Câu 1

Nhà văn Nam Cao từng viết: “Một tác phẩm thật giá trị phải vượt lên trên mọi bờ cõi và giới hạn, nó chứa đựng một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn lại vừa phấn khởi, ca ngợi lòng thương, tình bác ái, sự công bình.” Đọc truyện ngắn Chị em họ của Phan Thị Vàng Anh, ta bắt gặp nhân vật Thuỳ – một cô bé để lại nhiều suy ngẫm. Thuỳ là chị em họ với Hà, hoàn cảnh có phần lép vế hơn khi luôn bị so sánh với người em giỏi giang, được cả gia đình ca ngợi. Thuỳ hiện lên qua những hành động như đi học sớm dọn lớp, giúp việc giỗ ở nhà bà ngoại, đạp xe loăng quăng trên đường quê… Dù bên ngoài có vẻ ngang tàng, bướng bỉnh nhưng sâu trong lòng Thuỳ lại chất chứa nỗi mặc cảm, buồn bã, luôn khao khát được ghi nhận. Tính cách của Thuỳ được khắc họa chân thực qua những độc thoại nội tâm, lời nói cụt lủn, cả sự im lặng nhịn nhường Hà. Mối quan hệ giữa Thuỳ với mẹ, Hà, tổ trực, bạn bè cho thấy Thuỳ là đại diện cho những người bình dị, giàu tình cảm nhưng thường bị che khuất. Qua Thuỳ, tác giả gửi gắm thông điệp: hãy thấu hiểu, sẻ chia và công bằng trong nhìn nhận mọi người. Bằng nghệ thuật miêu tả tâm lý tinh tế, điểm nhìn xen kẽ ngoài – trong, nhà văn khéo léo gợi lên niềm cảm thông hơn là lên án. Như Maxim Gorki từng nói: “Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực, mà là nơi thiếu vắng tình thương,” câu chuyện về Thuỳ khiến ta thấy cần học cách yêu thương, lắng nghe và trân trọng những điều giản dị quanh mình.

câu 2

Nhà văn Ernest Hemingway từng nói: “Hạnh phúc ở chỗ ta được sống đúng với bản thân mình, không cần phải gồng mình để trở thành một ai khác.” Gần gũi với quan niệm ấy, trong cuốn Đúng việc, tác giả Giản Tư Trung khẳng định: “Hạnh phúc đích thực là khi con người mà ta muốn thể hiện ra bên ngoài cho mọi người thấy cũng chính là con người thực của mình.” Câu nói ấy gợi mở một vấn đề có ý nghĩa sâu sắc: sự cần thiết của việc sống thực trong đời sống con người.

Trước hết, sống thực có thể hiểu là sống đúng với bản chất, suy nghĩ, cảm xúc, niềm tin của mình; không giả dối, không chạy theo những hình mẫu mà xã hội áp đặt; không tô vẽ, khoác lên mình những “chiếc mặt nạ” để được yêu thích. Người sống thực biết mình là ai, chấp nhận cả ưu điểm lẫn hạn chế của bản thân, từ đó sống chân thành với người khác.

Biểu hiện của sống thực rất phong phú trong đời sống hàng ngày. Đó là khi ta dám bày tỏ chính kiến của mình dù không giống số đông, dám nói lời từ chối khi điều đó là cần thiết, biết nhận lỗi và sửa sai khi mình phạm lỗi. Người sống thực không chạy theo xu hướng giả tạo, không cố gắng khoe khoang hay tạo dựng hình ảnh “ảo” trên mạng xã hội, mà biết hài lòng và trân trọng những điều giản dị, chân thành. Họ cũng biết sống tử tế, chân thành với bạn bè, gia đình mà không vụ lợi, toan tính.

Việc sống thực mang đến nhiều ý nghĩa to lớn. Trước hết, nó giúp con người cảm thấy tự do, thanh thản, không bị giằng xé giữa con người thật và con người giả tạo. Khi sống thực, ta được yêu thương, trân trọng đúng với con người mình, không phải vì một vỏ bọc giả dối. Đồng thời, sống thực giúp ta hiểu rõ bản thân, biết cách phát triển năng lực, khắc phục hạn chế. Trong xã hội, những con người sống thực sẽ tạo ra môi trường sống chân thành, đáng tin cậy, nơi các mối quan hệ được xây dựng trên sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau.

Dẫn chứng thực tế cho thấy giá trị của sống thực. Ta có thể thấy điều đó qua tấm gương nữ vận động viên Phạm Thị Hồng Lệ trong SEA Games 2019: dù chỉ giành huy chương đồng và bật khóc vì kiệt sức, cô vẫn nhận được sự yêu thương, cảm phục của hàng triệu người vì đã thi đấu bằng tất cả nỗ lực và chân thành. Hay như những nghệ sĩ âm nhạc như Đen Vâu, không chạy theo scandal, chỉ lặng lẽ cống hiến bằng đam mê, cuối cùng đã chiếm được trái tim khán giả nhờ tài năng và sự tử tế.

Tuy nhiên, đáng buồn là xã hội hiện nay vẫn tồn tại không ít người chạy theo lối sống giả tạo. Họ sẵn sàng “diễn” trên mạng xã hội để nhận được lời khen, giấu giếm lỗi lầm, hoặc mang gương mặt khác trước người khác. Lối sống ấy lâu dài chỉ khiến con người mệt mỏi, đánh mất bản thân, làm xói mòn niềm tin giữa người với người. Chúng ta cần phê phán, lên án lối sống giả dối ấy, đồng thời khuyến khích và lan tỏa những tấm gương sống chân thành, giản dị trong cộng đồng.

Bài học rút ra là mỗi người cần tập sống thực từ những điều nhỏ bé: dám nói thật, sống đúng với sở thích, đam mê, không chạy theo sự công nhận của đám đông; biết yêu thương, giúp đỡ người khác bằng cả tấm lòng, không vụ lợi. Khi sống thực, chúng ta không chỉ mang lại hạnh phúc cho chính mình mà còn góp phần làm cho cuộc đời này trở nên đẹp đẽ, đáng tin hơn.

Như nhà văn Lev Tolstoy từng viết: “Hãy sống thật đi, và ngày mai bạn sẽ thấy mình mạnh mẽ hơn.” Việc sống thực không chỉ giúp ta tìm được hạnh phúc đích thực mà còn là con đường để trưởng thành, hoàn thiện và đóng góp ý nghĩa cho xã hội. Mỗi người trẻ hôm nay càng cần học cách sống chân thành, dũng cảm, để tự do là chính mình và lan tỏa những giá trị tốt đẹp quanh mình.

Câu 1 (0,5 điểm):

Nhân vật trung tâm của câu chuyện là Thuỳ.

Câu 2 (0,5 điểm):

• Điểm nhìn bên ngoài: “Thuỳ cất cặp rồi một mình giở ghế lên sẵn cho tổ trực”.
• Điểm nhìn bên trong: “nó nghĩ: ‘Mình thật khoẻ, mình phải làm thật nhanh trước khi có người khác giúp!’”.

Câu 3 (1,0 điểm):

Câu nói của Hà: “Chị làm thế làm gì, việc tụi nó mà!” phản ánh Hà là người sống nguyên tắc, rạch ròi trong công việc, có phần thực dụng, không thích ôm đồm việc của người khác. Đồng thời, câu nói cũng cho thấy Hà quan tâm đến chị nhưng thể hiện một cách nhẹ nhàng, tế nhị.

Câu 4 (1,0 điểm):

Các câu hỏi đặt ra trong phần trích thể hiện tâm trạng băn khoăn, mặc cảm, tự vấn của Thuỳ về bản thân. Nghệ thuật này giúp khắc hoạ chân thực đời sống nội tâm nhân vật, đồng thời gợi lên sự đồng cảm, thương mến của người đọc dành cho Thuỳ — một cô bé giàu tình cảm nhưng chịu nhiều thiệt thòi.

Câu 5 (1,0 điểm):

Bài học rút ra: Mỗi người đều có giá trị riêng, cần trân trọng bản thân, không nên so sánh mình với người khác mà tự ti, mặc cảm. Hãy nhìn nhận đúng đắn những nỗ lực của chính mình để sống vui vẻ, tích cực hơn.

câu 1

Hình ảnh hàng rào dây thép gai trong bài thơ Người cắt dây thép gai của Hoàng Nhuận Cầm không chỉ là hình ảnh mang giá trị hiện thực chiến tranh mà còn là biểu tượng sâu sắc cho sự chia cắt đau thương của đất nước và khát vọng thống nhất, hòa bình mãnh liệt của dân tộc. Những hàng rào ấy là ranh giới thật sự từng tồn tại trong thời kỳ đất nước bị chia đôi, là vật cản của tình yêu, của đời sống thường nhật, của những cánh cò trắng vô tư trong lời ru mẹ hát. Bằng hình ảnh con cò “không đậu được”, sông gãy, cầu gãy, người con gái không thể ra sông chải tóc…, tác giả đã gợi nên những mất mát, đau thương do chiến tranh gây ra. Người lính “cắt dây thép gai” không chỉ đang thực hiện một nhiệm vụ quân sự mà còn đang làm một công việc mang tầm vóc lịch sử – phá bỏ sự chia cắt, mở đường cho đoàn tụ, cho thống nhất. Việc anh cắt từng hàng rào tượng trưng cho quá trình đấu tranh bền bỉ, gian khổ nhưng đầy quyết tâm của cả một thế hệ. Mỗi hàng rào bị cắt là một bước tiến về phía tự do, về phía ngày đoàn tụ của non sông. Cuối cùng, khi “người cắt dây thép gai đã cắt xong”, đó là khoảnh khắc mà đất nước được “liền lại” – một biểu tượng trọn vẹn của khát vọng hoà bình. Như vậy, hàng rào dây thép gai vừa là hiện thực của chiến tranh, vừa là biểu tượng của sự chia cắt và khát vọng đoàn viên, thể hiện chiều sâu tư tưởng nhân văn và tinh thần yêu nước trong thơ Hoàng Nhuận Cầm.

câu 2:

Sống có trách nhiệm – nền tảng làm nên một thế hệ trẻ trưởng thành

Trong một xã hội đang không ngừng đổi mới và phát triển, thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước – càng cần có một định hướng sống tích cực và đúng đắn. Một trong những phẩm chất quan trọng mà người trẻ cần rèn luyện chính là lối sống có trách nhiệm. Đây không chỉ là thước đo của đạo đức cá nhân mà còn là yếu tố góp phần định hình tương lai của mỗi người và tương lai của cả dân tộc. Trong bối cảnh nhiều giá trị đang bị xáo trộn, lối sống có trách nhiệm trở nên cần thiết hơn bao giờ hết với thế hệ trẻ hiện nay.

Lối sống có trách nhiệm là cách sống mà mỗi người luôn ý thức được hành vi, lời nói và quyết định của mình ảnh hưởng đến bản thân, gia đình và xã hội. Người sống có trách nhiệm sẽ biết suy nghĩ chín chắn trước khi hành động, biết nhìn nhận lỗi sai, dám đối diện với hậu quả và nỗ lực để sửa chữa. Với thế hệ trẻ – bao gồm học sinh, sinh viên, thanh niên – sống có trách nhiệm còn là biểu hiện của sự trưởng thành, bản lĩnh và khát vọng cống hiến. Bởi họ là lớp người đang ở độ tuổi phát triển mạnh mẽ về thể chất lẫn tinh thần, là nguồn lực quan trọng để xây dựng và phát triển đất nước.

Biểu hiện của lối sống có trách nhiệm ở người trẻ rất đa dạng và cụ thể trong từng hoàn cảnh. Trước hết, đó là ý thức học tập nghiêm túc, không quay cóp, gian dối trong thi cử, không trốn tránh nhiệm vụ mà luôn nỗ lực hết mình để hoàn thành tốt công việc được giao. Đó còn là việc tuân thủ nội quy trường lớp, tôn trọng thầy cô, bạn bè, không vi phạm pháp luật, không tham gia vào những hành vi sai trái. Người trẻ có trách nhiệm cũng sẽ biết nhận lỗi khi mắc sai lầm, không đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác, từ đó trưởng thành hơn qua từng trải nghiệm. Lối sống này còn thể hiện trong những việc tưởng chừng nhỏ nhặt như biết giữ lời hứa, đúng giờ, có ý thức giữ gìn vệ sinh chung, tôn trọng và giúp đỡ người yếu thế trong xã hội.

Lối sống có trách nhiệm mang lại nhiều ý nghĩa to lớn cả ở phạm vi cá nhân lẫn cộng đồng. Với bản thân người trẻ, đó là nền tảng để hình thành nhân cách tốt đẹp, là kim chỉ nam để định hướng cuộc đời. Người biết sống có trách nhiệm sẽ dễ dàng được tin tưởng, tôn trọng và có nhiều cơ hội phát triển. Quan trọng hơn, sống có trách nhiệm giúp người trẻ hình thành tính tự lập, khả năng tự quyết và tinh thần tự chịu trách nhiệm – những yếu tố cần thiết trong một xã hội hiện đại. Với xã hội, mỗi cá nhân có trách nhiệm là một viên gạch xây dựng nên cộng đồng văn minh, kỷ cương và phát triển bền vững. Khi người trẻ ý thức được trách nhiệm của mình, họ sẽ trở thành lực lượng nòng cốt để đất nước vươn lên.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít bạn trẻ hiện nay đang sống thiếu trách nhiệm. Một bộ phận thanh thiếu niên mải mê chạy theo xu hướng sống ảo, sống buông thả, ích kỷ, vô cảm với những vấn đề xung quanh. Nhiều người sẵn sàng lừa dối, gian lận để đạt được mục tiêu cá nhân, bất chấp hậu quả. Một số hiện tượng đáng báo động như đua xe trái phép, sử dụng chất kích thích, hành vi bạo lực học đường hay bán hàng kém chất lượng trên mạng… đã cho thấy một khoảng trống lớn trong nhận thức và hành động của một bộ phận giới trẻ. Điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến tương lai của chính họ mà còn gây hại đến trật tự xã hội, ảnh hưởng đến hình ảnh của cả thế hệ.

Để xây dựng một thế hệ trẻ sống có trách nhiệm, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía. Trước hết, mỗi bạn trẻ cần tự nhìn lại bản thân, ý thức rèn luyện nhân cách, điều chỉnh hành vi và học hỏi từ những người đi trước. Gia đình – với vai trò là cái nôi nuôi dưỡng nhân cách – cần giáo dục con trẻ từ sớm về tinh thần trách nhiệm thông qua những hành động cụ thể và tình huống thực tế. Nhà trường cần đổi mới phương pháp giáo dục, tăng cường kỹ năng sống, tạo điều kiện để học sinh – sinh viên được trải nghiệm, va chạm và trưởng thành. Cuối cùng, xã hội cũng cần xây dựng một môi trường lành mạnh, tôn vinh những cá nhân sống có trách nhiệm, tạo động lực để người trẻ phấn đấu và cảm thấy mình được công nhận.

Tóm lại, lối sống có trách nhiệm là một yêu cầu tất yếu và cấp bách đối với thế hệ trẻ trong thời đại mới. Đó là chiếc chìa khóa giúp người trẻ trưởng thành vững vàng, tạo dựng cuộc sống ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của xã hội. Là học sinh, sinh viên hôm nay – công dân tương lai của đất nước – chúng ta hãy học cách sống có trách nhiệm ngay từ những điều nhỏ nhất, để xứng đáng với kỳ vọng của gia đình, nhà trường và xã hội.

câu 1

Hình ảnh hàng rào dây thép gai trong bài thơ Người cắt dây thép gai của Hoàng Nhuận Cầm không chỉ là hình ảnh mang giá trị hiện thực chiến tranh mà còn là biểu tượng sâu sắc cho sự chia cắt đau thương của đất nước và khát vọng thống nhất, hòa bình mãnh liệt của dân tộc. Những hàng rào ấy là ranh giới thật sự từng tồn tại trong thời kỳ đất nước bị chia đôi, là vật cản của tình yêu, của đời sống thường nhật, của những cánh cò trắng vô tư trong lời ru mẹ hát. Bằng hình ảnh con cò “không đậu được”, sông gãy, cầu gãy, người con gái không thể ra sông chải tóc…, tác giả đã gợi nên những mất mát, đau thương do chiến tranh gây ra. Người lính “cắt dây thép gai” không chỉ đang thực hiện một nhiệm vụ quân sự mà còn đang làm một công việc mang tầm vóc lịch sử – phá bỏ sự chia cắt, mở đường cho đoàn tụ, cho thống nhất. Việc anh cắt từng hàng rào tượng trưng cho quá trình đấu tranh bền bỉ, gian khổ nhưng đầy quyết tâm của cả một thế hệ. Mỗi hàng rào bị cắt là một bước tiến về phía tự do, về phía ngày đoàn tụ của non sông. Cuối cùng, khi “người cắt dây thép gai đã cắt xong”, đó là khoảnh khắc mà đất nước được “liền lại” – một biểu tượng trọn vẹn của khát vọng hoà bình. Như vậy, hàng rào dây thép gai vừa là hiện thực của chiến tranh, vừa là biểu tượng của sự chia cắt và khát vọng đoàn viên, thể hiện chiều sâu tư tưởng nhân văn và tinh thần yêu nước trong thơ Hoàng Nhuận Cầm.

câu 2:

Sống có trách nhiệm – nền tảng làm nên một thế hệ trẻ trưởng thành

Trong một xã hội đang không ngừng đổi mới và phát triển, thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước – càng cần có một định hướng sống tích cực và đúng đắn. Một trong những phẩm chất quan trọng mà người trẻ cần rèn luyện chính là lối sống có trách nhiệm. Đây không chỉ là thước đo của đạo đức cá nhân mà còn là yếu tố góp phần định hình tương lai của mỗi người và tương lai của cả dân tộc. Trong bối cảnh nhiều giá trị đang bị xáo trộn, lối sống có trách nhiệm trở nên cần thiết hơn bao giờ hết với thế hệ trẻ hiện nay.

Lối sống có trách nhiệm là cách sống mà mỗi người luôn ý thức được hành vi, lời nói và quyết định của mình ảnh hưởng đến bản thân, gia đình và xã hội. Người sống có trách nhiệm sẽ biết suy nghĩ chín chắn trước khi hành động, biết nhìn nhận lỗi sai, dám đối diện với hậu quả và nỗ lực để sửa chữa. Với thế hệ trẻ – bao gồm học sinh, sinh viên, thanh niên – sống có trách nhiệm còn là biểu hiện của sự trưởng thành, bản lĩnh và khát vọng cống hiến. Bởi họ là lớp người đang ở độ tuổi phát triển mạnh mẽ về thể chất lẫn tinh thần, là nguồn lực quan trọng để xây dựng và phát triển đất nước.

Biểu hiện của lối sống có trách nhiệm ở người trẻ rất đa dạng và cụ thể trong từng hoàn cảnh. Trước hết, đó là ý thức học tập nghiêm túc, không quay cóp, gian dối trong thi cử, không trốn tránh nhiệm vụ mà luôn nỗ lực hết mình để hoàn thành tốt công việc được giao. Đó còn là việc tuân thủ nội quy trường lớp, tôn trọng thầy cô, bạn bè, không vi phạm pháp luật, không tham gia vào những hành vi sai trái. Người trẻ có trách nhiệm cũng sẽ biết nhận lỗi khi mắc sai lầm, không đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác, từ đó trưởng thành hơn qua từng trải nghiệm. Lối sống này còn thể hiện trong những việc tưởng chừng nhỏ nhặt như biết giữ lời hứa, đúng giờ, có ý thức giữ gìn vệ sinh chung, tôn trọng và giúp đỡ người yếu thế trong xã hội.

Lối sống có trách nhiệm mang lại nhiều ý nghĩa to lớn cả ở phạm vi cá nhân lẫn cộng đồng. Với bản thân người trẻ, đó là nền tảng để hình thành nhân cách tốt đẹp, là kim chỉ nam để định hướng cuộc đời. Người biết sống có trách nhiệm sẽ dễ dàng được tin tưởng, tôn trọng và có nhiều cơ hội phát triển. Quan trọng hơn, sống có trách nhiệm giúp người trẻ hình thành tính tự lập, khả năng tự quyết và tinh thần tự chịu trách nhiệm – những yếu tố cần thiết trong một xã hội hiện đại. Với xã hội, mỗi cá nhân có trách nhiệm là một viên gạch xây dựng nên cộng đồng văn minh, kỷ cương và phát triển bền vững. Khi người trẻ ý thức được trách nhiệm của mình, họ sẽ trở thành lực lượng nòng cốt để đất nước vươn lên.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít bạn trẻ hiện nay đang sống thiếu trách nhiệm. Một bộ phận thanh thiếu niên mải mê chạy theo xu hướng sống ảo, sống buông thả, ích kỷ, vô cảm với những vấn đề xung quanh. Nhiều người sẵn sàng lừa dối, gian lận để đạt được mục tiêu cá nhân, bất chấp hậu quả. Một số hiện tượng đáng báo động như đua xe trái phép, sử dụng chất kích thích, hành vi bạo lực học đường hay bán hàng kém chất lượng trên mạng… đã cho thấy một khoảng trống lớn trong nhận thức và hành động của một bộ phận giới trẻ. Điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến tương lai của chính họ mà còn gây hại đến trật tự xã hội, ảnh hưởng đến hình ảnh của cả thế hệ.

Để xây dựng một thế hệ trẻ sống có trách nhiệm, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía. Trước hết, mỗi bạn trẻ cần tự nhìn lại bản thân, ý thức rèn luyện nhân cách, điều chỉnh hành vi và học hỏi từ những người đi trước. Gia đình – với vai trò là cái nôi nuôi dưỡng nhân cách – cần giáo dục con trẻ từ sớm về tinh thần trách nhiệm thông qua những hành động cụ thể và tình huống thực tế. Nhà trường cần đổi mới phương pháp giáo dục, tăng cường kỹ năng sống, tạo điều kiện để học sinh – sinh viên được trải nghiệm, va chạm và trưởng thành. Cuối cùng, xã hội cũng cần xây dựng một môi trường lành mạnh, tôn vinh những cá nhân sống có trách nhiệm, tạo động lực để người trẻ phấn đấu và cảm thấy mình được công nhận.

Tóm lại, lối sống có trách nhiệm là một yêu cầu tất yếu và cấp bách đối với thế hệ trẻ trong thời đại mới. Đó là chiếc chìa khóa giúp người trẻ trưởng thành vững vàng, tạo dựng cuộc sống ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của xã hội. Là học sinh, sinh viên hôm nay – công dân tương lai của đất nước – chúng ta hãy học cách sống có trách nhiệm ngay từ những điều nhỏ nhất, để xứng đáng với kỳ vọng của gia đình, nhà trường và xã hội.

Câu 1. (2 điểm) 

 Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật bé Gái trong văn bản Nhà nghèo.

Trong tác phẩm Nhà nghèo của Tô Hoài, nhân vật bé Gái là hình ảnh tiêu biểu của số phận bi thảm của những đứa trẻ sống trong hoàn cảnh nghèo đói, thiếu thốn tình thương. Sinh ra trong một gia đình đầy bất hạnh, với cha mẹ không chỉ gặp những dị tật bẩm sinh mà còn liên tục cãi vã, xích mích vì cuộc sống cơ cực, bé Gái sớm phải biết chịu đựng và tự lập. Dù nhỏ bé, em vẫn thể hiện sự ngoan ngoãn, hiểu chuyện qua những hành động thiết thực như cùng bố mẹ đi bắt nhái sau cơn mưa hay lúc vui mừng khoe giỏ nhái đầy ắp với mẹ. Những chi tiết ấy cho thấy, bé Gái dù gặp nhiều khó khăn vẫn luôn khao khát đem lại niềm vui, hy vọng cho gia đình. Bi kịch đe doạ cuộc đời em khi bé Gái bị rắn cắn, và ngay cả lúc sắp chết, em vẫn ôm chặt giỏ nhái – biểu tượng của nỗ lực kiếm sống và ước mơ được vươn lên. Qua hình ảnh này, Tô Hoài không chỉ phản ánh hiện thực đắng cay của số phận trẻ em nghèo mà còn gửi gắm thông điệp sâu sắc về trách nhiệm của gia đình và xã hội trong việc bảo vệ, yêu thương những mầm non yếu đuối. Nhân vật bé Gái để lại trong lòng người đọc nỗi xót xa và là lời cảnh tỉnh rằng, dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu, tình thương và sự quan tâm của người lớn luôn là điều cần thiết để giúp trẻ em có một tương lai tươi sáng.

Câu 2

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ ý kiến của anh/chị về ảnh hưởng của bạo lực gia đình tới sự phát triển của trẻ em hiện nay.

Ảnh hưởng của bạo lực gia đình tới sự phát triển của trẻ em hiện nay

Trong xã hội hiện đại, khi con người ngày càng quan tâm đến quyền trẻ em và sự phát triển toàn diện của thế hệ tương lai, thì bạo lực gia đình vẫn là một vấn nạn nhức nhối, để lại hậu quả nghiêm trọng đối với trẻ em. Bạo lực trong gia đình không chỉ làm tổn thương về thể xác mà còn gây ra những sang chấn tâm lý lâu dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển của trẻ. Nhận thức rõ tác hại của bạo lực gia đình là điều cần thiết để tìm ra giải pháp ngăn chặn và bảo vệ trẻ em khỏi những tổn thương không đáng có.

Trước hết, cần hiểu rõ bạo lực gia đình là gì. Bạo lực gia đình không chỉ giới hạn ở hành vi đánh đập mà còn bao gồm nhiều hình thức khác như bạo lực tinh thần (lăng mạ, đe dọa), bạo lực kinh tế (kiểm soát tài chính, tước đoạt quyền lợi), hay thậm chí là sự thờ ơ, lạnh nhạt từ cha mẹ đối với con cái. Những hành vi này không chỉ làm tổn thương trực tiếp đến trẻ mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển tâm sinh lý của các em.

Thực trạng bạo lực gia đình vẫn diễn ra phổ biến ở nhiều nơi, kể cả trong những quốc gia phát triển. Nhiều trẻ em lớn lên trong những gia đình mà cha mẹ thường xuyên xung đột, bạo hành lẫn nhau hoặc trực tiếp trút giận lên con cái. Theo thống kê của nhiều tổ chức bảo vệ quyền trẻ em, có không ít trẻ em bị bạo hành cả về thể xác lẫn tinh thần trong chính ngôi nhà của mình. Điều đáng nói là nhiều trẻ vì sợ hãi hoặc không có nơi nương tựa nên phải chịu đựng trong im lặng, dẫn đến những hậu quả nặng nề về sau.

Ảnh hưởng của bạo lực gia đình đối với trẻ em vô cùng nghiêm trọng. Trước hết, về mặt tâm lý, trẻ bị bạo hành thường sống trong sợ hãi, dễ bị tổn thương, mất đi sự tự tin và khả năng giao tiếp với xã hội. Những cú sốc tâm lý khi còn nhỏ có thể dẫn đến trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc thậm chí có xu hướng tự hại bản thân. Về mặt nhân cách, trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực dễ hình thành những suy nghĩ tiêu cực, có xu hướng hành xử thô bạo hoặc trở nên vô cảm với nỗi đau của người khác. Không ít trường hợp, trẻ em chứng kiến bạo lực gia đình khi trưởng thành lại có xu hướng lặp lại hành vi đó với người khác, tạo thành một vòng lặp bạo lực kéo dài qua nhiều thế hệ. Ngoài ra, sự phát triển trí tuệ của trẻ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Khi phải sống trong môi trường đầy căng thẳng và bất an, trẻ khó có thể tập trung học tập, dẫn đến kết quả học tập sa sút và tương lai bị đe dọa.

Để hạn chế vấn nạn bạo lực gia đình, cần có sự chung tay của cả xã hội. Trước hết, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các bậc phụ huynh về quyền trẻ em cũng như những hậu quả nghiêm trọng của bạo lực gia đình. Cha mẹ cần học cách kiểm soát cảm xúc, giải quyết mâu thuẫn một cách văn minh thay vì trút giận lên con cái. Bên cạnh đó, cần có những biện pháp bảo vệ trẻ em khỏi môi trường bạo lực, như xây dựng các tổ chức tư vấn tâm lý, đường dây nóng hỗ trợ trẻ em bị bạo hành. Nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và can thiệp kịp thời khi học sinh có dấu hiệu bị ảnh hưởng bởi bạo lực gia đình.

Có ý kiến cho rằng bạo lực gia đình là chuyện riêng của từng nhà, xã hội không nên can thiệp quá sâu. Tuy nhiên, quan điểm này hoàn toàn sai lầm bởi bạo lực gia đình không chỉ ảnh hưởng đến từng cá nhân mà còn tác động đến sự phát triển chung của xã hội. Một thế hệ trẻ em lớn lên trong bạo lực sẽ khó có thể trở thành những công dân tích cực, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Tóm lại, bạo lực gia đình không chỉ là vấn đề của riêng một gia đình mà là một vấn nạn xã hội cần được quan tâm và giải quyết triệt để. Những tổn thương mà trẻ em phải chịu do bạo lực gia đình có thể kéo dài suốt cuộc đời, ảnh hưởng đến nhân cách, tâm lý và tương lai của các em. Vì vậy, mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội cần chung tay hành động để xây dựng một môi trường sống an toàn, lành mạnh cho trẻ em, giúp các em phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.

Câu 1. Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn.

Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự (kể chuyện). Ngoài ra, văn bản còn kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm.

Câu 3.

Câu văn: “Khi anh gặp chị, thì đôi bên đã là cảnh xế muộn chợ chiều cả rồi, cũng dư dãi mà lấy nhau tự nhiên.” sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ (cảnh xế muộn chợ chiều ám chỉ sự muộn màng trong hôn nhân).

• Tác dụng: Gợi lên hoàn cảnh éo le, bất hạnh của hai nhân vật chính. Họ đến với nhau không phải vì tình yêu mà vì số phận đưa đẩy. Cách diễn đạt này giúp nhấn mạnh sự nghèo khổ, bất đắc dĩ trong cuộc hôn nhân của họ.

Câu 4.

Nội dung chính của văn bản:

• Tái hiện chân thực cuộc sống nghèo khổ, khắc nghiệt của những con người thuộc tầng lớp lao động nghèo, đặc biệt là gia đình nhà Duyện.

• Phản ánh nỗi đau và bi kịch mà cái nghèo mang lại, tiêu biểu là cái chết thương tâm của bé Gái – một đứa trẻ vô tội.

• Qua đó, tác phẩm tố cáo sự cùng cực của đói nghèo và thể hiện lòng thương cảm đối với những số phận bất hạnh.

Câu 5.

Chi tiết ấn tượng nhất với em là cái chết của bé Gái.

• Hình ảnh bé Gái chết trong tư thế ôm khư khư cái giỏ nhái, chân tay co quắp, miệng ngoáp ngoáp, mắt lộn lòng trắng lên đầy đau đớn, ám ảnh người đọc về nỗi khổ cực, bất hạnh của trẻ em nghèo.

• Chi tiết này không chỉ gợi lên sự xót xa, thương cảm mà còn là lời tố cáo mạnh mẽ về nỗi cùng quẫn của cái đói, cái nghèo – nguyên nhân đẩy con người đến bi kịch.

• Đặc biệt, hình ảnh người cha Duyện rụng rời, cõng xác con về nhà trong nước mắt thể hiện sự bất lực và niềm đau đớn tột cùng của một người cha khi mất con.

Câu 1. Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn.

Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự (kể chuyện). Ngoài ra, văn bản còn kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm.

Câu 3.

Câu văn: “Khi anh gặp chị, thì đôi bên đã là cảnh xế muộn chợ chiều cả rồi, cũng dư dãi mà lấy nhau tự nhiên.” sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ (cảnh xế muộn chợ chiều ám chỉ sự muộn màng trong hôn nhân).

• Tác dụng: Gợi lên hoàn cảnh éo le, bất hạnh của hai nhân vật chính. Họ đến với nhau không phải vì tình yêu mà vì số phận đưa đẩy. Cách diễn đạt này giúp nhấn mạnh sự nghèo khổ, bất đắc dĩ trong cuộc hôn nhân của họ.

Câu 4.

Nội dung chính của văn bản:

• Tái hiện chân thực cuộc sống nghèo khổ, khắc nghiệt của những con người thuộc tầng lớp lao động nghèo, đặc biệt là gia đình nhà Duyện.

• Phản ánh nỗi đau và bi kịch mà cái nghèo mang lại, tiêu biểu là cái chết thương tâm của bé Gái – một đứa trẻ vô tội.

• Qua đó, tác phẩm tố cáo sự cùng cực của đói nghèo và thể hiện lòng thương cảm đối với những số phận bất hạnh.

Câu 5.

Chi tiết ấn tượng nhất với em là cái chết của bé Gái.

• Hình ảnh bé Gái chết trong tư thế ôm khư khư cái giỏ nhái, chân tay co quắp, miệng ngoáp ngoáp, mắt lộn lòng trắng lên đầy đau đớn, ám ảnh người đọc về nỗi khổ cực, bất hạnh của trẻ em nghèo.

• Chi tiết này không chỉ gợi lên sự xót xa, thương cảm mà còn là lời tố cáo mạnh mẽ về nỗi cùng quẫn của cái đói, cái nghèo – nguyên nhân đẩy con người đến bi kịch.

• Đặc biệt, hình ảnh người cha Duyện rụng rời, cõng xác con về nhà trong nước mắt thể hiện sự bất lực và niềm đau đớn tột cùng của một người cha khi mất con.