caau 1
Môi trường là không gian sống thiết yếu, là nơi nuôi dưỡng và duy trì sự sống của con người cũng như các loài sinh vật khác trên Trái Đất. Việc bảo vệ môi trường không chỉ giúp duy trì sự cân bằng hệ sinh thái mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe, sự an toàn và tương lai của chính chúng ta. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, những hiện tượng thời tiết cực đoan, ô nhiễm không khí, nguồn nước cạn kiệt… là hồi chuông cảnh tỉnh về những hậu quả nếu chúng ta tiếp tục thờ ơ. Không những thế, bài đọc hiểu đã cho thấy biến đổi khí hậu còn để lại những tổn thương sâu sắc về tâm lý, văn hóa, làm mai một bản sắc dân tộc và gây khủng hoảng hiện sinh. Do đó, mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức và hành động thiết thực: trồng cây xanh, tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng nhựa, và lên tiếng trước các hành vi phá hoại môi trường. Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ cuộc sống hôm nay và mai sau.
câu 2
Trong dòng chảy văn học trung đại Việt Nam, hình tượng người ẩn sĩ – những con người từ bỏ chốn quan trường để tìm đến cuộc sống hòa mình với thiên nhiên – là hình tượng đẹp, tiêu biểu cho lý tưởng sống thanh cao. Qua hai bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm và bài thơ thu cảnh của Nguyễn Trãi, hình tượng này được khắc họa vừa thống nhất trong cốt lõi tư tưởng, vừa có những nét riêng biệt trong cảm hứng nghệ thuật.

Trước hết, điểm chung nổi bật là cả hai bài thơ đều thể hiện lối sống ẩn dật, xa lánh danh lợi, tìm niềm vui nơi thiên nhiên và đạo lý. Trong bài “Nhàn”, Nguyễn Bỉnh Khiêm khẳng định thái độ sống “ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ”, coi sự nhàn nhã, ung dung là lẽ sống cao quý. Cuộc sống của ông gắn bó mật thiết với thiên nhiên: ăn măng trúc, tắm hồ sen, uống rượu dưới bóng cây. Hình ảnh thơ mộc mạc nhưng gợi lên sự thanh cao, tự tại. Tương tự, trong bài thơ của Nguyễn Trãi, người ẩn sĩ cũng sống giữa thiên nhiên thu trong lành, “trời thu xanh ngắt”, “nước biếc”, “bóng trăng vào”. Cảm hứng sáng tác đến từ cảnh sắc thiên nhiên, nhưng ông lại “thẹn với ông Đào” – thẹn vì chưa thực sự thoát tục như bậc ẩn sĩ xưa. Cả hai hình tượng đều hướng đến sự giác ngộ về sự hư ảo của phú quý và khát vọng sống hòa điệu với thiên nhiên, giữ gìn khí tiết thanh cao.

Tuy nhiên, hai bài thơ cũng có sự khác biệt. Với Nguyễn Bỉnh Khiêm, sự “nhàn” là lựa chọn rõ ràng, dứt khoát. Ông chủ động từ quan, sống đạo, và coi chốn lao xao là nơi của “người khôn”. Bài thơ toát lên giọng điệu thản nhiên, tự tin. Trong khi đó, Nguyễn Trãi lại thể hiện sự khiêm nhường, tự vấn. Dù cảnh thu rất đẹp, gợi cảm hứng nghệ thuật, ông vẫn thấy mình chưa đủ cao đạo như ẩn sĩ xưa. Hình tượng người ẩn sĩ trong thơ Nguyễn Trãi vì vậy có phần trăn trở, sâu sắc hơn, mang đậm chất “tự vấn nội tâm”.

Cả hai bài thơ đều phản ánh tư tưởng Nho – Lão – Phật hòa quyện, ca ngợi đời sống thanh bần nhưng thanh cao, từ đó khẳng định vẻ đẹp nhân cách của các bậc trí giả. Trong thời đại đầy biến động, lý tưởng sống ấy vẫn giữ nguyên giá trị, nhắc nhở con người hiện đại về sự tỉnh thức trước danh lợi và thiên nhiên.