Gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại

Trong tiến trình phát triển không ngừng của xã hội hiện đại, con người ngày càng tiếp cận với nhiều giá trị mới, đa dạng và phong phú hơn. Tuy nhiên, chính trong sự giao thoa và biến đổi mạnh mẽ đó, vấn đề gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống lại trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Bởi lẽ, văn hóa truyền thống chính là hồn cốt dân tộc, là nền tảng tinh thần vững chắc tạo nên bản sắc riêng biệt và niềm tự hào của mỗi quốc gia.

Văn hóa truyền thống bao gồm các giá trị vật thể và phi vật thể được hình thành, bồi đắp qua hàng ngàn năm lịch sử như ngôn ngữ, phong tục tập quán, tín ngưỡng, lễ hội, âm nhạc dân gian, trang phục truyền thống, kiến trúc cổ… Đây không chỉ là những di sản văn hóa, mà còn là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển bền vững của cộng đồng người Việt qua bao thế hệ. Đó là nét duyên dáng trong tà áo dài, là tiếng trống hội rộn ràng mỗi dịp xuân về, là những lời ru ngọt ngào thấm đượm nghĩa tình quê hương…

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi các nền văn hóa đang có xu hướng xích lại gần nhau, sự xâm nhập mạnh mẽ của văn hóa ngoại lai khiến không ít người, đặc biệt là giới trẻ, dần xa rời giá trị truyền thống. Những hiện tượng như lối sống thực dụng, chạy theo hình thức, xem nhẹ tiếng mẹ đẻ, ít quan tâm đến lịch sử, nguồn cội… đang dần trở nên phổ biến. Điều này nếu không được điều chỉnh kịp thời sẽ dẫn đến nguy cơ mai một bản sắc văn hóa dân tộc.

Gìn giữ và bảo vệ văn hóa truyền thống không có nghĩa là bảo thủ, khép kín mà là chọn lọc, tiếp nhận tinh hoa nhân loại một cách chủ động, có bản lĩnh, đồng thời phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp một cách sáng tạo trong đời sống hiện đại. Cần đẩy mạnh giáo dục văn hóa dân tộc trong nhà trường, tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm văn hóa để thế hệ trẻ hiểu và yêu hơn những giá trị cội nguồn. Bên cạnh đó, cần có chính sách bảo tồn, tôn vinh các di sản văn hóa, nghệ nhân dân gian, khuyến khích sáng tạo nghệ thuật dựa trên nền tảng truyền thống.

Mỗi người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần ý thức được vai trò của mình trong việc bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc. Bắt đầu từ những hành động nhỏ như sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn, giữ gìn lễ nghĩa trong giao tiếp, mặc trang phục truyền thống trong dịp lễ tết, trân trọng và học hỏi từ những thế hệ đi trước…

Tóm lại, trong dòng chảy hiện đại đầy biến động, việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm tự hào dân tộc. Đó là cách để chúng ta vừa khẳng định bản sắc riêng, vừa hội nhập mà không hòa tan, phát triển mà không đánh mất cội nguồn.

Nhân vật “em” trong bài thơ Chân quê của Nguyễn Bính hiện lên là hình ảnh một cô thôn nữ dịu dàng, mộc mạc, đậm chất quê với vẻ đẹp thuần khiết và tự nhiên. “Em” ban đầu hiện lên với tà áo bà ba, yếm lụa, mái tóc bỏ rối sau đầu tất cả đều mang đậm hơi thở của làng quê Bắc Bộ xưa. Đó là vẻ đẹp chân chất, bình dị mà thi sĩ Nguyễn Bính trân trọng và yêu mến. Tuy nhiên, khi “em” bắt đầu thay đổi, chạy theo những mốt thị thành như áo cánh hở cổ, tóc uốn quăn, má đánh phấn hồng thì đó cũng là lúc người trữ tình cảm thấy xa lạ và hụt hẫng. Sự thay đổi ấy không chỉ là hình thức mà còn như một biểu hiện của việc đánh mất bản sắc quê mùa, thuần hậu điều mà nhà thơ cho là đáng tiếc. Qua hình tượng “em”, Nguyễn Bính không chỉ thể hiện tình yêu tha thiết với vẻ đẹp quê mùa, mà còn ngầm bày tỏ nỗi lo lắng về sự mai một của những giá trị truyền thống trước làn sóng đô thị hóa và hiện đại hóa. Nhân vật “em” vì thế vừa gần gũi vừa trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp nguyên sơ, chân thật của làng quê Việt.