Mỗi con người đều cần một kim chỉ nam để định hướng cuộc đời – đó chính là lý tưởng sống. Đặc biệt, đối với thế hệ trẻ – những người đang ở độ tuổi sung sức, mang trên mình sứ mệnh dựng xây và phát triển đất nước – thì lý tưởng sống lại càng có vai trò quan trọng. Trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều biến chuyển nhanh chóng, việc xác định và theo đuổi một lý tưởng sống đúng đắn là điều không thể thiếu để giúp thế hệ trẻ phát triển toàn diện và góp phần tạo nên một tương lai tươi sáng hơn cho cộng đồng. Lý tưởng sống là gì? Đó chính là mục tiêu sống cao đẹp, là những giá trị tốt đẹp mà con người theo đuổi suốt đời để hoàn thiện bản thân và cống hiến cho xã hội. Lý tưởng sống không phải là điều viển vông, xa vời mà phải gắn với thực tiễn cuộc sống, giúp con người vươn lên và khẳng định giá trị bản thân một cách tích cực. Với thế hệ trẻ, lý tưởng sống không chỉ là khát vọng cá nhân mà còn là trách nhiệm đối với cộng đồng, dân tộc và nhân loại.

Trong xã hội hiện đại, khi khoa học – công nghệ phát triển mạnh mẽ, các luồng tư tưởng và giá trị văn hóa phương Tây du nhập đa chiều, giới trẻ đứng trước vô vàn lựa chọn trong cách sống và hành xử. Điều này mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra những thách thức lớn trong việc giữ vững lập trường sống tích cực và định hình lý tưởng đúng đắn. Một bộ phận không nhỏ bạn trẻ đang lạc hướng, sống buông thả, thờ ơ với trách nhiệm xã hội, dễ dàng chạy theo lối sống hưởng thụ, thực dụng. Ngược lại, vẫn có nhiều bạn trẻ giàu nghị lực, có lý tưởng sống đẹp, biết sống vì ước mơ, vì cộng đồng. Họ là những sinh viên tình nguyện không ngại khó khăn về vùng sâu vùng xa, là những doanh nhân trẻ khởi nghiệp bằng chính trí tuệ và tâm huyết của mình, là những bạn học sinh, sinh viên luôn nỗ lực học tập và rèn luyện để góp phần xây dựng đất nước. Một lý tưởng sống đúng đắn sẽ giúp người trẻ hình thành nhân cách tốt đẹp, phát huy tài năng, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Nó khơi dậy khát vọng vươn lên, giúp giới trẻ vượt qua thử thách, kiên trì theo đuổi mục tiêu, không dễ bị gục ngã trước cám dỗ cuộc đời. Lý tưởng sống còn là động lực thôi thúc họ không ngừng học hỏi, sáng tạo, cống hiến cho sự phát triển bền vững của xã hội. Những tấm gương như Nguyễn Hà Đông (người tạo ra trò chơi Flappy Bird nổi tiếng toàn cầu), hay những bạn trẻ giành giải cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế, hoặc các chiến sĩ trẻ nơi biên giới, hải đảo – tất cả đều là minh chứng sống động cho sức mạnh của lý tưởng sống cao đẹp. Vậy làm sao để thế hệ trẻ ngày nay định hình được một lý tưởng sống đúng đắn? Trước hết, cần bắt đầu từ giáo dục. Gia đình, nhà trường và xã hội phải phối hợp chặt chẽ trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức, truyền thống cho người trẻ. Thế hệ đi trước cần là tấm gương sáng về ý chí, nhân cách và hành động để người trẻ noi theo. Bên cạnh đó, bản thân mỗi bạn trẻ cần chủ động rèn luyện ý chí, mở rộng hiểu biết, tích cực tham gia các hoạt động xã hội để hiểu rõ hơn về bản thân và tìm thấy lý tưởng sống phù hợp. Không nhất thiết phải trở thành anh hùng vĩ đại, mà có thể đơn giản là sống trung thực, học tập nghiêm túc, biết yêu thương và giúp đỡ người khác, cũng đã là một lý tưởng đáng quý.

Tuy nhiên, theo đuổi lý tưởng sống không phải là một con đường bằng phẳng. Trên hành trình đó sẽ có những lúc vấp ngã, thất bại, thậm chí là cô đơn. Nhưng chính những thử thách ấy mới giúp người trẻ rèn luyện bản lĩnh, trưởng thành và vững vàng hơn. Mỗi trải nghiệm đều là bài học quý giá giúp họ hiểu rõ giá trị của cuộc sống, từ đó càng thêm kiên định với con đường đã chọn. Tóm lại, lý tưởng sống là yếu tố quan trọng góp phần định hình nhân cách và sự thành công của thế hệ trẻ trong thời đại mới. Trong một xã hội không ngừng vận động, nếu người trẻ có thể giữ vững được lý tưởng sống đẹp, biết sống vì những điều cao cả, thì chắc chắn tương lai của họ – và rộng hơn là tương lai của cả đất nước – sẽ trở nên rực rỡ hơn bao giờ hết. Hãy sống với lý tưởng, bằng đam mê, nghị lực và trái tim nhiệt huyết – bởi đó là cách người trẻ khẳng định bản thân và viết nên những trang sử đẹp nhất cho chính cuộc đời mình.

Trong đoạn trích “Trai anh hùng, gái thuyền quyên” trích từ Truyện Kiều, Nguyễn Du đã xây dựng hình tượng Từ Hải như một con người phi thường, mang tầm vóc lý tưởng của bậc anh hùng. Ngay từ khi xuất hiện, Từ Hải đã được khắc họa với dáng vóc oai phong lẫm liệt: “Râu hùm, hàm én, mày ngài / Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao” – những nét miêu tả ngoại hình ấy không chỉ gợi vẻ đẹp oai hùng mà còn biểu trưng cho phẩm chất khác thường. Từ Hải không chỉ giỏi võ nghệ, thao lược mà còn có chí lớn tung hoành ngang dọc giang hồ. Tuy là người “đội trời đạp đất”, chàng lại có trái tim biết rung động trước tài sắc và khí phách của Thúy Kiều, thể hiện qua cách trò chuyện thẳng thắn, tôn trọng, đầy thành ý. Hình tượng Từ Hải là biểu tượng của ước mơ công lý, của một con người dám sống theo lý tưởng và khát vọng tự do. Qua đó, Nguyễn Du không chỉ khẳng định tài năng sáng tạo nghệ thuật mà còn gửi gắm niềm tin vào những con người mang lý tưởng lớn giữa cuộc đời đầy trôi nổi.

Một sự sáng tạo của Nguyễn Du so với Thanh Tâm Tài Nhân trong việc xây dựng nhân vật Từ Hải chính là ở bút pháp lý tưởng hóa, biến Từ Hải thành hình tượng người anh hùng phi thường, mang tầm vóc sử thi chứ không chỉ là một "tay hảo hán" trong thế giới thực như cách Thanh Tâm Tài Nhân miêu tả. Cụ thể: Trong "Kim Vân Kiều truyện", Từ Hải vẫn là một con người bình thường, dù có tài năng và chí khí, vẫn mang bóng dáng thực tế: từng đi thi, từng buôn bán, giàu có, thích kết giao giang hồ. Còn trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, ông đã lược bỏ hoàn toàn chi tiết đời thường (thi cử, buôn bán...), thay vào đó là hình tượng người đội trời đạp đất, có thân hình khổng lồ, tài năng vượt trội, chí lớn tung hoành thiên hạ: “Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao / Đường đường một đấng anh hào” => Sự sáng tạo này của Nguyễn Du đã nâng Từ Hải từ một nhân vật giang hồ thực dụng trở thành biểu tượng lý tưởng của người anh hùng trong lòng nhân dân, từ đó làm nổi bật khát vọng công lý, tự do và tình yêu cao cả trong Truyện Kiều.

Theo em, nhân vật Từ Hải được khắc họa bằng bút pháp lý tưởng hóa. Phân tích tác dụng của bút pháp này: Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp lý tưởng hóa để xây dựng hình tượng Từ Hải như một người anh hùng hoàn mỹ về cả ngoại hình, tài năng lẫn phẩm chất: Về ngoại hình, Từ Hải có tướng mạo phi thường: "râu hùm, hàm én, mày ngài", "vai năm tấc rộng, thân mười thước cao", thể hiện vẻ oai phong, uy nghi. Về tài năng và khí chất, chàng là người "côn quyền hơn sức, lược thao gồm tài", "giang hồ quen thú vẫy vùng", mang chí lớn tung hoành, không bị trói buộc bởi khuôn phép thông thường. Về tình cảm, Từ Hải không phải kẻ trăng gió, mà là người trọng nghĩa, trọng tình, nhanh chóng nhận ra và trân trọng tri kỉ thật sự là Thúy Kiều Tác dụng của bút pháp lý tưởng hóa: Làm nổi bật vẻ đẹp mẫu mực của người anh hùng lý tưởng trong mơ ước của nhân dân: mạnh mẽ, tài giỏi, đầy khí phách nhưng cũng sâu sắc, nhân hậu. Góp phần khẳng định tình yêu giữa Từ Hải và Thúy Kiều không chỉ dựa trên vẻ bề ngoài mà là sự đồng cảm, đồng lòng sâu sắc giữa hai con người tài sắc và có chí lớn. Qua đó, thể hiện khát vọng của Nguyễn Du về một mẫu người "cứu tinh", có thể đưa Thúy Kiều — đại diện cho số phận người phụ nữ tài hoa nhưng bạc mệnh — thoát khỏi kiếp đoạn trường. Bút pháp lý tưởng hóa giúp Nguyễn Du truyền tải lý tưởng nhân văn sâu sắc và nâng tầm nhân vật Từ Hải trở thành biểu tượng của công lý, tự do và tình yêu chân chính.

Một số điển tích, điển cố được sử dụng trong văn bản là: 1. Biên đình – chỉ nơi biên ải xa xôi, thể hiện sự xuất hiện bất ngờ của Từ Hải 2. Mắt xanh – bắt nguồn từ tích Nguyên Tịch đời Tấn, dùng để chỉ sự yêu mến, trọng vọng ai đó. 3. Tấn Dương – nơi Đường Cao Tổ khởi nghĩa thành công, ám chỉ niềm tin Kiều dành cho Từ Hải sẽ làm nên nghiệp lớn. 4. Trần ai – nghĩa là bụi trần, chỉ chốn nhân gian, hàm ý lúc người anh hùng chưa được ai biết đến. 5. Băng nhân – người làm mối, theo điển tích cổ. 6. Sánh phượng, cưỡi rồng – điển cố nói về những cuộc hôn phối tốt đẹp, chỉ sự xứng đôi vừa lứa giữa Từ Hải và Thúy Kiều. Những điển tích, điển cố này góp phần làm nổi bật vẻ đẹp lý tưởng của nhân vật và ý nghĩa sâu sắc của mối duyên giữa Từ Hải – Thúy Kiều.

Những từ ngữ, hình ảnh Nguyễn Du dùng để miêu tả nhân vật Từ Hải: Ngoại hình: "Râu hùm, hàm én, mày ngài", "Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao". Khí chất và tài năng: "Đường đường một đấng anh hào", "Côn quyền hơn sức, lược thao gồm tài", "Đội trời đạp đất", "Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo". Phong thái: "Giang hồ quen thú vẫy vùng", "Anh hùng đoán giữa trần ai mới già!" Nhận xét về thái độ của Nguyễn Du đối với Từ Hải: Nguyễn Du dành cho Từ Hải một sự ngưỡng mộ sâu sắc. Qua những hình ảnh, từ ngữ đầy vẻ oai phong, mạnh mẽ, Nguyễn Du đã khắc họa Từ Hải là một người anh hùng lý tưởng – có ngoại hình uy nghi, tài năng hơn người, chí lớn tung hoành ngang dọc. Thái độ của tác giả thể hiện rõ sự trân trọng, yêu mến đối với một nhân vật mang khát vọng tự do, công lý và tấm lòng tri kỉ với Thúy Kiều.

Văn bản kể về cuộc gặp gỡ và mối nhân duyên giữa Thúy Kiều và Từ Hải. Trong lần Từ Hải ghé chơi lầu xanh, nghe danh Kiều liền đem lòng yêu mến, hai người trò chuyện và nhanh chóng thấu hiểu, tâm đầu ý hợp. Sau đó, Từ Hải quyết định chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh để nên duyên vợ chồng.