câu 1

BÀI LÀM

Mùa thu Hà Nội hiện lên trong đoạn thơ như một bức tranh đầy chất thơ, đượm buồn và lãng mạn. Với những hình ảnh quen thuộc mà giàu sức gợi như “gió heo may”, “lá vàng khô”, “hàng sấu”, tác giả Hoàng Cát đã khắc họa một Hà Nội dịu dàng, man mác. Không khí thu “se sẽ”, “xào xạc lạnh” gợi cảm giác vừa chớm lạnh, vừa đủ để lòng người thổn thức. Trên phố phường lặng lẽ, những chiếc lá vàng theo gió bay như cuốn theo những nỗi niềm “bâng khuâng”. Trong khung cảnh “chiều nhạt nắng”, hình ảnh “ta lặng lẽ một mình” gợi sự cô đơn, đồng thời cũng mở ra một chiều sâu cảm xúc – nỗi nhớ da diết về “người xa”. Câu hỏi tu từ “Người xa nhớ ta chăng?” như một tiếng thở dài khẽ khàng mà nặng lòng. Đặc biệt, hình ảnh “quả sấu sót”, “trái vàng ươm”, “chùm nắng hạ” và “mùi hương trời đất” kết tinh vẻ đẹp đặc trưng của mùa thu, khiến cảnh vật như có hồn. Vẻ đẹp mùa thu Hà Nội trong thơ không chỉ là vẻ đẹp thiên nhiên, mà còn là vẻ đẹp của tình cảm, của tâm hồn người hòa vào đất trời.

câu 2

BÀI LÀM

Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang phát triển với tốc độ chóng mặt, ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội, từ kinh tế, giáo dục, y tế, giao thông đến nghệ thuật, giải trí. Sự phát triển như vũ bão của AI không chỉ là thành tựu lớn lao của khoa học kỹ thuật, mà còn đặt ra nhiều vấn đề cần suy ngẫm đối với con người trong thời đại công nghệ số.

Trí tuệ nhân tạo là thành quả của quá trình mô phỏng trí tuệ con người bởi máy móc. Từ những công việc lặp đi lặp lại như xử lý dữ liệu, tính toán, đến những nhiệm vụ phức tạp như sáng tác nhạc, viết văn, chẩn đoán bệnh, lái xe tự động, AI ngày càng thể hiện khả năng vượt trội, nhanh chóng và chính xác. Những công nghệ nổi bật như ChatGPT, hay các hệ thống AI trong y học, giáo dục, tài chính,... là minh chứng rõ rệt cho sự tiến bộ vượt bậc của lĩnh vực này.

AI mang lại vô vàn lợi ích. Trong y tế, AI hỗ trợ chẩn đoán bệnh sớm và chính xác, góp phần cứu sống nhiều bệnh nhân. Trong giáo dục, AI cá nhân hóa việc học, giúp học sinh tiếp cận tri thức theo năng lực riêng. Trong sản xuất, AI thay thế lao động thủ công, tăng hiệu suất và giảm chi phí. AI cũng hỗ trợ con người sáng tạo: viết nhạc, làm phim, thiết kế, thậm chí là viết văn học – điều tưởng như chỉ dành riêng cho con người. Chính nhờ những đóng góp to lớn này, AI được ví như “cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra nhiều thách thức. Vấn đề đạo đức và quyền riêng tư là một trong những mối quan tâm hàng đầu. Khi AI có thể thu thập, phân tích và dự đoán hành vi con người, thì ranh giới giữa tiện ích và xâm phạm trở nên mong manh. Bên cạnh đó, nguy cơ mất việc làm do tự động hóa là điều không thể phủ nhận. Nhiều ngành nghề đang dần bị thay thế, đòi hỏi người lao động phải không ngừng học hỏi và thích nghi. Ngoài ra, khi AI ngày càng thông minh và có khả năng tự học, con người cần kiểm soát để tránh những hệ lụy không mong muốn, thậm chí là nguy hiểm nếu AI vận hành sai mục đích.

Trước sự phát triển như vũ bão của AI, điều quan trọng là con người phải chủ động thích nghi và làm chủ công nghệ. Việc nâng cao nhận thức, đạo đức và trách nhiệm khi sử dụng AI là điều tất yếu. Đồng thời, cần có những quy định pháp lý rõ ràng để kiểm soát, định hướng sự phát triển của AI theo hướng tích cực, lấy con người làm trung tâm.

Tóm lại, trí tuệ nhân tạo là thành tựu rực rỡ của nhân loại trong thời đại công nghệ, mở ra những chân trời mới cho tương lai. Nhưng cũng giống như mọi công cụ quyền lực khác, AI cần được kiểm soát, sử dụng một cách có đạo đức và hợp lý. Chúng ta những con người sống trong thời đại ấy không chỉ là người sử dụng AI, mà còn là người quyết định AI sẽ trở thành “người bạn” đồng hành hay “con dao hai lưỡi” của nhân loại trong tương lai.

câu 1:

Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là: Biểu cảm.

câu 2:

Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện sự khốn khó gồm:

• “năm khốn khó”,
• “đồng sau lụt, bờ đê sụt lở”,
• “mẹ gánh gồng xộc xệch hoàng hôn”,
• “chịu đói suốt ngày tròn”,
• “chạng vạng ngồi co ro bậu cửa”,
• “có gì nấu đâu mà nhóm lửa”,
• “ngô hay khoai còn ở phía mẹ về”.

câu 3:

“Dù tiếng lòng con chẳng thể nào vang vọng
Tới vuông đất mẹ nằm lưng núi quê hương.”

Biện pháp tu từ: Ẩn dụ – “tiếng lòng con” là ẩn dụ cho nỗi niềm, tình cảm sâu sắc của người con.
Tác dụng: Biện pháp này giúp biểu đạt tình cảm dạt dào, nỗi đau đớn, tiếc thương của người con khi không thể gửi lời yêu thương đến người mẹ đã khuất; đồng thời tạo hình ảnh xúc động, gợi suy tư cho người đọc.

câu 4:

• Dòng thơ gợi hình ảnh người mẹ lam lũ, tảo tần trở về sau một ngày làm việc vất vả. “Gánh gồng xộc xệch” thể hiện sự mỏi mệt, nặng nhọc; “hoàng hôn” không chỉ là thời gian trong ngày mà còn gợi không gian trầm buồn, gợi cảm giác xót xa, thương cảm. Đây là hình ảnh biểu trưng cho sự hy sinh âm thầm của mẹ trong những năm tháng gian nan.

câu 5:

Thông điệp: Tình mẹ là ngọn nguồn yêu thương thiêng liêng và bất diệt, luôn sống mãi trong ký ức và tâm hồn người con.

Lí do lựa chọn: Vì đoạn thơ không chỉ tái hiện những gian khó thời thơ ấu mà còn thể hiện nỗi nhớ thương sâu sắc, đầy xúc động của người con đối với người mẹ đã khuất. Tình cảm ấy vượt qua cả không gian, thời gian và sự chia cách âm dương, thể hiện sức mạnh vĩnh cửu của tình mẫu tử.