Câu 1.

- Ngôi kể là ngôi thứ ba.

Câu 2.

- Cuộc sống của người tri thức giai đoạn trước tháng Tám được thể hiện qua nhân vật Thứ: nghèo khổ, túng quẫn, không có tiếng nói trong xã hội, mặc dù có tri thức. Cuộc sống đầy áp lực và mất phương hướng.

Câu 3.

- Tác dụng của câu cảm thán ''Hỡi ơi!'': Thể hiện sự chua xót, xót xa của nhân vật Thứ trước số phận đau khổ, đầy bế tắc của người trí thức nghèo trong xã hội cũ. Đông thời bộc lộ sự bất lực, thất vọng của anh trước sự bất công của xã hội lúc bấy giờ.

Câu 4.

- Nội dung chính của văn bản: Phản ánh cuộc sống khốn khổ, đầy bế tắc của người trí thức nghèo trong xã hội cũ; đồng thời thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao.

Câu 5.

- Tác giả xây dựng nhân vật Thứ với nhiều mâu thuẫn nội tâm phức tạp: vừa yêu thương vợ, vừa bất mãn với cuộc sống nghéo túng, vừa day dứt vì không thể sống đúng với lí tưởng. Anh chính là hình ảnh điển hình của người trí thức nghèo: có học vấn, có lí tưởng nhưng bị xã hội vùi dập dẫn đến bất lực, vô hướng.

Câu 6.

Nhân vật Thứ từng nói: ''Sống để làm một cái gì đẹp hơn nhiều, cao quý hơn nhiều''. Câu nói này thể hiện một lí tưởng sống tốt đẹp. Theo em, sống không chỉ để tồn tại, mà cần sống có ích, có ý nghĩa và tạo ra nhiều điều tốt cho bản thân và xã hội. Mỗi người nên sống có mục tiêu rõ ràng, biết yêu thương, sẻ chia, biết cống hiến cho cộng đồng. Đó mới là cuộc sống có giá trị và đáng tự hào.

Từ xưa đến nay, ông cha ta luôn coi trọng đạo đức và cách sống của con người trong cuộc sống. Một trong những lời khuyên sâu sắc được thể hiện qua câu tục ngữ: ''Giấy rách phải giữ lấy lề.'' Câu nói ngắn gọn nhưng chứa đựng bài học lớn về tư cách và phẩm chất con người, đặc biệt là trong hoàn cảnh khó khăn.

Câu tục ngữ dùng hình ảnh ''giấy rách'' để nói lên những hoàn cảnh khó khăn, nghèo khổ hay những lúc con người gặp biến cố, thất bại. ''Lề'' chính là lề lối, là chuẩn mực đạo đức, là cách sống đúng đắn mà mỗi người cần giữ gìn. Như vậy, câu tục ngữ muốn nhắn nhủ rằng dù trong bất kì hoàn cảnh nào, con người cũng phải sống đúng đạo lí, không vì khó khăn mà thay đổi nhân cách hay làm điều sai trái .

Câu tục ngữ này giúp con người hiểu rõ giá trị của lòng tự trọng và phẩm chất tốt đẹp. Trong thực tế, có người vì quá khó khăn mà đánh mất lương tâm, làm điều sai trái. Nhưng cũng có những người dù sống trong hoàn cảnh thiếu thốn vẫn giữ được sự trung thực, nhân hậu, không bao giờ làm tổn hại đến người khác. Chính những con người ấy là tấm gương sáng về việc biết giữ ''lề'' - giữ đạo đức giữa lúc ''giấy rách''.

Trong cuộc sống hiện nay, có rất nhiều tấm gương sáng đáng quý, họ vẫn giữ được đoạ đức và trái tim nhân hậu của mình. Ví dụ như trong đợt dịc COVID-19, có những người dân dù không giàu có vẫn sẵn sàng góp gạo, góp rau, nấu cơm phát miễn phí cho người nghèo. Họ không vì hoàn cảnh mà sống ích kỉ, trái lại, họ càng sống đẹp hơn.

Đối với học sinh chúng em, câu tục ngữ này mang lại một bài học sâu sắc. Trong hành trình vươn tới tri thức, có thể có những lúc vấp phải khó khăn, thử thách nhưng không vì thế mà bỏ cuộc. Trong cách cư xử với bạn bè, dù có hiểu lầm hay giận dỗi, ta vẫn nên giữ cách nói chuyện đúng mực, không xúc phạm hay làm tổn thương người khác. Sống thực tế và biết giữ gìn đạo đức trong mọi tình huống là điều khiến mỗi người trở nên tốt đẹp hơn trong mắt người khác.

Câu tục ngữ ''Giấy rách phải giữ lấy lề'' là lời dạy quý báu mà mỗi người nên ghi nhớ. Nó giúp chúng ta sống có đạo đức, biết tự trọng và không bị hoàn cảnh thay đổi bản thân theo hướng tiêu cực. Mỗi người phải giữ lấy những giá trị tốt đẹp, là nền tảng để trưởng thành, được tin yêu và góp phần xây dựng xã hội văn minh, nhân ái.