Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động hôm nay, lý tưởng sống của thế hệ trẻ đang trở thành một vấn đề được xã hội đặc biệt quan tâm. Lý tưởng sống có thể hiểu đơn giản là những mục tiêu cao đẹp, những giá trị mà con người hướng tới, là kim chỉ nam dẫn dắt hành động và định hình nhân cách mỗi người. Với thế hệ trẻ, lý tưởng sống không chỉ thể hiện khát vọng cá nhân mà còn phản ánh trách nhiệm đối với cộng đồng và đất nước. Một lý tưởng sống đẹp đối với thanh niên ngày nay trước hết phải gắn với những giá trị tích cực: khát vọng cống hiến, tinh thần nhân ái, ý chí vượt khó và trách nhiệm xã hội. Trong một thế giới mở, khi cơ hội và thử thách đan xen, người trẻ cần có một lý tưởng rõ ràng để không bị cuốn trôi trong vòng xoáy thực dụng, hưởng thụ. Một bạn trẻ sống có lý tưởng sẽ biết vì mục tiêu lâu dài mà kiên trì học tập, rèn luyện bản thân, không ngừng sáng tạo và đóng góp. Họ không chỉ ước mơ cho riêng mình mà còn mong muốn được góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp hơn, nhân ái hơn. Thực tế cho thấy, rất nhiều bạn trẻ hôm nay đang mang trong mình lý tưởng sống cao đẹp. Họ chọn cống hiến cho khoa học, cho nghệ thuật, cho bảo vệ môi trường, cho cộng đồng. Không ít người trẻ sẵn sàng từ bỏ những con đường dễ dàng để bước vào những hành trình gian khổ nhằm theo đuổi ước mơ, phụng sự xã hội. Những hình ảnh như bác sĩ trẻ tình nguyện ở vùng sâu vùng xa, những nhà khởi nghiệp kiên trì sáng tạo trong điều kiện khó khăn, hay những bạn trẻ miệt mài lan tỏa thông điệp yêu thương qua mạng xã hội... đều là minh chứng sống động cho sức mạnh lý tưởng của thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay. Tuy nhiên, bên cạnh những tấm gương sáng, cũng không thể phủ nhận một bộ phận thanh niên còn mơ hồ, thiếu mục tiêu, dễ bị ảnh hưởng bởi lối sống thực dụng, chạy theo danh lợi tức thời. Đây là điều đáng lo ngại, bởi mất đi lý tưởng cũng có nghĩa là mất phương hướng trong cuộc đời.

Chính vì vậy, để xây dựng lý tưởng sống đúng đắn, người trẻ cần rèn luyện bản thân từ những việc nhỏ nhất, không ngừng học hỏi, mở rộng hiểu biết và quan trọng nhất là biết tự vấn lương tâm, tự đặt cho mình câu hỏi: “Mình đang sống vì điều gì?”. Gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần chung tay tạo dựng môi trường giáo dục lý tưởng lành mạnh, khuyến khích và nâng đỡ những khát vọng đẹp của người trẻ.

Nhân vật Từ Hải trong đoạn trích "Trai anh hùng, gái thuyền quyên" được Nguyễn Du xây dựng bằng bút pháp lý tưởng hóa, hiện lên như hình mẫu anh hùng lý tưởng. Qua những hình ảnh “vai năm tấc rộng, thân mười thước cao”, “đội trời đạp đất ở đời”, Từ Hải mang tầm vóc phi thường, vượt xa con người bình thường. Ngoại hình oai phong, phẩm chất kiệt xuất, chí khí hiên ngang đã làm nổi bật vẻ đẹp hùng tráng của một người anh hùng giữa thời loạn. Không chỉ có ngoại hình và khí phách, Từ Hải còn mang lý tưởng cao đẹp: khát vọng tung hoành, làm nên nghiệp lớn, lập công danh rạng rỡ. Tình cảm mà Từ Hải dành cho Thúy Kiều cũng cho thấy một tâm hồn trọng nghĩa khí, chung tình, biết trân trọng tài sắc và phẩm hạnh. Qua nhân vật này, Nguyễn Du đã gửi gắm khát vọng về công lý, tự do và sự tôn vinh vẻ đẹp toàn diện của con người. Từ Hải không chỉ là hình tượng đẹp trong văn chương mà còn là biểu tượng cho lí tưởng sống mạnh mẽ, khát vọng bứt phá mọi ràng buộc bất công của xã hội đương thời.

Sự sáng tạo của Nguyễn Du khi xây dựng nhân vật Từ Hải so với Thanh Tâm tài nhân: - Thanh Tâm tài nhân miêu tả Từ Hải vẫn còn mang tính đời thường: xuất thân bình thường, từng thi cử thất bại, làm nghề buôn bán, kết giao giang hồ, tính cách khoáng đạt. - Nguyễn Du thì lý tưởng hóa, anh hùng hóa Từ Hải ngay từ đầu: → Miêu tả Từ Hải có vóc dáng vĩ đại, tầm vóc phi thường (“vai năm tấc rộng, thân mười thước cao”), chí khí lẫm liệt ("đội trời đạp đất ở đời"), mang tầm vóc của một bậc anh hùng siêu phàm, không còn là người thường nữa.

Bút pháp khắc họa nhân vật Từ Hải: - Bút pháp lý tưởng hóa và tự sự truyền thống. Phân tích tác dụng của bút pháp này: - Làm nổi bật hình ảnh Từ Hải như một người anh hùng phi thường, khác thường so với người đời. - Tạo nên vẻ đẹp hoành tráng, lẫm liệt cả về hình dáng lẫn khí chất, lý tưởng. - Gửi gắm ước mơ của Nguyễn Du về công lý, tự do, về một con người dám sống, dám đấu tranh cho lẽ phải. - Góp phần khẳng định giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm.

Những từ ngữ, hình ảnh Nguyễn Du dùng để miêu tả Từ Hải: - "đội trời đạp đất" - "râu hùm, hàm én, mày ngài" - "vai năm tấc rộng, thân mười thước cao" - "lưng đeo gươm báu, tay mang cờ đào" - "làu trong lưng túi" (ý chỉ kiến thức uyên bác) - "một đấng anh hào" Nhận xét về thái độ của Nguyễn Du với Từ Hải: - Ngưỡng mộ, trân trọng, tự hào. - Nguyễn Du xây dựng hình ảnh Từ Hải như một anh hùng phi thường, tầm vóc vũ trụ, đầy chí khí và lý tưởng, qua đó thể hiện khát vọng tự do, công lý và ước mơ công bằng trong xã hội.

Một số điển tích, điển cố trong văn bản "Trai anh hùng gái thuyền quyên": -Từ Hải và Thúy Kiều (Truyện Kiều – Nguyễn Du) -Sơn Tinh và Mỵ Nương (Truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh) -Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga (Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu) -Chử Đồng Tử và Tiên Dung (Truyền thuyết dân gian)

 Văn bản kể về sự gặp gỡ, kết duyên giữa những chàng trai tài giỏi (anh hùng) và những cô gái xinh đẹp, nết na (thuyền quyên).