câu 1:

Trong bài thơ Người cắt dây thép gai, hình ảnh hàng rào dây thép gai mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Trước hết, đó là biểu tượng của sự chia cắt đau thương của đất nước trong những năm tháng chiến tranh, là ranh giới ngăn cách giữa hai miền Nam – Bắc, giữa những con người từng chung một cội nguồn. Hàng rào ấy không chỉ là vật cản bằng sắt thép, mà còn là biểu tượng cho những mất mát, đau thương, những ngăn trở của tình người, của tình yêu và tình quê hương. Người lính trong bài thơ là người cắt dây thép gai – người trực tiếp phá bỏ ranh giới chia lìa ấy bằng hành động dũng cảm và quyết liệt. Mỗi hàng rào bị cắt đi là mỗi bước tiến của sự hàn gắn, đoàn tụ, là sự hồi sinh của sự sống, của những hình ảnh thanh bình như "cánh cò bay", "nhịp cầu nối", "cá nhảy, tôm búng càng"... Qua đó, hình ảnh hàng rào dây thép gai trở thành biểu tượng cho ý chí thống nhất, khát vọng tự do, hòa bình và cũng là biểu tượng cho sự hi sinh cao cả của người lính vì Tổ quốc.

câu 2:

Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động, việc xây dựng và giữ gìn các giá trị đạo đức, nhân văn là một nhiệm vụ quan trọng, đặc biệt đối với thế hệ trẻ – những người sẽ đảm nhiệm vai trò kiến thiết và phát triển đất nước trong tương lai. Trong số các phẩm chất cần thiết, lối sống có trách nhiệm là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu, bởi nó không chỉ giúp mỗi cá nhân hoàn thiện bản thân mà còn góp phần tạo nên một xã hội văn minh, bền vững. Sống có trách nhiệm không chỉ là biết làm tròn bổn phận mà còn là cách để người trẻ chứng minh giá trị và vai trò của mình trong thời đại mới.

Trách nhiệm là sự ý thức và chủ động trong lời nói, hành động của bản thân, biết nghĩ cho người khác, cho cộng đồng và chấp nhận hậu quả từ những việc mình làm. Một người sống có trách nhiệm sẽ không dễ dàng đổ lỗi cho hoàn cảnh, không né tránh khi gặp khó khăn, mà sẵn sàng đối diện và nỗ lực để khắc phục vấn đề. Với thế hệ trẻ, những người đang trong độ tuổi học tập, rèn luyện và định hình nhân cách, lối sống có trách nhiệm càng trở nên cần thiết và cấp bách hơn bao giờ hết.

Trước hết, sống có trách nhiệm giúp người trẻ xây dựng và hoàn thiện nhân cách cá nhân. Trong môi trường học đường, một học sinh có trách nhiệm sẽ biết tự giác học tập, nghiêm túc thực hiện các quy định của nhà trường, biết quan tâm đến bạn bè, thầy cô và sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ người khác. Trong cuộc sống gia đình, người trẻ sống có trách nhiệm sẽ biết yêu thương cha mẹ, phụ giúp công việc, không làm điều khiến cha mẹ phiền lòng. Chính từ những hành vi nhỏ nhưng nhất quán ấy, mỗi người trẻ sẽ hình thành một nhân cách tốt, từ đó chuẩn bị hành trang vững chắc bước vào đời.

Thứ hai, lối sống có trách nhiệm còn giúp thế hệ trẻ thành công hơn trong học tập, công việc và các mối quan hệ xã hội. Một người biết chịu trách nhiệm với hành động của mình sẽ luôn được tin tưởng và đánh giá cao. Trong thời đại 4.0, khi kiến thức và kỹ năng có thể học hỏi qua mạng, thì phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm lại là yếu tố tạo nên sự khác biệt. Người trẻ có trách nhiệm sẽ chủ động học hỏi, rèn luyện, làm chủ công nghệ, góp phần phát triển đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh gay gắt.

Không chỉ vậy, sống có trách nhiệm còn giúp người trẻ thấu hiểu và chia sẻ với cộng đồng. Ngày nay, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp nhiều hành động thiếu trách nhiệm: nói xấu trên mạng xã hội, bạo lực học đường, vi phạm luật giao thông, phá hoại môi trường,… Những hành động này không chỉ gây tổn hại đến người khác mà còn bộc lộ sự thiếu trưởng thành và vô cảm. Ngược lại, những bạn trẻ sống có trách nhiệm sẽ tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, bảo vệ môi trường, giữ gìn trật tự công cộng, lan tỏa những giá trị tốt đẹp cho xã hội.

Tuy nhiên, để hình thành lối sống có trách nhiệm, mỗi người trẻ cần được giáo dục một cách toàn diện từ gia đình, nhà trường và xã hội. Gia đình cần là nơi dạy con từ những hành động nhỏ như giữ lời hứa, làm việc nhà, chăm sóc ông bà,… Nhà trường cần lồng ghép giáo dục trách nhiệm vào các môn học, các hoạt động trải nghiệm. Xã hội cũng cần tôn vinh những tấm gương trẻ sống trách nhiệm để lan tỏa cảm hứng tích cực.

Sống có trách nhiệm không chỉ là một phẩm chất đạo đức cần có, mà còn là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi bạn trẻ trong hành trình trưởng thành và góp phần xây dựng đất nước. Mỗi người trong chúng ta, dù còn ngồi trên ghế nhà trường hay đã bước ra đời, đều cần tự hỏi: “Mình đã sống có trách nhiệm chưa?” – để từ đó thay đổi, hoàn thiện và trở thành công dân có ích cho xã hội.

Câu 1
Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là: biểu cảm.

Câu 2
Nhân vật trữ tình trong văn bản là: người lính – người cắt dây thép gai (có thể hiểu là nhà thơ hóa thân vào hình tượng này để bày tỏ cảm xúc và suy nghĩ của mình).

Câu 3
Nhận xét về hình thức của văn bản:

• Văn bản được viết theo thể thơ tự do, không bị gò bó bởi vần luật, câu chữ linh hoạt.
• Bố cục chia làm hai phần (hai đoạn lớn) rõ ràng, thể hiện hai chặng đường trong hành trình phá rào, nối liền đất nước.
• Hình ảnh thơ phong phú, mang tính biểu tượng cao (như: dây thép gai, cánh cò, dòng sông, nhịp cầu...).
• Ngôn ngữ thơ giản dị nhưng giàu cảm xúc và chất nhạc, có sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực
• chiến tranh và hình ảnh lãng mạn.

Câu 4
Phân tích mạch cảm xúc của văn bản:Phần đầu là nỗi đau và khát vọng: nhân vật trữ tình cảm nhận sâu sắc nỗi đau chia cắt của đất nước, sự tàn phá của chiến tranh, đồng thời thể hiện khát vọng hàn gắn, đoàn tụ, được sống trong hoà bình, sum họp.

Phần hai là niềm tin, hành động và sự vỡ òa hạnh phúc: người lính từng bước phá rào kẽm gai, nối lại dòng sông, nhịp cầu, mở đường cho sự đoàn tụ, biểu tượng cho công cuộc thống nhất đất nước. Mạch cảm xúc dâng trào từ khát khao đến hành động và kết thúc trong sự vỡ òa, tự hào.

Câu 5
Thông điệp ý nghĩa nhất rút ra từ văn bản:Khát vọng hoà bình, thống nhất và sự đoàn kết dân tộc là sức mạnh lớn lao có thể vượt qua mọi chia cắt, đau thương – và mỗi con người, dù nhỏ bé, nếu sống vì lý tưởng cao đẹp, cũng có thể góp phần làm nên lịch sử.