Trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại, Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu với giọng thơ dịu dàng, đầy nữ tính nhưng cũng không kém phần sâu sắc và mãnh liệt. Thơ Xuân Quỳnh không chỉ viết về tình yêu đôi lứa mà còn phản ánh những mối quan hệ đầy nhân văn trong cuộc sống. Bài thơ Mẹ của anh là một tác phẩm tiêu biểu, thể hiện tình cảm chân thành, mộc mạc của một người con dâu tương lai đối với mẹ chồng. Qua đó, nhân vật “em” hiện lên với vẻ đẹp tâm hồn dịu dàng, giàu yêu thương, tinh tế và rất đỗi nhân hậu. Trước hết, nhân vật “em” hiện lên là người con dâu tương lai có tấm lòng hiếu thảo, chân thành. Dù chưa chính thức làm dâu, “em” đã xem mẹ của người yêu như chính mẹ ruột của mình. Cách xưng hô “mẹ của anh” không còn là một danh xưng xa lạ mà chứa đựng trong đó tình cảm gắn bó, thân thiết. Tình cảm ấy được thể hiện qua từng chi tiết nhỏ như “mẹ hay thức dậy sớm / em bỗng thường dậy sớm hơn xưa” – một hành động tưởng chừng giản dị nhưng lại thể hiện sự quan tâm và sẻ chia chân thật. “Em” không chỉ yêu người con trai mà còn biết mở lòng yêu thương cả mẹ anh – người sinh thành và nuôi dưỡng anh. Không chỉ giàu yêu thương, “em” còn là người rất tinh tế và thấu hiểu. “Em” nhận ra những vất vả, hy sinh thầm lặng của mẹ chồng tương lai qua việc quan sát từng hành động, lối sống, lời nói. “Em biết mẹ hay lo / từ những điều nhỏ nhất” – sự quan sát ấy không phải để soi mói mà để cảm thông và yêu thương nhiều hơn. “Em” không ngần ngại học theo mẹ những điều tốt đẹp, những phẩm chất cần có của một người vợ, người con dâu trong gia đình. Hành động đó thể hiện sự trân trọng, mong muốn hòa nhập và xây dựng hạnh phúc gia đình bền vững. Vẻ đẹp tâm hồn của “em” còn được thể hiện qua lòng vị tha, sự nhẫn nại và đức hy sinh. “Em” sẵn sàng thay mẹ lo toan cho người yêu – giờ đây là chồng tương lai của mình: “để mẹ khỏi lo anh / những ngày xa vắng mẹ.” Đó là lời hứa không phô trương, không ồn ào, nhưng đầy ấm áp và đáng tin cậy. Qua đó, người đọc thấy được một tâm hồn dịu dàng nhưng mạnh mẽ, biết yêu thương bằng hành động cụ thể chứ không chỉ bằng lời nói. Xuân Quỳnh đã rất thành công khi xây dựng nhân vật “em” như một biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam hiện đại – vừa mang vẻ đẹp truyền thống với đức tính hiền thục, đảm đang, lại vừa chủ động, sâu sắc trong cách yêu thương và ứng xử. Bằng giọng thơ thủ thỉ, nhẹ nhàng, giàu cảm xúc, nhà thơ đã làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn ấy một cách chân thực và cảm động. Tóm lại, nhân vật “em” trong Mẹ của anh không chỉ đơn thuần là hình ảnh của một người con dâu tương lai, mà còn là hiện thân cho những giá trị tốt đẹp trong tâm hồn người phụ nữ: yêu thương, hiếu thảo, tinh tế và bao dung. Vẻ đẹp ấy đã làm lay động trái tim người đọc và để lại một ấn tượng sâu sắc về tình cảm gia đình, tình yêu và nhân cách trong thơ Xuân Quỳnh.

Nguyễn Bính là một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ mới giai đoạn 1930–1945. Thơ ông mang đậm màu sắc dân gian, trữ tình, phản ánh tâm hồn của người nông dân thuần hậu, mộc mạc. Trong số những thi phẩm nổi bật của ông, "Chân quê" là bài thơ thể hiện sâu sắc tình yêu đối với vẻ đẹp giản dị, truyền thống của người con gái quê. Qua đó, Nguyễn Bính khẳng định một quan niệm thẩm mỹ rất riêng: cái đẹp không phải ở sự lòe loẹt, hiện đại mà ở sự dung dị, chân chất. Về nội dung, bài thơ là lời tâm sự của một chàng trai với người con gái mà mình yêu. Anh yêu cô không chỉ vì tình cảm mà còn vì vẻ đẹp rất "quê", rất truyền thống của cô: “Yêu em không phải vì em/ Có làn da trắng mái mềm tóc đen…” Anh không muốn cô thay đổi theo kiểu cách thành thị với phấn son, áo quần hiện đại. Cái "quê" của cô – từ cách ăn nói, dáng điệu đến trang phục – chính là thứ khiến anh trân trọng và yêu thương. Khi cô bắt đầu trang điểm, ăn mặc khác đi, anh cảm thấy xa lạ, hụt hẫng: “Hôm qua em đi tỉnh về / Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều…” Từ đó, Nguyễn Bính không chỉ nói đến một mối tình cụ thể mà còn thể hiện một nỗi tiếc nuối, hoài vọng trước sự thay đổi của làng quê trước làn sóng đô thị hóa. Bài thơ như một lời nhắc nhở giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, giữ lấy sự chân chất mộc mạc của người con gái quê Việt Nam. Về nghệ thuật, bài thơ nổi bật với lối viết giản dị, ngôn ngữ mộc mạc đậm chất dân gian. Tác giả sử dụng thể thơ lục bát quen thuộc, gần gũi với tâm hồn người Việt. Những hình ảnh như "áo cánh nâu", "khăn mỏ quạ", "hương đồng gió nội"... đều là những biểu tượng bình dị nhưng giàu sức gợi. Tình cảm trong bài thơ được diễn đạt nhẹ nhàng, tinh tế, không kịch tính mà thấm đượm sự chân thành, sâu lắng. Lối dùng từ ngữ dân dã kết hợp với nhịp thơ đều đặn khiến bài thơ như một lời thủ thỉ tâm tình gần gũi. Ngoài ra, cách dùng đối lập giữa “quê” và “tỉnh”, “xưa” và “nay”, “mộc mạc” và “lòe loẹt” đã làm nổi bật tư tưởng chủ đề của bài thơ. Nguyễn Bính không bài xích cái mới, nhưng ông trân trọng cái cũ – thứ làm nên hồn cốt của con người Việt Nam. "Chân quê" không chỉ là lời thủ thỉ yêu thương của một chàng trai với người mình yêu, mà còn là tiếng lòng của Nguyễn Bính với làng quê Việt Nam. Bài thơ mang đậm chất trữ tình, dân gian, thể hiện một quan niệm thẩm mỹ đầy nhân văn. Với "Chân quê", Nguyễn Bính đã góp phần gìn giữ vẻ đẹp tâm hồn Việt, giản dị mà sâu sắc, mộc mạc mà bền vững với thời gian.