Câu 1 (2.0 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Than đạo học”.

Bài thơ “Than đạo học” của Tú Xương thể hiện nỗi niềm xót xa và chua chát trước sự suy tàn của đạo học (Nho học) trong bối cảnh xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Về nội dung, bài thơ phản ánh thực trạng giáo dục Nho học đang rệu rã: người học thì bỏ dở, người dạy thiếu tâm huyết, người buôn sách lơ là, học trò học hành vì danh lợi chứ không vì lý tưởng. Tác giả đã chỉ ra sự xuống cấp trong cả tinh thần lẫn đạo đức học đường, khiến nền học vấn từng được coi trọng đang dần bị mai một. Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với ngôn ngữ giản dị, gần gũi, giàu chất đời thường. Đặc biệt, tác giả khéo léo dùng từ láy như “lim dim”, “nhấp nhổm” để khắc họa sinh động trạng thái mệt mỏi, chán chường. Bên cạnh đó, giọng điệu vừa trào phúng vừa xót xa cũng tạo nên chiều sâu cảm xúc. Nhờ đó, bài thơ không chỉ là lời than mà còn là tiếng lòng đầy trách nhiệm của một trí thức trước vận mệnh văn hóa dân tộc.

⸻

Câu 2 (4.0 điểm): Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý thức học tập của học sinh hiện nay.

Trong xã hội hiện đại, khi tri thức là yếu tố then chốt của sự phát triển, ý thức học tập của học sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Ý thức học tập không chỉ là sự chăm chỉ, tự giác trong việc tiếp thu kiến thức, mà còn thể hiện trách nhiệm với bản thân, gia đình và tương lai của chính mình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy ý thức học tập của học sinh hiện nay đang có nhiều chuyển biến cả tích cực lẫn tiêu cực.

Ở khía cạnh tích cực, nhiều học sinh ngày nay đã sớm nhận thức được vai trò của tri thức và chủ động học hỏi, tìm tòi, khám phá. Không ít bạn có tinh thần tự học cao, biết tận dụng công nghệ và tài liệu số để nâng cao kiến thức. Những học sinh này thường có mục tiêu rõ ràng, biết xây dựng kế hoạch học tập hợp lý và sẵn sàng nỗ lực vượt qua khó khăn để đạt được thành công. Đây là biểu hiện của một thế hệ học sinh năng động, sáng tạo và đầy trách nhiệm.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn không ít học sinh học tập theo kiểu đối phó, thiếu tự giác, phụ thuộc quá nhiều vào sự thúc ép từ cha mẹ hoặc giáo viên. Một số bạn sa đà vào mạng xã hội, trò chơi điện tử mà xao nhãng việc học. Thậm chí, có trường hợp học sinh coi việc học là gánh nặng, học chỉ để “đối phó với kỳ thi”, chứ không thực sự hiểu hoặc đam mê kiến thức. Đây là biểu hiện đáng lo ngại, vì nó không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập trước mắt mà còn tác động tiêu cực đến tương lai lâu dài của các em.

Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ nhiều phía: một phần do áp lực học tập quá lớn, chương trình học nặng; một phần do thiếu phương pháp học tập hiệu quả hoặc môi trường học chưa thực sự truyền cảm hứng. Bên cạnh đó, sự phát triển quá nhanh của công nghệ cũng khiến học sinh dễ bị phân tâm nếu thiếu kỹ năng quản lý thời gian và ý chí.

Để nâng cao ý thức học tập, bản thân mỗi học sinh cần nhận thức rõ rằng học tập là quyền lợi và cũng là trách nhiệm của mình. Cần xác định mục tiêu học tập cụ thể, rèn luyện thói quen tự học, tự chủ và luôn tìm tòi cái mới. Gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần đồng hành, tạo điều kiện và môi trường học tập tích cực, truyền cảm hứng và khuyến khích học sinh phát triển toàn diện.

Tóm lại, ý thức học tập là yếu tố quyết định thành công của mỗi người học sinh. Khi mỗi học sinh biết học vì tương lai của mình, vì trách nhiệm với xã hội, thì nền giáo dục mới thực sự phát triển bền vững và hiệu quả.

Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ.

→ Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật (mỗi câu 7 chữ, gồm 8 câu).

Câu 2. Đề tài của bài thơ này là gì?

→ Đề tài của bài thơ là sự suy tàn của đạo học (Nho học) và nền học vấn truyền thống trong xã hội Việt Nam giai đoạn giao thời giữa Nho học và Tây học.

Câu 3. Vì sao tác giả cho rằng “Đạo học ngày nay đã chán rồi”?

→ Tác giả cho rằng đạo học đã chán vì nền Nho học không còn được coi trọng, người học ngày càng mất niềm tin, học trò bỏ học (“mười người đi học, chín người thôi”), người dạy và người buôn sách đều thiếu nhiệt huyết, học để đối phó hoặc kiếm lợi, không còn lý tưởng cao đẹp.

Câu 4. Nhận xét về việc tác giả sử dụng những từ láy trong bài thơ.

→ Tác giả sử dụng các từ láy như “lim dim”, “nhấp nhổm” để miêu tả một cách sinh động, giàu hình ảnh về sự mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống của cả người bán sách và người dạy học, từ đó làm nổi bật sự tàn lụi của đạo học.

Câu 5. Nội dung của bài thơ này là gì?

→ Bài thơ thể hiện nỗi buồn, sự chua chát và lo âu của tác giả trước sự xuống dốc của đạo học, đồng thời phản ánh tâm trạng hoài nghi, tiếc nuối một nền học vấn xưa đang dần bị thay thế bởi những giá trị thực dụng trong xã hội đương thời.

Câu 1 (2.0 điểm)

Viết đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của em về việc con người phụ thuộc vào công nghệ AI:

Trong thời đại công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng giữ vai trò quan trọng trong đời sống con người. AI giúp chúng ta tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả lao động và giải quyết nhiều vấn đề phức tạp. Tuy nhiên, việc quá phụ thuộc vào AI cũng đặt ra nhiều hệ lụy đáng lo ngại. Khi con người trở nên lệ thuộc, kỹ năng tư duy, giao tiếp và lao động thủ công có thể bị thui chột. Nhiều người dần mất đi khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề khi không có sự hỗ trợ của công nghệ. Đáng lo hơn, AI không thể thay thế hoàn toàn cảm xúc, đạo đức và lòng trắc ẩn – những giá trị đặc trưng của con người. Vì vậy, chúng ta cần sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ chứ không nên để nó chi phối cuộc sống. Biết cách cân bằng giữa công nghệ và đời sống thực chính là chìa khóa để phát triển bền vững trong thời đại mới.

Câu 2 (4.0 điểm)

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Đừng chạm tay”:

Bài thơ “Đừng chạm tay” là một tác phẩm đầy tính nhân văn và chiều sâu cảm xúc, gợi ra nhiều suy ngẫm về con người, ký ức và sự lặng lẽ của tuổi già. Bằng lối viết tinh tế và biểu cảm, bài thơ không chỉ vẽ nên một khung cảnh rất đỗi bình dị mà còn truyền tải một thông điệp lắng đọng về sự tôn trọng quá khứ và ký ức cá nhân.

Về nội dung, bài thơ kể về cuộc gặp gỡ giữa khách và một cụ già ngồi sưởi nắng bên con dốc. Hành trình của khách, tưởng như là một chuyến đi khám phá, hóa ra lại là hành trình đi vào thế giới nội tâm và ký ức của một người già. Hành trình ấy đưa người đọc đi từ tò mò, đến ngỡ ngàng, rồi chậm rãi chiêm nghiệm về thời gian, tuổi tác và sự cô đơn. Thế giới “không có trên bản đồ du lịch” ấy không phải là một địa danh, mà là những lát cắt ký ức - nơi chỉ người từng trải mới hiểu rõ, còn người ngoài không dễ đồng cảm. Đặc biệt, hình ảnh “khách định nói gì, nhưng nhận ra, có lẽ / Đừng khuấy lên kí ức một người già” là lời kết nhẹ nhàng mà sâu sắc. Nó thể hiện sự tỉnh thức: có những điều thuộc về quá khứ, về riêng tư, mà người trẻ nên lắng nghe bằng sự tôn trọng, chứ không phải tò mò hay can thiệp.

Về nghệ thuật, bài thơ gây ấn tượng bởi hình ảnh giản dị nhưng đầy tính biểu tượng: cụ già sưởi nắng, con dốc, con đường, ánh nắng tắt và làn sương rơi. Các hình ảnh ấy tạo nên một không gian trầm lặng, mờ ảo, vừa như thực vừa như mộng. Giọng thơ thủ thỉ, nhịp chậm, kết hợp với cách dùng từ tinh tế đã khơi gợi không khí trầm mặc và cảm giác hoài niệm. Bài thơ không sử dụng những từ ngữ hoa mỹ, mà dùng sự tiết chế trong cảm xúc để mở ra chiều sâu suy tưởng cho người đọc. Ngoài ra, nghệ thuật đối lập giữa người khách – đại diện cho sự mới mẻ, hiện đại – và cụ già – biểu tượng của quá khứ, của thời gian – cũng làm nổi bật thông điệp: hãy lắng nghe và tôn trọng thế giới riêng của người khác, nhất là những người đang lặng lẽ sống cùng ký ức.

Tóm lại, “Đừng chạm tay” là một bài thơ nhẹ nhàng nhưng đầy ám ảnh. Tác phẩm không chỉ khắc họa chân thực thế giới của người già mà còn gửi gắm lời nhắn nhủ nhân văn: hãy yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu – thay vì vô tình khuấy động những ký ức vốn đã ngủ yên.

thuyết minh

Câu 1. Chỉ ra những phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản.

Trả lời:

Văn bản sử dụng các phương thức biểu đạt sau:

• Thuyết minh (giới thiệu về ứng dụng Sakura AI Camera, cách hoạt động, mục đích sử dụng).
• Tự sự (nêu bối cảnh ra đời của ứng dụng, hoàn cảnh thực tế tại Nhật Bản).
• Miêu tả (mô tả cách ứng dụng hoạt động, đánh giá cây theo 5 cấp độ).
• Biểu cảm (thể hiện sự kỳ vọng và quan tâm của người dân đối với việc bảo tồn hoa anh đào).

Câu 2. Nguyên nhân nào dẫn đến sự ra đời của ứng dụng Sakura AI Camera?

Trả lời:

Ứng dụng Sakura AI Camera ra đời do nhiều chính quyền địa phương ở Nhật Bản không thể thu thập đầy đủ dữ liệu cần thiết để bảo tồn hoa anh đào vì thiếu lao động và ngân sách.

Câu 3. Nhan đề và sapo của bài viết có tác dụng gì?

Trả lời:

• Nhan đề “Nhật Bản ứng dụng trí tuệ nhân tạo để bảo tồn hoa anh đào” nêu rõ chủ đề chính, gây tò mò và thu hút người đọc bởi sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và việc bảo tồn giá trị truyền thống.
• Sapo cung cấp thông tin khái quát, mở đầu cho bài viết bằng việc nêu bật vai trò của người dân và trí tuệ nhân tạo trong việc bảo vệ loài hoa biểu tượng của Nhật Bản. Nó giúp người đọc nhanh chóng nắm bắt nội dung chính.

Câu 4. Phân tích tác dụng của việc sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản.

Trả lời:

Phương tiện phi ngôn ngữ (hình ảnh màn hình ứng dụng Sakura AI Camera) có tác dụng:

• Minh họa trực quan cho nội dung bài viết, giúp người đọc dễ hình dung hơn về giao diện và cách thức hoạt động của ứng dụng.
• Tăng tính hấp dẫn và thu hút sự chú ý của người đọc.
• Làm rõ nội dung được đề cập trong phần văn bản, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình tiếp nhận thông tin.

Câu 5. Dựa trên những hiểu biết của bản thân, hãy đề xuất một số ý tưởng ứng dụng AI vào các lĩnh vực của cuộc sống.

Trả lời:

Một số ý tưởng ứng dụng AI vào cuộc sống:

• Giáo dục: AI hỗ trợ giảng dạy cá nhân hóa, chấm bài tự động, tạo bài kiểm tra phù hợp với trình độ học sinh.
• Y tế: AI chẩn đoán bệnh từ hình ảnh y học, nhắc lịch uống thuốc, theo dõi sức khỏe bệnh nhân.
• Nông nghiệp: AI phân tích hình ảnh cây trồng để phát hiện sâu bệnh, tư vấn lịch tưới nước và bón phân hợp lý.
• Giao thông: AI điều phối đèn giao thông thông minh, dự báo tắc đường, hỗ trợ xe tự lái.
• Môi trường: AI dự báo chất lượng không khí, phân tích dữ liệu biến đổi khí hậu, theo dõi sự suy giảm rừng và đa dạng sinh học.