Ta yêu một bản nhạc bởi giai điệu vang vọng tồn đọng nơi trái tim của nó. Ta yêu một đoá hoa bởi dù chóng nở chóng tàn thì hoa vẫn dâng cho đời hương sắc tươi đẹp nhất. Phải chăng ta thổn thức trước một tác phẩm thơ bởi "âm vang" ngân nga trên khắp các hang cùng ngõ hẻm của nó. Và bài thơ" Chân quê" của nhà thơ Nguyễn Bính chính là một thi phẩm như thế , một bản nhạc với nội dung và nghệ thuật độc đáo vang lên từ tâm hồn người nghệ sĩ.

Nguyễn Bính là một nhà thơ, nhà văn nhạy bén với thời đại, Thơ Nguyễn Bính đến với bạn đọc như một cô gái quê kín đáo, mặn mà, duyên dáng. Người đọc thấy ở thơ ông những nét dung dị, đằm thắm, thiết tha, đậm sắc hồn dân tộc, gần gũi với ca dao. Cái tình trong thơ Nguyễn Bính luôn luôn mặn mà, mộc mạc, sâu sắc và tế nhị hợp với phong cách, tâm hồn của người Á Đông. Vì vậy thơ Nguyễn Bính sớm đi sâu vào tâm hồn của nhiều lớp người và đã chiếm lĩnh được cảm tình của đông đảo bạn đọc. 

Thi phẩm "chân quê" chính là lời tuyên ngôn cho phong cách sáng tác của thi sĩ Nguyễn Bính , ông hấp thụ tinh hoa ca dao, dân ca và truyện thơ dân gian về cả nội dung lẫn hình thức. Để rồi tất thảy những điều ấy tạo nên vẻ đẹp của hình thức và giá trị của nội dung:

" Hôm qua em đi tỉnh về,
Đợi em ở mãi con đê đầu làng.
  Khăn nhung, quần lĩnh rộn ràng.
Áo cài khuy bấm, em làm khổ tôi!"

Mở đầu bài thơ là hình nhân vật em đi tỉnh về với hình ảnh "khăn nhung", "quần lĩnh", "áo cài khuy bấm". đó là vẻ đẹp mang hơi hướng của phố thị, của nơi phồn hoa hiện đại. Sau một thời gian rời khỏi quê hương người con gái ấy đã không còn vẻ đẹp mộc mạc, kín đáo, giản dị của người con gái vùng quê nữa. Thi nhân đã tài tình sử dụng hình ảnh tượng trưng cho vẻ đẹp đô thị , ngôn ngữ giản dị qua lục bát thân thương. Từ đó làm nổi bật lên sự hụt hẫng, tiếc nuối đến ngơ ngác của nhân vật tôi khi "đợi em ở mãi con đê đầu làng" chỉ nhận lại sự thay đổi chóng vánh, sụ biến mất của vẻ đẹp dung dị và đằm thắm của người con gái "chân quê".

Những câu thơ tiếp đến là sự kiếm tiếp những vẻ đẹp xưa:

 "Nào đâu cái yếm lụa sồi?
Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân?
  Nào đâu cái áo tứ thân?
Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen?"

  Thật là một đặc sắc nghệ thuật khi thi sĩ Nguyễn Bính sử dụng một loạt các câu hỏi tu từ ở đây. Nhân vật trữ tình đang hỏi ai? Hỏi chính mình hay hỏi cô gái? Dù là hỏi ai thì đó cũng là mong muốn tìm lại vẻ đẹp mộc mạc xưa cũ, những vẻ đẹp đặc trưng của người con gái quê hương. Từ đó càng tô đậm thêm sự tiếc nuối, nỗi buồn hụt hẫng của nhân vật trữ tình "tôi". Một lần nữa hình ảnh tượng trưng lại được tác giả sử dụng một cách khéo léo. Thi nhân đã chọn lựa kĩ lưỡng để đưa những hình ảnh "yếm lụa sồi", "dây lưng đũi ", "khăn mỏ quạ", "áo tứ thân" và chiếc "quần nái đen", đó là biểu tượng cho vẻ đẹp thuần hậu, mộc mạc gần gũi với hồn quê của người con gái . Hơn hết việc tác giả sử dụng các chữ thuần Việt mang cảm giác gần gũi, quen thuộc đúng chất "chân quê", từ đó cho thấy sự tinh tế và cảm quan nhạy bén của thi nhân.

Những vần thơ sau như một lời đề nghị thỉnh cầu " van em" về việc hãy giữ chọn nét đẹp mộc mạc, "chân quê";

 " Nói ra sợ mất lòng em,
Van em! Em hãy giữ nguyên quê mùa.
  Như hôm em đi lễ chùa,
Cứ ăn mặc thế cho vừa lòng anh."

Thi nhân đã dùng từ rất đắt" van em" đó không còn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng nữa mà đó là lời van xin khẩn khiết về việc giữ nguyên giá trị, vẻ đẹp truyền thống quê hương. Thơ ca từ xưa đến nay lấy chất liệu là ngôn ngữ, bởi thế thơ mang trong mình đặc trưng lời ít mà ý nhiều, "ý tại ngôn ngoại". Đó là không chỉ là mong muốn gìn giữ vẻ đẹp mộc mạc của người con gái mà còn là vẻ đẹp của văn hoá truyền thống quê hương. Thi nhân sử dụng hình ảnh ẩn dụ "Hoa chanh nở giữa vườn chanh,", muốn nhắc nhở phải có lối sống phù hợp với hoàn cảnh, với nơi mình sinh sống. Đừng có đua đòi " ăn trắng mặc trơn" con nhà lính mà tính đòi nhà quan, đấy là lối sống đáng phê phán. Bởi " thầy u mình với chúng mình chân quê", bởi truyền thống xưa nay gia đình xóm làng mang vẻ đẹp thuần phác, đôn hậu, giản dị mang đậm hồn quê hương. Có lẽ tác giả rất tiếc nuối và hụt hẫng trước thức trạng giá trị truyền thống ngày càng mai một, để mà khi" em đi tỉnh về"; thì " hương đồng gió nội cũng bay đi ít nhiều". Một cách nói đầy hình ảnh và ẩn ý của thi nhân đã góp phần làm nên đặc sắc nghệ thuật của bài thơ.

"Chân quê" là một bài thơ nhẹ nhàng mà sâu sắc thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, tiếc nuối và giận yêu của một chàng trai khi người con gái quê – người anh từng yêu với vẻ đẹp mộc mạc, giản dị – đã thay đổi theo phong cách thành thị. Qua đó, Nguyễn Bính bày tỏ sự trân trọng vẻ đẹp truyền thống của con người và văn hóa làng quê Việt Nam, đồng thời gửi gắm nỗi lo về sự mai một của bản sắc dân tộc trong xã hội hiện đại.

Thơ hay phải "hay cả bài", bởi vậy mà " Chân quê" của Nguyễn bính không chỉ ý nghĩa về nội dung mà còn đặc sắc về hình thức. Thi nhân đã sử dụng ngôn từ mộc mạc giản dị, hình ảnh thơ đặc trưng, đậm đà bản sắc dân tộc kết hợp với giọng thơ chân thành, tha thiết . Để từ đó làm nổi bật lên phong cách thơ của nhà thơ Nguyễn Bính: trữ tình, đậm chất dân ca. Người phu chữ ấy muốn truyền tải đến bạn đọc một lời nhắc nhẹ nhàng về việc giữ lấy nét đẹp truyền thống, giữ lấy giá trị " chân quê" giữa thời cuộc đổi thay thông qua thể thơ lục bát dân tộc thân thương.

Như vậy thi phẩm “chân quê” của thi nhân Nguyễn bính đã tạo nên một bản nhạc với những lời ca mộc mạc, giản dị, với sự hoà hợp tinh tế giữa nội dung và hình thức. Để từ đó thi phẩm riêng và thơ ca nói chung góp phẩn khẳng định sứ mệnh của văn chương và thiên chức của người nghệ sĩ.

Những vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình "em" trong bài thơ trên

+ hiếu thảo, biết ơn mẹ chồng

"  Phải đâu mẹ của riêng anh
Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi
    Mẹ tuy không đẻ không nuôi
Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong."

+ có sự thấu hiểu được nỗi vất vả và tần tảo của mẹ khi nuôi nấng nửa kia

" Ngày xưa má mẹ cũng hồng
Bên anh mẹ thức lo từng cơn đau
  Bây giờ tóc mẹ trắng phau
Để cho mái tóc trên đầu anh đen.
  Đâu con dốc nắng đường quen
Chợ xa gánh nặng mẹ lên mấy lần"

+ có sự tôn trọng gia đình, thuỷ chung , chân thành không lừa dối

"Xin đừng bắt chước câu ca
Đi về dối mẹ để mà yêu nhau
  Mẹ không ghét bỏ em đâu"

+ đảm đang làm tròn trách nhiệm của người vợ, người con dâu trong gia đình

Yêu anh em đã là dâu trong nhà.
  Em xin hát tiếp lời ca
Ru anh sau nỗi lo âu nhọc nhằn
  Hát tình yêu của chúng mình
Nhỏ nhoi giữa một trời xanh khôn cùng."

=> nhân vật "em" trong bài thơ trên là đại diện cho đức tính của người phụ nữ truyền thống Việt Nam, qua đó thể hiện sự hi sinh. thấu cảm, biết ơn, sự bao dung và tấm lòng thuỷ chung của nhân vật