Câu 1. (2 điểm)

Trong bài thơ “Bến đò ngày mưa,” cảm hứng chủ đạo là sự tĩnh lặng, vắng vẻ của không gian bến đò vào ngày mưa. Chủ đề của bài thơ là bức tranh thiên nhiên và con người trong không gian mưa gió, với những hình ảnh mộc mạc, đơn sơ nhưng đầy ý nghĩa. Bức tranh ấy không chỉ mô tả cảnh vật, mà còn là cách tác giả phản ánh sự cô đơn, nhọc nhằn của con người. Những hình ảnh như “tre rũ rợi,” “chuối bơ phờ,” “dòng sông trôi rào rạt” tạo nên không khí lạnh lẽo, u ám của một buổi chiều mưa. Con người và thiên nhiên hòa quyện, chung sống trong cái không gian u buồn ấy. Tuy nhiên, qua đó, bài thơ cũng phản ánh sự kiên cường, chịu đựng của những con người dù trong khó khăn, vẫn tiếp tục công việc mưu sinh. Cảnh vật không chỉ có sự ảm đạm mà cũng thể hiện sự vững vàng, bền bỉ trước thử thách. Qua đó, tác giả đã khắc họa một bức tranh đầy tính nhân văn, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên trong cuộc sống muôn màu.

Câu 2. (4 điểm)

Bàn về ý nghĩa của quê hương đối với cuộc đời mỗi con người

Quê hương là nơi sinh ra, nuôi dưỡng và gắn liền với tuổi thơ của mỗi người. Nó không chỉ là nơi chôn rau cắt rốn mà còn là nguồn cội của tình cảm, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và xây dựng những ký ức đầu đời. Đối với mỗi người, quê hương không chỉ là một khái niệm về địa lý mà còn là một tình cảm sâu sắc gắn kết với những kỷ niệm ngọt ngào, giản dị.

Quê hương mang đến cho mỗi con người một cảm giác an toàn và yên bình, là nơi ta có thể tìm thấy sự trở về sau những tháng ngày vất vả, mệt mỏi. Quê hương giúp mỗi chúng ta hình thành nên những giá trị đạo đức và nhân văn đầu tiên, là nơi cha mẹ, ông bà dạy dỗ, là nơi chứa đựng những truyền thống văn hóa tốt đẹp. Chính từ quê hương, chúng ta học được sự yêu thương, tôn trọng, đoàn kết và ý thức về sự đóng góp của mình đối với cộng đồng.

Ngoài ra, quê hương còn là động lực lớn lao trong hành trình sống và phấn đấu của mỗi con người. Dù đi xa, chúng ta vẫn luôn nhớ về quê hương, nơi có những hình ảnh thân thuộc, nơi có những con đường, cánh đồng, dòng sông gắn liền với cuộc sống, là nơi ta tìm lại được cảm giác thuộc về. Quê hương trở thành nguồn niềm tin, nguồn cảm hứng để ta vững bước trên con đường đời, dù phải đối mặt với bao khó khăn, thử thách.

Vì vậy, có thể nói rằng quê hương không chỉ là nơi ta sinh ra mà còn là nơi dẫn dắt chúng ta đi qua cuộc đời, để mỗi người không quên đi những giá trị cội nguồn, luôn giữ trong tim hình ảnh quê nhà, dù có đi đến đâu. Quê hương là điểm tựa tinh thần, là niềm tự hào và là sự gắn kết bền chặt trong trái tim mỗi người.

Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ trên.

Bài thơ trên được viết theo thể thơ lục bát, đặc trưng với sự kết hợp giữa các câu sáu chữ (lục) và tám chữ (bát) trong một nhịp điệu nhịp nhàng, thanh thoát.

Câu 2. Đề tài của bài thơ này là gì?

Đề tài của bài thơ là bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày mưa tại bến đò. Tác giả miêu tả cảnh vật và con người trong không gian tĩnh lặng của một buổi chiều mưa, với những hình ảnh mộc mạc, giản dị nhưng giàu cảm xúc, gợi lên cảm giác cô đơn, vắng vẻ và sự tĩnh lặng của thiên nhiên.

Câu 3. Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ mà em thấy ấn tượng trong bài thơ.

Một biện pháp tu từ nổi bật trong bài thơ là nhân hoá. Chẳng hạn như câu “Chuối bơ phờ đầu bến đứng dầm mưa”, trong đó cây chuối được miêu tả như một con người có thể "đứng" và “dầm mưa”. Biện pháp này làm cho cảnh vật như sống dậy, có cảm giác như cây cối, con thuyền, hay cả dòng sông cũng đang chia sẻ, gánh chịu cơn mưa, góp phần thể hiện được không khí ảm đạm, trống vắng của bến đò.

Câu 4. Bức tranh bến đò ngày mưa được tác giả miêu tả qua những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó gợi cho em cảm nhận gì?

Bức tranh bến đò ngày mưa được miêu tả qua những hình ảnh như:

• Tre rũ rợi ven bờ: Cây tre như uể oải, buồn bã trước mưa gió.
• Chuối bơ phờ đầu bến đứng dầm mưa: Hình ảnh cây chuối bị mưa táp, “bơ phờ”, gợi lên sự mệt mỏi, rệu rã.
• Dòng sông trôi rào rạt: Dòng sông đục ngầu và cuồn cuộn, không gian trở nên hỗn loạn.
• Một bác lái ghé buồm vào hút điếu: Tấm hình ảnh của bác lái thuyền với điếu thuốc tạo cảm giác mệt mỏi, kiên nhẫn nhưng cũng tĩnh lặng.
• Thúng đội đầu như đội cả trời mưa: Người dân phải vất vả mưu sinh trong điều kiện khắc nghiệt của mưa.

Những hình ảnh này gợi lên một không gian mưa gió, vắng vẻ, ảm đạm, nhưng cũng đầy sự kiên cường, nhẫn nại của những con người và thiên nhiên đang “gánh” mưa.

Câu 5. Qua bức tranh bến đò ngày mưa, bài thơ đã gợi lên tâm trạng, cảm xúc như thế nào?

Bài thơ gợi lên một cảm giác tĩnh lặng, cô đơn và buồn bã, nhưng cũng không thiếu sự kiên cường, chịu đựng. Mưa, cùng với những hình ảnh vắng vẻ, thưa thớt người qua lại, tạo ra không khí của một ngày không có sự sống sôi động, mà chỉ có sự tồn tại, chờ đợi. Tuy nhiên, sự bình thản trong đó cũng chứa đựng sự kiên cường của những con người vẫn bám trụ lại với công việc, với cuộc sống.