Trong truyện ngắn Tư cách mõ, nhà văn Nam Cao từng viết: “Lòng khinh, trọng của chúng ta có ảnh hưởng đến cái nhân cách của người khác nhiều lắm... Làm nhục người là một cách rất diệu để khiến người sinh đê tiện.” Đây là một nhận định vừa sắc sảo vừa thấm đẫm tinh thần nhân văn, và em hoàn toàn đồng tình với quan điểm này.

Trong đời sống, con người không chỉ là cá thể độc lập mà luôn tồn tại trong mối quan hệ với cộng đồng. Khi được yêu thương, tôn trọng, người ta có động lực để sống tốt hơn, giữ gìn phẩm giá. Nhưng nếu liên tục bị khinh rẻ, bị xúc phạm nhân phẩm, nhất là khi yếu thế và không thể phản kháng, họ dễ bị tổn thương sâu sắc và dần đánh mất sự tự trọng.

Nam Cao đã rất tinh tế khi chỉ ra một hiện thực đau lòng: nhiều người vốn không hèn hạ, nhưng vì bị coi thường, bị vùi dập, họ buộc phải sống như một kẻ đê tiện để tồn tại. Nhân vật “mõ” trong truyện chính là minh chứng điển hình: ban đầu, ông là một người bình thường, thậm chí còn có sự tử tế, nhưng xã hội luôn gán cho ông cái nhìn khinh bỉ, xem ông là hạ tiện. Lâu dần, ông sống đúng như cách người ta gán ghép – đê tiện, lầy lội, tham ăn.

Từ đó, chúng ta thấy rõ sức mạnh của sự tôn trọng con người. Khi đối xử với người khác bằng lòng khinh miệt, không chỉ làm họ tổn thương, mà còn gián tiếp đẩy họ vào con đường tha hóa. Ngược lại, nếu xã hội biết yêu thương và công nhận giá trị của từng con người, chúng ta sẽ tạo điều kiện để họ phát triển nhân cách tích cực.

Tóm lại, nhận định của Nam Cao không chỉ đúng trong văn học mà còn đúng với đời sống. Nó nhắc nhở mỗi chúng ta hãy sống bao dung, công bằng và tôn trọng người khác – đó cũng chính là cách giữ gìn và nuôi dưỡng phẩm giá con người.

Tác phẩm gửi gắm triết lí: Nhân cách con người chịu ảnh hưởng sâu sắc từ cách nhìn nhận, đối xử của xã hội. Khi bị khinh bỉ, coi thường lâu ngày, con người dễ trở nên đê tiện, đánh mất phẩm giá. Qua đó, nhà văn nhấn mạnh sự cần thiết của sự tôn trọng lẫn nhau trong đời sống xã hội, đặc biệt với những người yếu thế.

Biện pháp lặp cấu trúc “cũng... cũng... cũng...” tạo nhịp điệu đều đặn, dồn dập, nhấn mạnh vào các đặc điểm tiêu cực như đê tiện, lầy là, tham ăn của nhân vật mõ. Việc lặp lại này giúp khắc họa rõ nét sự tha hóa về nhân cách, đồng thời thể hiện thái độ mỉa mai, châm biếm sâu cay của tác giả đối với kiểu người hèn hạ, đánh mất phẩm giá do sống trong một xã hội khinh bỉ và áp bức.

Hai câu thơ “Ngẫm thân em chỉ bằng thân con bọ ngựa, / Bằng con chẫu chuộc thôi” thể hiện nỗi niềm tủi phận và thân phận nhỏ bé của người phụ nữ trong xã hội xưa. Hình ảnh "con bọ ngựa", "con chẫu chuộc" là những loài vật bé nhỏ, yếu ớt, dễ bị tổn thương, gợi lên sự mong manh, thấp kém. Qua đó, tác giả dân gian bộc lộ nỗi đau và sự cam chịu của người phụ nữ khi không có quyền định đoạt cuộc đời mình, sống trong lễ giáo hà khắc và bất công. Dù chỉ là lời thơ mộc mạc, giản dị, nhưng lại hàm chứa sức mạnh tố cáo sâu sắc những bất công xã hội và thể hiện khát vọng được yêu thương, trân trọng. Hai câu thơ vừa xót xa, vừa khiến người đọc không khỏi cảm thương cho số phận những người phụ nữ xưa.

Hai câu thơ “Ngẫm thân em chỉ bằng thân con bọ ngựa, / Bằng con chẫu chuộc thôi” thể hiện nỗi niềm tủi phận và thân phận nhỏ bé của người phụ nữ trong xã hội xưa. Hình ảnh "con bọ ngựa", "con chẫu chuộc" là những loài vật bé nhỏ, yếu ớt, dễ bị tổn thương, gợi lên sự mong manh, thấp kém. Qua đó, tác giả dân gian bộc lộ nỗi đau và sự cam chịu của người phụ nữ khi không có quyền định đoạt cuộc đời mình, sống trong lễ giáo hà khắc và bất công. Dù chỉ là lời thơ mộc mạc, giản dị, nhưng lại hàm chứa sức mạnh tố cáo sâu sắc những bất công xã hội và thể hiện khát vọng được yêu thương, trân trọng. Hai câu thơ vừa xót xa, vừa khiến người đọc không khỏi cảm thương cho số phận những người phụ nữ xưa.

thân em như tấm lụa đào

phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

Hai câu thơ “Ngẫm thân em chỉ bằng thân con bọ ngựa, / Bằng con chẫu chuộc thôi” thể hiện nỗi niềm tủi phận và thân phận nhỏ bé của người phụ nữ trong xã hội xưa. Hình ảnh "con bọ ngựa", "con chẫu chuộc" là những loài vật bé nhỏ, yếu ớt, dễ bị tổn thương, gợi lên sự mong manh, thấp kém. Qua đó, tác giả dân gian bộc lộ nỗi đau và sự cam chịu của người phụ nữ khi không có quyền định đoạt cuộc đời mình, sống trong lễ giáo hà khắc và bất công. Dù chỉ là lời thơ mộc mạc, giản dị, nhưng lại hàm chứa sức mạnh tố cáo sâu sắc những bất công xã hội và thể hiện khát vọng được yêu thương, trân trọng. Hai câu thơ vừa xót xa, vừa khiến người đọc không khỏi cảm thương cho số phận những người phụ nữ xưa.

thân em như tấm lụa đào

phất phơ giữa chợ biết vào tay ai