Câu1 Bài làm

Môi trường có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống của con người và mọi sinh vật trên Trái Đất. Một môi trường trong lành không chỉ cung cấp không khí, nước, thực phẩm mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của xã hội. Tuy nhiên, hiện nay môi trường đang bị hủy hoại nghiêm trọng bởi các hoạt động sản xuất, sinh hoạt và đặc biệt là biến đổi khí hậu. Điều này không chỉ gây ra những hậu quả trực tiếp như thiên tai, dịch bệnh, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tinh thần và đời sống nội tâm của con người, như hiện tượng “tiếc thương sinh thái” mà bài viết đã đề cập. Việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của các chính phủ, mà còn là bổn phận của từng cá nhân. Mỗi hành động nhỏ như tiết kiệm năng lượng, hạn chế rác thải nhựa, trồng cây xanh đều có thể góp phần làm chậm lại quá trình suy thoái môi trường. Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sự sống, tương lai và cả sự bình an trong tâm hồn của mỗi chúng ta. Vì vậy, nâng cao ý thức và hành động thiết thực để bảo vệ môi trường là điều vô cùng cấp thiết trong thời đại ngày nay.

Câu 2 Bài làm

Trong văn học trung đại Việt Nam, hình tượng người ẩn sĩ thường gắn với lối sống thanh cao, ẩn dật, tách biệt chốn quan trường để tìm về với thiên nhiên, nuôi dưỡng tâm hồn và lý tưởng sống cao đẹp. Hai bài thơ *"Nhàn"* (của Nguyễn Bỉnh Khiêm) và bài thơ không đề (gắn với Nguyễn Trãi) đều khắc họa sâu sắc hình ảnh người ẩn sĩ, nhưng mỗi bài lại mang đến một sắc thái riêng, thể hiện cá tính và quan điểm sống của từng tác giả.

Trong bài *"Nhàn"* của Nguyễn Bỉnh Khiêm, người ẩn sĩ hiện lên rõ nét với hình ảnh một con người chủ động chọn cho mình lối sống giản dị, ung dung và hòa hợp với thiên nhiên. Tác giả sử dụng các hình ảnh dân dã như: "một mai, một cuốc, một cần câu", "thu ăn măng trúc, đông ăn giá", “xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” để khắc họa cuộc sống gần gũi với thiên nhiên, không màng danh lợi. Câu thơ “Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ / Người khôn, người đến chốn lao xao” thể hiện quan điểm sống đối lập giữa ta và người, giữa dại và khôn – trong đó cái “dại” của ẩn sĩ là sự từ chối bon chen để giữ sự tự do, thanh thản cho tâm hồn. Cả bài thơ như một lời khẳng định mạnh mẽ: phú quý chỉ như “chiêm bao”, chỉ có sự tĩnh tại nơi thiên nhiên mới là đời sống thực sự đáng sống.

Ngược lại, bài thơ thứ hai (gắn với Nguyễn Trãi) lại thiên về cảm hứng thẩm mỹ và chiều sâu nội tâm của người ẩn sĩ. Ẩn sĩ ở đây không trực tiếp khẳng định quan điểm sống như trong bài *Nhàn*, mà hiện lên qua những hình ảnh thiên nhiên đầy thi vị và tâm trạng trầm lắng, suy tư. Cảnh vật thu được miêu tả với nét đẹp cổ điển: “trời thu xanh ngắt”, “cần trúc lơ phơ”, “bóng trăng”, “song thưa”,… Cảnh vật tĩnh lặng, phảng phất nỗi cô đơn và hoài niệm. Người ẩn sĩ ở đây không chỉ chiêm nghiệm cuộc đời mà còn suy nghĩ về chính mình. Câu cuối “Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào” cho thấy sự tự vấn, khiêm nhường trước bậc ẩn sĩ tiền bối – Đào Tiềm – người được xem là hình mẫu lý tưởng của đời sống ẩn dật trong văn hóa Á Đông.

Cả hai bài thơ đều thể hiện vẻ đẹp của lối sống ẩn dật và phẩm chất cao quý của người trí sĩ, nhưng khác nhau ở cách thể hiện. Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện sự quyết liệt, rõ ràng và triết lí sâu sắc trong việc từ chối danh lợi. Nguyễn Trãi lại thể hiện sự sâu lắng, tự vấn nội tâm và nét tài hoa trong cảm nhận thiên nhiên. Nếu bài thơ *Nhàn* là lời tuyên ngôn về một quan điểm sống, thì bài thơ thứ hai lại là một bức tranh tâm hồn nhẹ nhàng, tinh tế.

Tóm lại, cả hai hình tượng người ẩn sĩ đều thể hiện tinh thần thoát tục, đề cao giá trị tinh thần và vẻ đẹp của tự do nội tâm. Sự khác biệt về phong cách thể hiện không làm lu mờ mà càng làm phong phú hơn hình ảnh người ẩn sĩ trong văn học trung đại – những con người biết sống cho lý tưởng và gìn giữ cốt cách thanh cao giữa dòng đời đầy biến động.

Câu 1.
Hiện tượng tiếc thương sinh thái là nỗi đau khổ của con người trước những mất mát về sinh thái do biến đổi khí hậu gây ra, giống như cảm xúc khi mất người thân.

Câu 2
Bài viết trình bày thông tin theo trình tự: giải thích khái niệm → dẫn chứng thực tế → mở rộng tác động của hiện tượng → đưa ra nghiên cứu và số liệu khảo sát.

Câu 3.
Tác giả sử dụng các bằng chứng như:

• Nghiên cứu của hai nhà khoa học Cunsolo và Ellis.
• Câu chuyện của cộng đồng Inuit và nông dân Australia.
• Tình trạng rừng Amazon cháy năm 2019 và phản ứng của các tộc người bản địa.
• Kết quả khảo sát năm 2021 về cảm xúc của giới trẻ ở 10 quốc gia.

Câu 4.
Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu dưới góc độ tâm lí – xã hội, nhấn mạnh ảnh hưởng tinh thần sâu sắc và khủng hoảng hiện sinh mà nó gây ra cho con người, thay vì chỉ nói về thiệt hại vật chất hay môi trường.

Câu 5.
Thông điệp sâu sắc nhất là: Biến đổi khí hậu không chỉ tàn phá môi trường mà còn gây ra những tổn thương tinh thần nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm toàn diện từ cá nhân đến cộng đồng.