Phần 1:

Câu 1:

Thể thơ của văn bản: Thất ngôn bát cú

Câu 2:

Những hình ảnh nói về nét sinh hoạt hàng ngày đạm bạc, thanh cao của tác giả là: “một mai, một cuốc, một cần câu”, “thơ thẩn dầu ai vui thú nào”. Hình ảnh này thể hiện cuộc sống giản dị, tự tại, không màng danh lợi của tác giả.
Câu 3:

Biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong hai câu thơ: “Một mai, một cuốc, một cần câu/ Thơ thẩn dầu ai vui thú nào” là việc liệt kê các vật dụng đơn sơ: mai, cuốc, cần câu. Tác dụng của biện pháp tu từ này là nhấn mạnh sự giản dị, đạm bạc trong cuộc sống của tác giả, đồng thời tạo nhịp điệu chậm rãi, thong thả, gợi lên vẻ đẹp thanh cao, tự tại của người ẩn dật

Câu 4:

Quan niệm dại - khôn của tác giả trong hai câu thơ “Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ/ Người khôn, người đến chốn lao xao” rất đặc biệt. Tác giả coi sự “dại” là sự lựa chọn cuộc sống thanh tĩnh, tự tại, xa lánh những bon chen, xô bồ của cuộc đời. Ngược lại, sự “khôn” lại là sự tham gia vào những hoạt động ồn ào, náo nhiệt, tranh giành quyền lợi. Đây là một quan niệm đảo ngược, thể hiện sự khẳng định giá trị của cuộc sống bình yên, giản dị.

Câu 5:

Qua bài thơ, Nguyễn Bỉnh Khiêm hiện lên với vẻ đẹp nhân cách thanh cao, giản dị và tự tại. Ông không màng danh lợi, sống cuộc đời đạm bạc, thảnh thơi với thú vui tao nhã. Sự lựa chọn “nơi vắng vẻ” thể hiện sự khước từ những cám dỗ của quyền lực và danh vọng, khẳng định một tâm hồn thanh thản, an nhiên. Ông là hình ảnh tiêu biểu của người trí thức tài hoa nhưng không màng danh lợi, sống cuộc đời ẩn dật, hướng thiện. Vẻ đẹp ấy càng trở nên đáng quý trong xã hội đầy bon chen, tranh giành. Đó là vẻ đẹp của sự tự do, của tâm hồn thanh cao, của một nhân cách sống đáng ngưỡng mộ.

Phần 2:

Câu 1:

Lối sống chủ động là yếu tố then chốt dẫn đến thành công và hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại. Trong một thế giới luôn vận động và đầy thách thức, khả năng tự định hướng, tự quyết định và chịu trách nhiệm cho hành động của mình là điều không thể thiếu. Một người sống chủ động không bị động trước hoàn cảnh, mà luôn tìm cách thích nghi và vượt qua khó khăn. Họ đặt mục tiêu rõ ràng, lập kế hoạch chi tiết và kiên trì theo đuổi đến cùng. Hơn nữa, lối sống chủ động giúp ta phát huy tối đa tiềm năng bản thân, khám phá đam mê và xây dựng một cuộc sống ý nghĩa. Thay vì phó mặc cho số phận, người chủ động nắm bắt cơ hội, học hỏi không ngừng và liên tục cải thiện bản thân. Điều này không chỉ giúp họ đạt được thành tựu trong sự nghiệp mà còn tạo dựng các mối quan hệ tích cực và bền vững. Qua đó mang tới thông điệp ý nghĩa, lối sống chủ động là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công và hạnh phúc, giúp ta làm chủ cuộc đời mình và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc.

Câu 2:

Nguyễn Trãi – đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa, một nhà tư tưởng vĩ đại của dân tộc. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị trong đó có Quốc âm thi tập – Tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn lưu giữ được – thể hiện vẻ đẹp tâm hồn tác giả và những sáng tạo trong nghệ thuật thơ Đường của Nguyễn Trãi. Vẻ đẹp tâm hồn đó được thể hiện qua hầu hết các tác phẩm của ông, đặc biệt là trong tác phẩm "cảnh ngày hè". Tác phẩm cho thấy tình yêu thiên nhiên ẩn chứa tấm lòng vì dân vì nước.

Ngay câu đầu tiên, Nguyễn Trãi đã mở ra không gian mùa hè nhẹ nhàng, an nhàn:

“Rồi, hóng mát thuở ngày trường”

Câu thơ mang theo nhịp điệu chậm rãi, gợi hình ảnh một người thi sĩ đang thư thái ngắm cảnh ngày hè. Từ “rồi” đứng đầu câu như một lời thở dài nhẹ, biểu thị trạng thái thảnh thơi nhưng cũng ẩn chứa chút trăn trở. Từ “thuở ngày trường” khắc họa đặc điểm ngày dài của mùa hạ. Câu thơ mở đầu như một lời giới thiệu về hoàn cảnh sống an nhàn, thanh đạm của thi nhân, đồng thời mở đường cho bức tranh mùa hè rực rỡ phía sau.

Ba câu thực tiếp theo mở ra một khung cảnh thiên nhiên sinh động, tràn đầy sức sống:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Với những hình ảnh được miêu tả từ cao xuống thấp, từ xa đến gần – tán hoè xanh mát, hoa lựu đỏ rực bên hiên, sen hồng phảng phất mùi hương – bức tranh mùa hè hiện lên đầy màu sắc. Đặc biệt, các động từ mạnh như “đùn đùn”, “phun”, “giương” cho thấy sức sống mãnh liệt của cảnh vật. Nguyễn Trãi không chỉ quan sát bằng mắt mà còn cảm nhận bằng tâm hồn, qua đó truyền vào vạn vật vẻ sống động, đầy cảm xúc. Nếu thơ ca trung đại trước đó thường mang nét u buồn, thì ở đây, Nguyễn Trãi đã thổi hồn vào thiên nhiên, tạo nên bức tranh mùa hè rạng rỡ, sinh khí bừng bừng.

Không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp thiên nhiên, bài thơ tiếp tục mở rộng ra đời sống con người qua hai câu luận:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Hình ảnh chợ cá và tiếng ve không chỉ phản ánh đời sống thôn quê gần gũi mà còn thể hiện sự sôi động của một chiều hè đang chuyển bóng. Hai từ láy “lao xao”, “dắng dỏi” đứng ở đầu câu thơ làm nổi bật âm thanh rộn ràng, góp phần xua tan không khí tịch mịch thường thấy lúc hoàng hôn. Nhà thơ không né tránh thực tại mà hòa mình vào cuộc sống của nhân dân, lắng nghe và cảm nhận sự vận động sinh sôi của cuộc sống bằng tất cả các giác quan của mình. Đó là cảm hứng nhân văn sâu sắc và gần gũi.

Hai câu kết khép lại bài thơ bằng nỗi niềm sâu kín, tiếng lòng hướng về lý tưởng cao đẹp:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”

Mượn điển tích đàn Ngu cầm của vua Nghiêu, vua Thuấn – biểu tượng của thời đại thái bình – nhà thơ đã bày tỏ mong ước về một xã hội lý tưởng nơi nhân dân ấm no, hạnh phúc. Từ “dẽ có” thể hiện ước muốn đầy khắc khoải của một người từng hết lòng vì dân vì nước. Dù đang sống trong cảnh ẩn cư, lòng ông vẫn đau đáu lo cho vận mệnh quốc gia. Điều đó cho thấy cái “nhàn” trong thơ ông không hề tách rời trách nhiệm với đất nước, mà luôn song hành với lý tưởng “lấy dân làm gốc”.

Như vậy, Cảnh ngày hè không chỉ là một bức tranh thiên nhiên sống động mà còn là bản hòa ca rộn rã của cuộc sống đời thường và là tiếng lòng chân thành của một con người trọn vẹn nghĩa tình với nhân dân, đất nước. Nguyễn Trãi không chạy trốn thực tại mà hòa mình vào đời sống, gửi gắm trong đó khát vọng lớn lao về một xã hội thanh bình. Bài thơ là minh chứng cho tài năng nghệ thuật và tâm hồn yêu nước cao đẹp của bậc đại thi hào.

Câu 1:

Lối sống chủ động là yếu tố then chốt dẫn đến thành công và hạnh phúc trong cuộc sống hiện đại. Trong một thế giới luôn vận động và đầy thách thức, khả năng tự định hướng, tự quyết định và chịu trách nhiệm cho hành động của mình là điều không thể thiếu. Một người sống chủ động không bị động trước hoàn cảnh, mà luôn tìm cách thích nghi và vượt qua khó khăn. Họ đặt mục tiêu rõ ràng, lập kế hoạch chi tiết và kiên trì theo đuổi đến cùng. Hơn nữa, lối sống chủ động giúp ta phát huy tối đa tiềm năng bản thân, khám phá đam mê và xây dựng một cuộc sống ý nghĩa. Thay vì phó mặc cho số phận, người chủ động nắm bắt cơ hội, học hỏi không ngừng và liên tục cải thiện bản thân. Điều này không chỉ giúp họ đạt được thành tựu trong sự nghiệp mà còn tạo dựng các mối quan hệ tích cực và bền vững. Qua đó mang tới thông điệp ý nghĩa, lối sống chủ động là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công và hạnh phúc, giúp ta làm chủ cuộc đời mình và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc.

Câu 2:

Nguyễn Trãi – đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa, một nhà tư tưởng vĩ đại của dân tộc. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị trong đó có Quốc âm thi tập – Tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn lưu giữ được – thể hiện vẻ đẹp tâm hồn tác giả và những sáng tạo trong nghệ thuật thơ Đường của Nguyễn Trãi. Vẻ đẹp tâm hồn đó được thể hiện qua hầu hết các tác phẩm của ông, đặc biệt là trong tác phẩm "cảnh ngày hè". Tác phẩm cho thấy tình yêu thiên nhiên ẩn chứa tấm lòng vì dân vì nước.

Ngay câu đầu tiên, Nguyễn Trãi đã mở ra không gian mùa hè nhẹ nhàng, an nhàn:

“Rồi, hóng mát thuở ngày trường”

Câu thơ mang theo nhịp điệu chậm rãi, gợi hình ảnh một người thi sĩ đang thư thái ngắm cảnh ngày hè. Từ “rồi” đứng đầu câu như một lời thở dài nhẹ, biểu thị trạng thái thảnh thơi nhưng cũng ẩn chứa chút trăn trở. Từ “thuở ngày trường” khắc họa đặc điểm ngày dài của mùa hạ. Câu thơ mở đầu như một lời giới thiệu về hoàn cảnh sống an nhàn, thanh đạm của thi nhân, đồng thời mở đường cho bức tranh mùa hè rực rỡ phía sau.

Ba câu thực tiếp theo mở ra một khung cảnh thiên nhiên sinh động, tràn đầy sức sống:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Với những hình ảnh được miêu tả từ cao xuống thấp, từ xa đến gần – tán hoè xanh mát, hoa lựu đỏ rực bên hiên, sen hồng phảng phất mùi hương – bức tranh mùa hè hiện lên đầy màu sắc. Đặc biệt, các động từ mạnh như “đùn đùn”, “phun”, “giương” cho thấy sức sống mãnh liệt của cảnh vật. Nguyễn Trãi không chỉ quan sát bằng mắt mà còn cảm nhận bằng tâm hồn, qua đó truyền vào vạn vật vẻ sống động, đầy cảm xúc. Nếu thơ ca trung đại trước đó thường mang nét u buồn, thì ở đây, Nguyễn Trãi đã thổi hồn vào thiên nhiên, tạo nên bức tranh mùa hè rạng rỡ, sinh khí bừng bừng.

Không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp thiên nhiên, bài thơ tiếp tục mở rộng ra đời sống con người qua hai câu luận:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Hình ảnh chợ cá và tiếng ve không chỉ phản ánh đời sống thôn quê gần gũi mà còn thể hiện sự sôi động của một chiều hè đang chuyển bóng. Hai từ láy “lao xao”, “dắng dỏi” đứng ở đầu câu thơ làm nổi bật âm thanh rộn ràng, góp phần xua tan không khí tịch mịch thường thấy lúc hoàng hôn. Nhà thơ không né tránh thực tại mà hòa mình vào cuộc sống của nhân dân, lắng nghe và cảm nhận sự vận động sinh sôi của cuộc sống bằng tất cả các giác quan của mình. Đó là cảm hứng nhân văn sâu sắc và gần gũi.

Hai câu kết khép lại bài thơ bằng nỗi niềm sâu kín, tiếng lòng hướng về lý tưởng cao đẹp:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”