Nhân vật Từ Hải trong đoạn trích "Trai anh hùng, gái thuyền quyên" của Truyện Kiều (Nguyễn Du) được xây dựng như hình tượng một người anh hùng lý tưởng, mang vẻ đẹp phi thường cả về hình dáng, chí khí lẫn tấm lòng. Từ Hải xuất hiện với dáng vẻ mạnh mẽ, oai phong: “Râu hùm, hàm én, mày ngài”, gợi liên tưởng đến một trang nam tử có tầm vóc phi thường. Không chỉ đẹp về ngoại hình, Từ Hải còn mang chí lớn: “đội trời đạp đất ở đời”, khát vọng tung hoành, lập công danh, giúp đời, cứu người. Chí khí đó thể hiện rõ trong lời từ biệt Kiều để ra đi thực hiện lý tưởng: “Từ rằng: tâm phúc tương tri / Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”. Đồng thời, nhân vật này còn được Nguyễn Du khắc họa là người tình nghĩa, trọng lời hứa, trân trọng tấm lòng của Thúy Kiều. Hình tượng Từ Hải không chỉ là mộng tưởng về một người anh hùng cứu thế mà còn là biểu tượng cho khát vọng công lý và tự do. Qua đó, Nguyễn Du bày tỏ niềm cảm phục và nuối tiếc cho một nhân vật lý tưởng giữa xã hội bất công, loạn lạc.

Một số sự sáng tạo của Nguyễn Du so với Thanh Tâm tài nhân khi xây dựng nhân vật Từ Hải là:

- Nguyễn Du miêu tả chi tiết, cụ thể chân dung của Từ Hải theo những nét đẹp ước lệ, tượng trưng - khuôn mẫu tiêu chuẩn vẻ đẹp người anh hùng thời trung đại.

- Lược bỏ bớt những chi tiết không được đẹp trong lai lịch của Từ Hải góp phần tôn thêm nét đẹp của nhân vật, tạo thiện cảm với bạn đọc.

- Thay vì để cho cuộc gặp gỡ thông qua sự chỉ thị của mụ chủ, Nguyễn Du lại để cho Từ Hải chủ động gửi thiếp danh trước. Chi tiết thể hiện sự lịch thiệp, trang trọng của Từ Hải đồng thời cho thấy Từ Hải cũng rất tôn trọng Thúy Kiều, không coi nàng giống những cô gái lầu xanh khác.  

- Xác định được bút pháp được sử dụng: ước lệ, lí tưởng hóa.

-  Tác dụng của bút pháp miêu tả ước lệ, lí tưởng hóa: Phác họa chân thực, cụ thể chân dung người anh hùng Từ Hải với những nét đẹp tiêu chuẩn, mực thước của xã hội phong kiến, đồng thời thể hiện sự trân trọng, ngợi ca, tôn vinh mà tác giả dành cho nhân vật. 

- Những từ ngữ dùng để chỉ nhân vật Từ Hải: khách biên đình, đấng anh hào, anh hùng, trai anh hùng.

- Những từ ngữ, hình ảnh dùng để miêu tả nhân vật Từ Hải: râu hùm, hàm én, mày ngài, vai năm tấc rộng, thân mười thước cao.

- Nhận xét về thái độ của tác giả dành cho Từ Hải: trân trọng, ngợi ca, tôn vinh, lí tưởng hóa nhân vật.

Một số điển tích, điển cố trong văn bản là: Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo; mắt xanh; Tấn Dương; Sánh phượng, cưỡi rồng. 

Một số điển tích, điển cố trong văn bản là: Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo; mắt xanh; Tấn Dương; Sánh phượng, cưỡi rồng.