Câu 1. (2.0 điểm)

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) đưa ra những giải pháp giúp thế hệ trẻ hiện nay không chùn bước trước nghịch cảnh.

Gợi ý đoạn văn:

Trong thời đại đầy biến động ngày nay, việc đối diện với nghịch cảnh là điều không thể tránh khỏi với thế hệ trẻ. Để không chùn bước trước khó khăn, trước hết, các bạn trẻ cần trang bị cho mình tinh thần lạc quan, tích cực, xem thử thách là cơ hội để rèn luyện và trưởng thành. Thứ hai, cần rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, nhằm chủ động ứng phó với các tình huống khó khăn. Bên cạnh đó, giáo dục kỹ năng sống, nuôi dưỡng ý chí và sự kiên trì ngay từ gia đình và nhà trường là giải pháp mang tính nền tảng. Việc học hỏi những tấm gương vượt khó thành công trong thực tiễn cũng là nguồn cảm hứng quan trọng giúp thế hệ trẻ không nản lòng. Ngoài ra, môi trường xã hội tích cực, khuyến khích sáng tạo và chấp nhận thất bại như một phần của thành công sẽ tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho giới trẻ. Chỉ khi có đủ bản lĩnh và nội lực, thế hệ trẻ mới có thể vượt qua nghịch cảnh để vươn tới những đỉnh cao mới trong cuộc sống.

Câu 2. (4.0 điểm)

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích những nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản “Những dòng sông quê hương” – Bùi Minh Trí.

Gợi ý bài làm:

Bài thơ “Những dòng sông quê hương” của Bùi Minh Trí không chỉ là lời ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là bản tình ca sâu lắng về lịch sử, văn hóa và con người Việt Nam. Qua ngôn ngữ thơ hàm súc và hình ảnh giàu sức gợi, nhà thơ đã thể hiện một cách tinh tế vẻ đẹp của dòng sông quê hương – biểu tượng thiêng liêng, gắn liền với bao lớp thế hệ.

Một trong những nét nghệ thuật đặc sắc đầu tiên của bài thơ là hình ảnh ẩn dụ và biểu tượng. Dòng sông trong thơ không chỉ là một thực thể tự nhiên mà còn mang ý nghĩa văn hóa – lịch sử sâu xa. Dòng sông “cuộn chảy”, “mang nguồn sống phù sa”, “bồi đắp nghìn năm” tượng trưng cho sự sống, sự tiếp nối, trường tồn của dân tộc. Nó cũng là nơi ghi dấu bao hy sinh, gian khó, máu và nước mắt của cha ông qua bao thời kỳ dựng nước và giữ nước.

Bên cạnh đó, tác giả sử dụng ngôn ngữ thơ mộc mạc mà giàu chất nhạc. Những câu thơ không dài, nhưng giàu nhịp điệu, ngắt nhịp hợp lý tạo cảm giác trôi chảy, uyển chuyển như dòng sông đang tuôn chảy. Ví dụ như:
“Có ngày sông lặng nghe đất chuyển
Tiếng đoàn quân rầm rập trở về”
Nhịp thơ dồn dập ở đây gợi hình ảnh hào hùng của đoàn quân chiến thắng, phản ánh khát vọng hòa bình và sức sống mãnh liệt của quê hương.

Ngoài ra, thi pháp giàu cảm xúc và liên tưởng tinh tế cũng là điểm nổi bật. Dòng sông không chỉ mang ký ức của quá khứ mà còn hướng đến tương lai. Ở khổ cuối, hình ảnh “chim bay theo dòng”, “sông trôi xuôi bỗng sáng mênh mông” vừa gợi ra một không gian mùa xuân rực rỡ vừa ẩn chứa một niềm tin vào sự phát triển, đổi thay tích cực của đất nước.

Không thể không nhắc đến giọng điệu nhẹ nhàng, trữ tình nhưng sâu lắng xuyên suốt bài thơ. Nhà thơ không gào thét hay lên gân mà lặng lẽ dẫn người đọc vào một thế giới của cảm xúc, nơi quá khứ và hiện tại đan xen, khơi gợi lòng yêu nước, niềm tự hào và ý thức trân trọng những giá trị truyền thống.

Tóm lại, “Những dòng sông quê hương” là một bài thơ thành công cả về nội dung và nghệ thuật. Với hình tượng dòng sông vừa quen thuộc vừa sâu sắc, ngôn ngữ giàu hình ảnh, âm hưởng trữ tình và tinh thần dân tộc rõ nét, bài thơ khắc họa thành công vẻ đẹp của quê hương, đồng thời thể hiện tình yêu thiết tha với đất nước. Đó chính là giá trị nghệ thuật và nhân văn bền vững mà bài thơ mang lại.

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên.
Trả lời:
Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.

Câu 2. Xác định luận đề của văn bản.
Trả lời:
Luận đề của văn bản là: Nghịch cảnh có vai trò quan trọng và có thể trở thành động lực giúp con người đạt đến thành công.

Câu 3. Để làm sáng tỏ cho ý kiến: “nghịch cảnh thường giữ một chức vụ quan trọng trong sự thành công”, tác giả đã sử dụng những bằng chứng nào? Nhận xét về những bằng chứng ấy.
Trả lời:

• Bằng chứng:
• • Thomas Edison thất bại hàng ngàn lần trước khi chế tạo thành công bóng đèn.
  • Voltaire, Marcel Proust, Ben Fortson, Milton, Beethoven, Charles Darwin, Helen Keller – đều là những người vượt qua bệnh tật, tàn tật để lập nên sự nghiệp lớn.
  • J.J. Rousseau, các “vua thép”, “vua xe hơi”,… từ nghèo khó vươn lên.
  • Các vĩ nhân như Văn Vương, Hàn Phi, Tư Mã Thiên, Phan Bội Châu,… lập nên sự nghiệp từ trong tù.
• Nhận xét:
• • Đây là những dẫn chứng phong phú, tiêu biểu, đa dạng về lĩnh vực (văn học, khoa học, chính trị…), quốc tịch (phương Đông – phương Tây), thời đại (cổ – kim).
  • Bằng chứng xác thực, giàu sức thuyết phục và truyền cảm hứng, góp phần làm rõ luận điểm trung tâm một cách hiệu quả.

Câu 4. Mục đích và nội dung của văn bản trên là gì?
Trả lời:

• Mục đích: Khơi dậy nghị lực, truyền cảm hứng và cổ vũ tinh thần vượt khó cho người đọc, đặc biệt là giới trẻ.
• Nội dung: Phân tích vai trò tích cực của nghịch cảnh trong hành trình thành công, thông qua lập luận chặt chẽ và hệ thống dẫn chứng sinh động từ thực tiễn.

Câu 5. Nhận xét cách lập luận của tác giả trong văn bản.
Trả lời:

• Lập luận logic, mạch lạc: Từ định nghĩa, phân tích khái niệm “nghịch cảnh” đến chứng minh vai trò của nó qua nhiều trường hợp cụ thể.
• Dẫn chứng xác thực, tiêu biểu: Tác giả chọn lọc nhiều tấm gương nổi tiếng, có ảnh hưởng lớn trong lịch sử và xã hội.
• Lối hành văn linh hoạt, giàu cảm xúc: Vừa thuyết phục bằng lý trí, vừa khơi dậy cảm xúc tích cực, truyền cảm hứng mạnh mẽ.
• Sử dụng ngôn ngữ bình dị nhưng sâu sắc, gần gũi với người đọc.