Câu 1:

Môi trường giữ vai trò thiết yếu đối với sự sống của con người và toàn bộ sinh vật trên Trái Đất. Bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm mà còn là hành động cấp thiết nhằm duy trì sự phát triển bền vững của xã hội. Khi môi trường bị ô nhiễm, không khí trở nên ngột ngạt, nguồn nước bị đầu độc, đất đai bị suy thoái, đời sống của con người cũng theo đó mà bị đe dọa nghiêm trọng. Ngược lại, một môi trường trong lành sẽ mang lại sức khỏe, sự an yên và nền tảng để kinh tế - xã hội phát triển ổn định. Trong bối cảnh hiện nay, khi biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp, ý thức bảo vệ môi trường cần được nâng cao hơn bao giờ hết. Mỗi người hãy bắt đầu từ những việc làm nhỏ như hạn chế rác thải nhựa, tiết kiệm điện nước, trồng cây xanh... Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sự sống và tương lai của chính chúng ta.

Câu 2:

Trong kho tàng thơ ca trung đại Việt Nam, hình tượng người ẩn sĩ thường được khắc họa với vẻ đẹp thanh cao, thoát tục, tiêu biểu cho lối sống hướng nội và chan hòa với thiên nhiên. Qua bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm và bài thơ thu của Nguyễn Khuyến, hình ảnh người ẩn sĩ hiện lên với những sắc thái riêng biệt, nhưng đều thể hiện một quan niệm sống sâu sắc và đáng trân trọng.

Trong bài thơ “Nhàn”, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã vẽ nên hình tượng một ẩn sĩ ưa sống tách biệt, rời xa vòng danh lợi. Với điệp từ “một” trong câu mở đầu “Một mai, một cuốc, một cần câu”, nhà thơ nhấn mạnh sự giản dị, thanh đạm trong cuộc sống. Ông lựa chọn “nơi vắng vẻ” để tu dưỡng đạo đức, đề cao lối sống an nhàn, hòa hợp với thiên nhiên. Mỗi mùa trôi qua là một trải nghiệm sống dung dị: “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá/ Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”. Cuộc sống tuy đơn sơ nhưng tràn đầy tự tại, bởi nhà thơ hiểu rõ “phú quý tựa chiêm bao” – danh lợi chỉ là phù du. Người ẩn sĩ trong thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện bản lĩnh sống độc lập, vững vàng trước sóng gió cuộc đời.

Ngược lại, trong bài thơ thu của Nguyễn Khuyến, hình ảnh người ẩn sĩ hiện lên trầm lặng, mang màu sắc trữ tình và suy tư nhiều hơn. Cảnh vật mùa thu hiện ra với sắc xanh trong vắt, tiếng ngỗng trời, bóng trăng qua cửa sổ… tất cả gợi nên không gian vắng lặng, thanh tĩnh – một không gian lý tưởng cho tâm hồn nghệ sĩ. Ẩn sĩ Nguyễn Khuyến tuy ẩn mình giữa thiên nhiên nhưng vẫn mang nỗi băn khoăn, day dứt trước thời cuộc. Câu thơ cuối “Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào” thể hiện sự tự vấn, khi ông cảm thấy mình chưa đủ tài đức như những bậc ẩn sĩ xưa. Hình ảnh người ẩn sĩ ở đây không hoàn toàn thoát tục, mà còn chất chứa ưu tư, hoài niệm.

Dù có những khác biệt, cả hai bài thơ đều cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người trí thức ẩn dật: sống thanh cao, tránh xa danh lợi, hướng về giá trị tinh thần và đạo lý. Nếu Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện khí phách vững vàng, coi thường quyền quý thì Nguyễn Khuyến lại thiên về cảm xúc cá nhân, sâu lắng, ẩn chứa nỗi buồn của kẻ sĩ không gặp thời.

Hình tượng người ẩn sĩ trong hai bài thơ tiêu biểu cho tinh thần “thoát tục mà không rời đời”, là tiếng nói của những tâm hồn cao cả, sống thuận theo tự nhiên, đề cao nhân cách và đạo lý làm người. Đó cũng là bài học quý báu cho con người hiện đại trong việc lựa chọn lối sống cân bằng giữa vật chất và tinh thần, giữa danh vọng và an nhiên.

Câu 1. Theo bài viết, tiếc thương sinh thái là hiện tượng tâm lý thể hiện nỗi đau khổ trước những mất mát về sinh thái do biến đổi khí hậu gây ra, khiến con người phản ứng như khi mất người thân.

Câu 2. Bài viết trình bày thông tin theo trình tự diễn giải - phân tích, bắt đầu từ hiện tượng thực tế (biến đổi khí hậu), sau đó nêu định nghĩa, ví dụ minh họa và mở rộng vấn đề.

Câu 3. Tác giả sử dụng các bằng chứng:

- Khoa học: Trích dẫn nghiên cứu của Ashlee Cunsolo và Neville R. Ellis.

- Thực tiễn: Trường hợp của người Inuit (Canada), nông dân Australia, người bản địa Amazon.

- Khảo sát xã hội học: Kết quả thăm dò của Caroline Hickman về cảm xúc giới trẻ ở 10 quốc gia.

Câu 4. Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu từ góc nhìn tâm lý - nhân văn, nhấn mạnh tác động sâu sắc đến tinh thần con người, thay vì chỉ nêu thiệt hại môi trường, tạo chiều sâu cảm xúc và sự đồng cảm.

Câu 5. Thông điệp sâu sắc nhất là:

- Biến đổi khí hậu không chỉ hủy hoại môi trường sống mà còn đe dọa đời sống tinh thần, văn hóa và bản sắc của con người, đặc biệt là những cộng đồng gắn bó mật thiết với thiên nhiên.