“Tổ quốc tôi như một con tàu / Mũi thuyền ta đó - mũi Cà Mau” – câu thơ của nhà thơ Tế Hanh không chỉ vẽ nên hình ảnh đất nước trải dài hình chữ S, mà còn gợi nhắc đến một Tổ quốc giàu truyền thống, nơi mỗi tấc đất, mỗi con người đều mang trong mình hồn cốt của bao thế hệ cha ông. Văn hóa truyền thống – thứ tài sản vô hình mà vô giá – đã cùng dân tộc Việt Nam vượt qua biết bao sóng gió, thăng trầm để tạo nên một bản sắc riêng biệt giữa muôn vàn nền văn hóa trên thế giới. Thế nhưng, trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập toàn cầu, những giá trị ấy đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Bởi vậy, gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại hôm nay là một việc làm vừa cấp thiết, vừa mang tính chiến lược lâu dài.

Văn hóa truyền thống chính là linh hồn của dân tộc, là kết tinh của lịch sử và tâm hồn con người qua bao thế hệ. Đó không chỉ là tiếng nói, chữ viết, mà còn là những làn điệu dân ca, điệu hò, phong tục cưới hỏi, trang phục truyền thống, lễ hội dân gian và cả lối sống, đạo lý: kính trên nhường dưới, thủy chung son sắt, uống nước nhớ nguồn. Những giá trị ấy không chỉ tạo nên bản sắc riêng cho dân tộc Việt Nam mà còn là sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, tạo nên cội rễ tinh thần cho mỗi con người. Văn hóa truyền thống vì thế không chỉ là "di sản", mà còn là nền tảng để chúng ta định hướng sự phát triển bền vững trong tương lai.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập hiện nay, không ít người – đặc biệt là giới trẻ – đang dần xa rời các giá trị truyền thống. Thực tế cho thấy nhiều bạn trẻ sính dùng ngoại ngữ, bỏ quên tiếng mẹ đẻ; chạy theo thời trang phương Tây mà xem nhẹ trang phục dân tộc; dửng dưng với các ngày lễ truyền thống như Tết Nguyên đán, Trung thu, hay các trò chơi dân gian. Không ít lễ hội đang bị thương mại hóa, biến tướng, mất đi tính thiêng liêng vốn có. Tình trạng “Tây hóa”, “lai căng” đang âm thầm làm phai mờ bản sắc dân tộc, khiến chúng ta loay hoay giữa dòng chảy toàn cầu mà thiếu một điểm tựa tinh thần để bám víu.

Để gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại, điều đầu tiên và quan trọng nhất là phải nâng cao ý thức của mỗi cá nhân trong việc trân trọng và tự hào về cội nguồn văn hóa dân tộc. Mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần chủ động tìm hiểu, thực hành, và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống: từ việc ăn mặc giản dị, giữ gìn tiếng Việt, tham gia các hoạt động văn hóa cộng đồng, cho đến việc gìn giữ nếp sống gia đình và lòng yêu quê hương, đất nước. Gia đình, nhà trường và xã hội cần chung tay tạo điều kiện và môi trường thuận lợi để các giá trị truyền thống được “sống” chứ không chỉ tồn tại trên giấy hay trong viện bảo tàng.

Bên cạnh đó, cần có những giải pháp mang tính hệ thống từ phía Nhà nước và các tổ chức văn hóa: đầu tư cho công tác bảo tồn di sản văn hóa, khuyến khích các hoạt động sáng tạo dựa trên nền tảng truyền thống, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại trong các lĩnh vực như giáo dục, nghệ thuật, du lịch. Nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc đã rất thành công trong việc “hiện đại hóa” văn hóa truyền thống mà vẫn giữ được bản sắc – đó là bài học quý báu cho Việt Nam trong hành trình phát triển.

Văn hóa truyền thống không chỉ là những di sản cần bảo tồn mà còn là hơi thở, là nhịp đập trong trái tim mỗi người con đất Việt. Giữ gìn những giá trị ấy không phải là níu kéo quá khứ, mà là cách để chúng ta biết mình là ai, từ đâu đến và sẽ đi về đâu trong dòng chảy không ngừng của thời đại. Trong một thế giới không ngừng biến đổi, chỉ khi ta biết giữ gìn cội rễ văn hóa, ta mới có thể vững vàng vươn xa. Bởi như nhà thơ Tế Hanh từng viết: “Tổ quốc tôi như một con tàu / Mũi thuyền ta đó – mũi Cà Mau” – con tàu văn hóa ấy sẽ không bao giờ cập bến nếu thiếu đi mái chèo mang tên truyền thống.

"Chẳng thơm cũng thể hoa nhài, dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An" – câu ca dao dân gian như lời nhắn gửi về vẻ đẹp mộc mạc, giản dị nhưng đậm chất truyền thống của con người quê hương. Trong bài thơ Chân quê, Nguyễn Bính đã khắc họa hình ảnh nhân vật “em” – cô gái thôn quê sau một chuyến đi tỉnh đã thay đổi từ cách ăn mặc đến phong thái: “Khăn nhung, quần lĩnh rộn ràng. / Áo cài khuy bấm, em làm khổ tôi!”. Từ một cô gái nền nã trong “yếm lụa sồi”, “áo tứ thân”, “quần nái đen”, em trở nên xa lạ giữa cái hiện đại và hào nhoáng. Sự thay đổi ấy không chỉ làm “anh” buồn mà còn khiến “hương đồng gió nội bay đi ít nhiều”. Qua hình ảnh “em”, nhà thơ bày tỏ nỗi tiếc nuối, mong muốn giữ gìn vẻ đẹp chân quê mộc mạc – thứ làm nên hồn cốt của làng quê Việt. Chân quê không chỉ là bài thơ tình, mà còn là tiếng lòng da diết, tha thiết với những giá trị truyền thống, để rồi nhắn nhủ một cách chân thành: “Van em! Em hãy giữ nguyên quê mùa”.

Tác phẩm Chân quê có một số thông điệp như sau: 

- Chúng ta cần có ý thức bảo vệ, giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, dân tộc. 

- Chúng ta cần học được cách sống, ứng xử phù hợp với môi trường sống của mình. 

- Biện pháp tu từ được sử dụng ở đây là ẩn dụ. 

- "Hương đồng gió nội" là nét đặc trưng của vùng quê. Tác giả dùng "hương đồng gió nội" để ẩn dụ cho chất quê chân chất, thật thà, giản dị của em, nhằm nhấn mạnh dường như chỉ sau một ngày đi tỉnh về em đã đánh mất những giá trị văn hóa truyền thống, đặc trưng của con người quê hương mình. 

Trong bài thơ tác giả liệt kê 2 kiểu loại trang phục, lần lượt đại diện cho thành thị và nông thôn . 

- Trang phục của thành thị: khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm.

- Trang phục của nông thôn : yếm lụa sồi, dây lưng đũi, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái đen. 

Trong bài thơ tác giả liệt kê 2 kiểu loại trang phục, lần lượt đại diện cho thành thị và nông thôn . 

- Trang phục của thành thị: khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm.

- Trang phục của nông thôn : yếm lụa sồi, dây lưng đũi, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái đen. 

Nhan đề Chân quê gợi cho em cảm giác về chất quê mộc mạc, giản dị, chân chất, thật thà của những con người sống ở nông thôn. 

Bài thơ Chân quê được viết theo thể thơ tự do. 

Xử lý tình huống:

Hành động của bạn H là không đúng cả về mặt đạo đức lẫn pháp luật. Dù M có lỗi trong việc không hoàn thành nhiệm vụ nhóm đúng thời hạn, nhưng việc H vì tức giận mà công khai số điện thoại cá nhân của bạn M lên mạng xã hội, kèm theo lời lẽ xúc phạm và kêu gọi người khác làm phiền, là hành vi xâm phạm quyền riêng tư và bắt nạt qua mạng. Điều này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần, danh dự và các mối quan hệ của M.

Việc H cho rằng “mình chỉ đang nói sự thật” không thể biện minh cho cách hành xử thiếu văn minh và có tính chất xúc phạm. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, việc giải quyết mâu thuẫn cá nhân cần được thực hiện bằng sự tôn trọng, bình tĩnh và đúng cách.

Nếu em là H, em sẽ:

• Bình tĩnh lại và nhìn nhận vấn đề một cách khách quan.
• Trao đổi trực tiếp với M để cùng nhau tìm giải pháp, hoặc thông báo với giáo viên chủ nhiệm để được hỗ trợ điều phối lại công việc nhóm.
• Nếu đã lỡ đăng bài, em sẽ gỡ bài viết ngay lập tức và gửi lời xin lỗi chân thành đến M, đồng thời rút kinh nghiệm để không hành động bộc phát, làm tổn thương người khác chỉ vì nóng giận.

Tình huống a:

Nhận xét:
Hành động của bạn B là xâm phạm quyền riêng tư cá nhân. Dù chỉ là thấy tin nhắn hiện trên màn hình, việc tự ý mở ra đọc và chụp lại nội dung tin nhắn để gửi cho người khác là hành vi thiếu tôn trọng quyền riêng tư và thiếu ý thức về đạo đức cá nhân. Điều này có thể khiến bạn A cảm thấy bị tổn thương, mất lòng tin và làm ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các bạn.

Nếu em là B:
Em sẽ không tự ý đọc nội dung tin nhắn, vì đó là việc cá nhân của bạn A. Nếu em thấy có điều gì bất thường, em sẽ báo lại cho bạn A ngay khi bạn quay lại, hoặc giữ nguyên hiện trạng mà không can thiệp. Tôn trọng quyền riêng tư là biểu hiện của một người có trách nhiệm và đáng tin cậy.

Tình huống b:

Nhận xét:
Hành vi của bạn H là xâm phạm thư tín cá nhân, là một việc làm sai trái cả về mặt đạo đức và pháp luật. Dù vì tò mò, việc mở thư không phải của mình ra xem là thiếu lịch sự và thiếu tôn trọng người khác, đặc biệt là đối với người lớn trong gia đình.

Nếu em là H:
Em sẽ không mở thư ra xem mà đưa ngay cho chú khi chú có mặt. Nếu không gặp chú ngay lúc đó, em sẽ đặt thư ở nơi an toàn và thông báo lại để chú biết. Cư xử đúng mực là cách thể hiện sự tôn trọng với người khác và rèn luyện bản thân trở thành người sống có văn hóa.