Đoàn Ngọc Hoàng Nghi
Giới thiệu về bản thân
a. Thứ tự các hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng theo chiều giảm dần diện tích:
Theo thứ tự giảm dần của phần diện tích Mặt Trăng được nhìn thấy từ Trái Đất, ta có:
👉 Trăng tròn → Trăng bán nguyệt → Trăng khuyết → Trăng lưỡi liềm
📌 Giải thích nhanh:
- Trăng tròn: Thấy toàn bộ mặt sáng của Mặt Trăng.
- Trăng bán nguyệt: Thấy nửa mặt sáng.
- Trăng khuyết: Thấy nhỏ hơn một nửa.
- Trăng lưỡi liềm: Thấy rất ít, chỉ như cái móng tay mỏng.
b. Vẽ vị trí của Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất khi nhìn thấy Trăng tròn
Mình sẽ mô tả bằng lời kèm sơ đồ đơn giản, bạn có thể vẽ lại vào vở nha:
🟡 Mặt Trời → 🌍 Trái Đất → 🌕 Mặt Trăng (trăng tròn)
📌 Giải thích:
- Khi Mặt Trăng nằm đối diện với Mặt Trời và ở phía sau Trái Đất (không bị che khuất), ta sẽ thấy toàn bộ mặt được chiếu sáng → gọi là Trăng tròn.
- Mặt Trời chiếu sáng nửa Mặt Trăng, và chúng ta đang nhìn đúng vào nửa đó.
📝 Lưu ý khi vẽ:
- Vẽ 3 hình tròn: Mặt Trời (trái) – Trái Đất (giữa) – Mặt Trăng (phải).
- Dùng mũi tên chỉ tia sáng từ Mặt Trời chiếu qua Trái Đất đến Mặt Trăng.
- Ghi rõ: "Mặt nhìn thấy là mặt được chiếu sáng → Trăng tròn."
a. Vì sao Mặt Trời chỉ chiếu sáng được một nửa Trái Đất? Phần nào của Trái Đất sẽ là ban ngày?
🔸 Vì sao chỉ chiếu sáng được một nửa Trái Đất?
Mặt Trời là nguồn sáng, còn Trái Đất là một khối cầu. Khi ánh sáng Mặt Trời chiếu đến Trái Đất, nó chỉ chiếu được một nửa mặt cầu tại một thời điểm (phần đối diện thì bị che khuất nên không nhận được ánh sáng).
🔸 Phần nào sẽ là ban ngày?
Phần đang được Mặt Trời chiếu sáng chính là nơi đang có ban ngày, còn phần bị khuất là ban đêm.
🌍 Trái Đất quay quanh trục của mình, nên phần nào xoay về phía Mặt Trời thì sáng (ban ngày), phần còn lại thì tối (ban đêm).
b. Ngư dân nước ta, khi đi biển, do thất lạc la bàn, làm thế nào xác định được hướng đi cho tàu vào ban đêm?
⛵ Khi mất la bàn, ngư dân có thể xác định phương hướng dựa vào các vì sao, đặc biệt là Sao Bắc Cực.
✅ Cách xác định hướng bằng sao:
- Sao Bắc Cực là một ngôi sao hầu như đứng yên trên bầu trời đêm và luôn chỉ về hướng Bắc.
- Ngư dân có thể tìm chòm sao Đại Hùng (chòm sao Gấu Lớn) ➜ nối thẳng hai ngôi sao cuối của “cái muỗng lớn” sẽ chỉ về Sao Bắc Cực.
- Khi biết hướng Bắc, họ có thể suy ra:
- Phía Nam ở đối diện,
- Phía Đông bên tay phải khi quay mặt về Bắc,
- Phía Tây bên tay trái.
💡 Đây là cách dân gian, đơn giản nhưng hiệu quả, thường được các ngư dân truyền lại qua nhiều thế hệ.
a. Con người có thể sử dụng năng lượng mặt trời, năng lượng gió và năng lượng dòng nước vào những việc gì?
Con người có thể sử dụng:
- Năng lượng mặt trời để:
- Phát điện bằng pin mặt trời.
- Đun nước nóng bằng máy nước nóng năng lượng mặt trời.
- Chiếu sáng và sưởi ấm tự nhiên.
- Năng lượng gió để:
- Phát điện bằng tua-bin gió.
- Quạt gió tự nhiên để làm mát (như cối xay gió, quạt trần thời xưa).
- Đẩy thuyền buồm trong giao thông thủy.
- Năng lượng dòng nước (thủy năng) để:
- Phát điện bằng các nhà máy thủy điện.
- Tưới tiêu và cung cấp nước sinh hoạt thông qua hệ thống thủy lợi.
- Giao thông đường thủy như vận chuyển hàng hóa, du lịch,…
b. Một cần cẩu nâng một vật từ mặt đất lên trên cao. Để cần cẩu hoạt động, cần cung cấp năng lượng gì cho nó?
➤ Cần cẩu cần được cung cấp năng lượng điện hoặc nhiên liệu (như dầu diesel) để hoạt động. Năng lượng này được dùng để làm quay động cơ, giúp cần cẩu nâng vật lên.
Sau khi nâng vật lên cao, có người cho rằng năng lượng cung cấp cho cần cẩu đã mất đi vô ích. Em có đồng ý không? Vì sao?
💬 Ý kiến cá nhân của mình:
Không đồng ý. Vì năng lượng không bị mất đi vô ích, mà đã được chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác.
👉 Cụ thể:
- Khi cần cẩu nâng vật lên, năng lượng đã chuyển thành thế năng (năng lượng dự trữ do vật ở vị trí cao hơn).
- Nếu vật rơi xuống, thế năng sẽ chuyển thành động năng và nhiệt.
🧠 → Theo định luật bảo toàn năng lượng, năng lượng không tự sinh ra hoặc mất đi, mà chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác.
a.
Pin mặt trời biến đổi (1) ánh sáng thành năng lượng điện, còn máy phát điện gió biến đổi (2) năng lượng gió thành năng lượng điện. Đây đều là các nguồn (3) năng lượng tái tạo.
b.
Năng lượng (4) ánh sáng của Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất được các loài thực vật hấp thụ để (5) phát triển và (6) sống.
c.
(7) Năng lượng dự trữ trong pin của điện thoại di động giúp điện thoại ghi và phát ra âm thanh, hình ảnh; (8) năng lượng lưu trữ trong xăng, dầu cần cho hoạt động của ô tô và xe máy, máy bay, tàu thủy và các phương tiện giao thông khác.
d.
Xăng, dầu và các chất đốt (than, gỗ, rác thải,…) được gọi là nhiên liệu. Chúng giải phóng (9) năng lượng, tạo ra nhiệt và (10) ánh sáng khi bị đốt cháy.
a.
Pin mặt trời biến đổi (1) ánh sáng thành năng lượng điện, còn máy phát điện gió biến đổi (2) năng lượng gió thành năng lượng điện. Đây đều là các nguồn (3) năng lượng tái tạo.
b.
Năng lượng (4) ánh sáng của Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất được các loài thực vật hấp thụ để (5) phát triển và (6) sống.
c.
(7) Năng lượng dự trữ trong pin của điện thoại di động giúp điện thoại ghi và phát ra âm thanh, hình ảnh; (8) năng lượng lưu trữ trong xăng, dầu cần cho hoạt động của ô tô và xe máy, máy bay, tàu thủy và các phương tiện giao thông khác.
d.
Xăng, dầu và các chất đốt (than, gỗ, rác thải,…) được gọi là nhiên liệu. Chúng giải phóng (9) năng lượng, tạo ra nhiệt và (10) ánh sáng khi bị đốt cháy.
✅ a. Hai ví dụ về vật này tác dụng lực đẩy hoặc kéo lên vật kia:
- Người kéo vali:
➤ Người tác dụng lực kéo lên chiếc vali để làm nó chuyển động. - Tay đẩy cửa ra vào:
➤ Tay của người tác dụng lực đẩy vào cửa để làm cửa mở ra.
✅ b. Biểu diễn lực 100 N trên hình vẽ (tỉ xích 1 cm = 50 N)
Cách làm:
- Lực có độ lớn 100 N, mà 1 cm ứng với 50 N
→ Vậy 100 N sẽ được biểu diễn bằng đoạn thẳng 2 cm. - Vì nâng thùng hàng theo phương thẳng đứng, nên:
- Phương: thẳng đứng
- Chiều: từ dưới lên trên
- Độ dài mũi tên: 2 cm
- Gốc mũi tên: đặt tại điểm thùng hàng tiếp xúc với tay người (gọi là điểm đặt lực)
✏️ Bạn có thể vẽ như sau:
- Dùng thước vẽ một mũi tên thẳng đứng dài 2 cm.
- Ghi nhãn lực:
F = 100 N - Ghi thêm:
(tỉ xích: 1 cm = 50 N) - Chỉ rõ chiều mũi tên hướng lên trên.
a.
Mặt Trăng có tự phát sáng không?
➡️ Không, Mặt Trăng không tự phát sáng.
Mặt Trăng chỉ phản chiếu ánh sáng từ Mặt Trời chiếu vào nó, rồi ánh sáng đó truyền đến mắt ta nên ta mới thấy được Mặt Trăng.
Tại sao ta có thể nhìn thấy Mặt Trăng từ Trái Đất?
➡️ Vì ánh sáng Mặt Trời chiếu vào Mặt Trăng, sau đó phần được chiếu sáng phản xạ ánh sáng về phía Trái Đất, làm cho ta nhìn thấy được.
Tại sao ta nhìn thấy các hình dạng khác nhau của Mặt Trăng vào các ngày khác nhau trong tháng?
➡️ Vì Mặt Trăng quay quanh Trái Đất, nên góc nhìn của ta đối với phần được chiếu sáng của Mặt Trăng thay đổi theo từng ngày.
👉 Do đó, mỗi ngày ta thấy một phần khác nhau của phần sáng – tạo ra các hình dạng như: Trăng non, Trăng lưỡi liềm, Trăng bán nguyệt, Trăng tròn, v.v.
b.
| Hiện tượng | Khi nào xảy ra | Giải thích |
|---|---|---|
Trăng tròn | Giữa tháng âm lịch (khoảng 15 ÂL) | Mặt Trăng ở vị trí đối diện Mặt Trời , ta nhìn thấy toàn bộ phần được chiếu sáng . |
Trăng lưỡi liềm | Đầu hoặc cuối tháng âm lịch (khoảng mùng 3–4 hoặc 26–27 ÂL) | Ta chỉ nhìn thấy một phần nhỏ được chiếu sáng , phần còn lại bị bóng tối che khuất. |
Không Trăng (Trăng mới) | Đầu tháng âm lịch (mùng 1 ÂL) | Mặt Trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời, mặt tối của Mặt Trăng hướng về Trái Đất , nên ta không thấy Mặt Trăng . |
a. Tại sao khi vật chuyển động trong môi trường (như không khí hay nước) thì vật chịu lực cản môi trường?
Khi một vật chuyển động trong môi trường (không khí, nước...), các phân tử của môi trường sẽ va chạm và cản trở chuyển động của vật. Đây gọi là lực cản của môi trường.
➡️ Nguyên nhân là do vật phải đẩy không khí hoặc nước ra khỏi đường đi của nó, nên môi trường sinh ra lực ngược chiều chuyển động để cản trở.
Tóm lại:
Lực cản môi trường là lực xuất hiện do sự ma sát giữa vật và các phân tử của môi trường xung quanh nó.
b. Ba ví dụ và chiều lực cản tác dụng lên vật
| Ví dụ | Mô tả | Chiều của lực cản |
|---|---|---|
1. Ô tô đang chạy trên đường | Xe chuyển động về phía trước trong không khí. | Lực cản không khí ngược chiều chuyển động (tức là hướng ra phía sau xe). |
2. Người bơi trong hồ | Người đẩy nước ra sau để tiến về phía trước. | Nước tạo lực cản hướng ngược lại chiều bơi (ra phía sau người bơi). |
3. Viên bi rơi trong nước | Bi rơi xuống, bị nước cản trở. | Lực cản nước hướng lên trên , ngược với chiều rơi của viên bi. |
a. Vai trò của động vật:
Động vật đóng vai trò quan trọng trong tự nhiên và đời sống con người:
- Đối với tự nhiên:
- Duy trì cân bằng sinh thái: Động vật tham gia vào chuỗi thức ăn, giúp duy trì số lượng quần thể sinh vật khác.
- Thụ phấn và phát tán hạt: Một số loài động vật như ong, bướm, chim... giúp cây trồng thụ phấn và phát tán hạt giống.
- Phân hủy xác chết và chất thải: Một số loài như giòi, kền kền... góp phần làm sạch môi trường.
- Đối với con người:
- Cung cấp thực phẩm: Thịt, trứng, sữa từ động vật là nguồn dinh dưỡng quan trọng.
- Cung cấp nguyên liệu: Da, lông, sừng… được sử dụng trong may mặc, trang trí, và y học.
- Lao động và vận chuyển: Ở một số nơi, động vật như trâu, bò, ngựa… được dùng để kéo cày, xe.
- Nghiên cứu khoa học và y học: Chuột, khỉ… được dùng trong thí nghiệm.
- Giải trí và nuôi làm cảnh: Nhiều loài vật nuôi làm cảnh, tham gia biểu diễn nghệ thuật, thể thao.
b. Tác hại của động vật:
Bên cạnh những lợi ích, động vật cũng có thể gây ra một số tác hại:
- Đối với con người và vật nuôi:
- Lây truyền bệnh: Một số loài như muỗi, chuột, dơi… có thể truyền bệnh nguy hiểm như sốt rét, dại, cúm gia cầm...
- Gây tổn hại tài sản: Chuột cắn phá lương thực, cáp điện; mối ăn gỗ, sách vở.
- Tấn công con người: Một số loài động vật hoang dã hoặc nuôi không kiểm soát có thể gây thương tích hoặc tử vong.
- Đối với cây trồng và môi trường:
- Phá hoại mùa màng: Côn trùng, chim, động vật gặm nhấm có thể phá hoại cây trồng, làm giảm sản lượng.
- Gây mất cân bằng sinh thái: Loài ngoại lai xâm hại (như ốc bươu vàng, cá lau kiếng...) có thể làm suy giảm đa dạng sinh học.
Bài 1: Tính cân nặng của quả dưa hấu
Biết rằng:
\(\frac{2}{3}\) quả dưa hấu nặng 2 kg.
=> Ta tìm 1 quả dưa hấu nặng bao nhiêu kg.
Cách làm:
1 quả dưa hấu = \(2 \div \frac{2}{3} = 2 \times \frac{3}{2} = 3\) (kg)
👉 Đáp án: Quả dưa hấu nặng 3 kg.
Bài 2: Tính số thí sinh theo từng châu lục
Tổng số thí sinh: 152
Bước 1: Số thí sinh Châu Á
Số thí sinh Châu Á chiếm \(\frac{7}{19}\) tổng số thí sinh:
\(\text{Ch} \hat{\text{a}} \text{u}\&\text{nbsp}; \overset{ˊ}{\text{A}} = \frac{7}{19} \times 152 = \frac{7 \times 152}{19} = \frac{1064}{19} = 56\)👉 Châu Á có 56 thí sinh
Bước 2: Số thí sinh còn lại (sau khi trừ Châu Á)
\(152 - 56 = 96 \&\text{nbsp};\text{th} \overset{ˊ}{\imath} \&\text{nbsp};\text{sinh}\)Bước 3: Số thí sinh Châu Âu
Châu Âu chiếm \(\frac{5}{8}\) số thí sinh còn lại:
\(\text{Ch} \hat{\text{a}} \text{u}\&\text{nbsp}; \hat{\text{A}} \text{u} = \frac{5}{8} \times 96 = 60\)👉 Châu Âu có 60 thí sinh
Bước 4: Còn lại là Châu Mỹ và Châu Phi
Số thí sinh còn lại:
\(96 - 60 = 36 \&\text{nbsp};(\text{g} \overset{ˋ}{\hat{\text{o}}} \text{m}\&\text{nbsp};\text{Ch} \hat{\text{a}} \text{u}\&\text{nbsp};\text{M} \overset{\sim}{\text{y}} \&\text{nbsp};\text{v} \overset{ˋ}{\text{a}} \&\text{nbsp};\text{Ch} \hat{\text{a}} \text{u}\&\text{nbsp};\text{Phi})\)Biết rằng:
Châu Mỹ nhiều hơn Châu Phi 8 thí sinh
=> Gọi số thí sinh Châu Phi là \(x\), thì Châu Mỹ là \(x + 8\)
Ta có:
👉 Châu Phi có 14 thí sinh, Châu Mỹ có 22 thí sinh
✅ Kết quả cuối cùng:
- Châu Á: 56
- Châu Âu: 60
- Châu Mỹ: 22
- Châu Phi: 14
(Tổng: \(56 + 60 + 22 + 14 = 152\) – khớp với đề bài)