơn mỗi ngày. Gia đình, nhà trường cần tăng cường giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, truyền cảm hứng sống có trách nhiệm qua tấm gương và sự đồng hành. Đồng thời, xã hội cũng cần tạo điều kiện, môi trường tích cực để người trẻ được phát huy vai trò, được thể hiện bản thân một cách lành mạnh và đúng đắn.

Tóm lại, sống có trách nhiệm không phải là điều gì lớn lao, mà là cách sống biết nghĩ đến người khác, biết tự chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Đó là phẩm chất quan trọng nhất giúp thế hệ trẻ vững vàng trước thử thách và trưởng thành trong cuộc sống để góp phần tạo nên một tương lai tốt đẹp cho bản thân và xã hội. Là một người trẻ, em hiểu rằng trách nhiệm không phải là gánh nặng, mà là sứ mệnh cao cả, là bước đầu tiên trên hành trình trở thành một công dân có ích cho đất nước của mình.

Câu 1: Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là biểu cảm

Câu 2: Nhân vật trữ tình trong văn bản là người lính (người cắt dây thép gai)

Câu 3:
- Bài thơ được viết theo thể tự do, không gò bó về số chữ, số câu.
- Bố cục bài thơ gồm hai phần rõ rệt:
+) Phần I: thể hiện hiện thực đất nước bị chia cắt và khát khao thống nhất đất nước.
+) Phần II: mô tả hành trình "cắt dây thép gai", biểu tượng cho hành động giải phóng, thống nhất đất nước
=> Hình thức thơ linh hoạt, sáng tạo, giúp thể hiện hiệu quả mạch cảm xúc và chủ đề sâu sắc của tác phẩm

Câu 4:
Mạch cảm xúc của văn bản:
- Khởi đầu: Là nỗi đau khi đất nước bị chia cắt (hình ảnh: “sông gãy”, “cầu gãy”, “cò bay xa”,...).
- Tiếp theo: Là hành động cụ thể của người lính: “cắt dây thép gai” – hành động mang tính biểu tượng cho việc vượt qua chia cắt, giải phóng dân tộc.
- Cao trào: Đến hàng rào cuối cùng, đất nước liền lại, hồi sinh. “Các đồng chí ơi, xung phong!” vang lên như một lời kêu gọi thiêng liêng, đầy quyết tâm.
=> Mạch cảm xúc triển khai theo trình tự: Nỗi đau -> Hành động -> Niềm vui và hi vọng về tương lai.

Câu 5:
- Thông điệp ý nghĩa nhất em rút ra từ văn bản là: Tổ quốc, hòa bình và hạnh phúc hôm nay là kết quả của biết bao hi sinh, gian khổ trong chiến tranh. Bởi vậy, thế hệ trẻ hôm nay cần sống có lý tưởng, có trách nhiệm với đất nước, và không được phép lãng quên quá khứ.

- Lí giải:
+) Chúng ta phải biết ơn những người lính năm xưa – những người âm thầm dâng hiến tuổi trẻ, thậm chí là cả mạng sống cho độc lập dân tộc. Họ không chỉ chiến đấu bằng súng đạn mà còn bằng cả tình yêu với con người, thiên nhiên và đất nước. Vậu nên chúng ta cần sống tốt hơn, sống tử tế, biết yêu thương, đoàn kết và nỗ lực học tập, lao động để không phụ lòng thế hệ cha ông.
+) Không có lý tưởng thì cuộc sống dễ trở nên vô nghĩa. Người lính trong thơ có một lý tưởng cao đẹp là thống nhất đất nước và anh đã chiến đấu, hành động đến cùng vì lý tưởng đó. Vậy ta nên biết nuôi dưỡng ước mơ, sống có mục tiêu và luôn hướng về cộng đồng, Tổ quốc bằng những hành động cụ thể, dù là nhỏ bé nhất.