Trong thời đại toàn cầu hóa và công nghệ số phát triển mạnh mẽ, con người ngày càng có điều kiện tiếp cận với nhiều nền văn hóa khác nhau. Điều này giúp xã hội dần tiến vào thời kì hội nhập và cởi mở hơn, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức không nhỏ trong việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Trong bối cảnh đó, việc bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống là vấn đề cần được quan tâm, đặc biệt đối với thế hệ trẻ – những người đang sống và lớn lên trong thời đại hiện đại hóa sâu rộng.

Vậy "văn hóa truyền thống" là gì? Ta có thể hiểu, văn hóa truyền thống là những giá trị tinh thần và vật chất do cha ông ta đúc kết và truyền lại qua nhiều thế hệ. Đó là phong tục tập quán, ngôn ngữ hay những tín ngưỡng, lễ hội, trang phục truyền thống có thể kể đến như áo dài, các làn điệu dân ca, trò chơi dân gian,… Những giá trị ấy không chỉ tạo nên bản sắc riêng của dân tộc, mà còn thể hiện tâm hồn, cốt cách và trí tuệ của cả một dân tộc. Nếu không có văn hóa truyền thống, một quốc gia sẽ mất đi nền tảng tinh thần, trở nên hòa lẫn và mờ nhạt trong dòng chảy toàn cầu hóa.

Ấy vậy nhưng hiện nay, nhiều biểu hiện cho thấy văn hóa truyền thống đang dần bị mai một. Không ít người trẻ thờ ơ với các lễ hội truyền thống, không hiểu rõ về nguồn gốc, thậm chí xem thường những phong tục cổ truyền. Ảnh hưởng từ các nền văn hóa ngoại lai qua mạng xã hội, âm nhạc, thời trang,… cũng khiến một bộ phận thanh niên chạy theo lối sống hiện đại mà quên bản sắc dân tộc. Đây là một thực trạng đáng báo động, vì nếu mất đi bản sắc văn hóa thì dân tộc ấy sẽ khó giữ được sự độc lập về tinh thần trong một thế giới ngày càng hội nhập văn hóa.

Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống là trách nhiệm của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Trước hết, mỗi người cần có ý thức trân trọng những giá trị văn hóa dân tộc, thể hiện qua hành động cụ thể như sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn, mặc trang phục truyền thống trong các dịp lễ, tìm hiểu và tham gia các lễ hội, phong tục quê hương. Gia đình và nhà trường cần chú trọng giáo dục văn hóa truyền thống cho học sinh, sinh viên, không chỉ qua sách vở mà bằng các hoạt động trải nghiệm thực tế. Đồng thời, các phương tiện truyền thông và công nghệ hiện đại cũng nên được sử dụng như công cụ để quảng bá, lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống theo hướng hấp dẫn, dễ tiếp cận với giới trẻ.

Tuy nhiên, giữ gìn truyền thống không có nghĩa là bảo thủ hay phủ nhận cái mới. Cần biết kế thừa chọn lọc, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại để phát triển văn hóa một cách bền vững. Khi đó, bản sắc dân tộc sẽ không những được gìn giữ mà còn được làm mới và lan tỏa rộng rãi hơn. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần phê phán những con người không biết coi trọng giá trị truyền thống, thậm chí quên đi và không có ý thức trau dồi những bản sắc tốt đẹp của dân tộc.

Việc giữ gìn văn hóa truyền thống không chỉ là bài học về ý thức bảo vệ bản sắc dân tộc, mà còn là lời nhắc nhở mỗi cá nhân cần biết sống có nguồn cội, có trách nhiệm và có lòng tự hào với chính quê hương mình. Nhận thức đúng và hành động đúng là cách thiết thực nhất để văn hóa dân tộc được tiếp nối và phát triển bền vững trong xã hội hiện đại. Mỗi người cần hiểu rõ rằng văn hóa truyền thống là cội nguồn, làm nên giá trị và sự khác biệt của dân tộc. Việc gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống không phải là chuyện của riêng một cá nhân nào, mà đó là trách nhiệm chung của toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ. Hãy tự học và tìm hiểu về văn hóa dân tộc, các giá trị truyền thống trong đời sống thường ngày và thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” trong gia đình và xã hội. Lan tỏa giá trị truyền thống bằng các hình thức phù hợp với thời đại và không chạy theo những trào lưu, biết chọn lọc cái mới phù hợp với truyền thống, phát triển văn hóa theo hướng hiện đại mà vẫn mang đậm bản sắc dân tộc.

Trong bài thơ “Chân quê” của Nguyễn Bính, nhân vật “em” là hình ảnh tiêu biểu cho người con gái thôn quê Việt Nam trong giai đoạn chuyển giao giữa nét truyền thống và sự hiện đại. Ban đầu, “em” là cô gái mang vẻ đẹp dịu dàng, giản dị gắn với những trang phục truyền thống như "quần nái đen", "khăn mỏ quạ", "áo tứ thân". Nói cách khác, đây chính là biểu tượng của sự nền nã, duyên dáng và thuần khiết. Tuy nhiên, sau một lần “đi tỉnh về”, “em” đã có nhiều sự thay đổii: "khăn nhung, quần lĩnh" hay "áo cài khuy bấm". Những thay đổi ấy tuy bề ngoài nhưng lại khiến nhân vật trữ tình hay người yêu của "em" cảm thấy hụt hẫng, tiếc nuối. Qua đó, “em” không chỉ là một cá nhân đơn thuần mà còn đại diện cho tầng lớp người trẻ ở nông thôn đang dần bị cuốn theo lối sống thị thành, đôi khi đánh mất đi vẻ đẹp truyền thống vốn rất đáng quý. Nguyễn Bính đã thành công xây dựng hình tượng “em” như một cách phản ánh sự thay đổi của xã hội, đồng thời bày tỏ sự trân trọng những điều bình dị, thuần túy, gắn liền với hồn quê và cốt cách dân tộc.

Thông điệp: Hãy trân trọng, giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên, những giá trị truyền thống của con người và quê hương trong nhịp sống hiện đại đang thay đổi từng ngày.

- Ẩn dụ: "Hương đồng gió nội”

- Tác dụng:

+ Hình ảnh “hương đồng gió nội bay đi ít nhiều” thể hiện một sự biến đổi nhẹ nhàng nhưng đáng tiếc – vẻ đẹp chân quê không còn nguyên vẹn như xưa sau khi cô gái lên phố trở về.

+ Biểu hiện nỗi tiếc nuối của tác giả, xót xa trước sự phai nhạt của vẻ đẹp quê mùa vốn rất đáng trân trọng.

+ Câu thơ giàu hình ảnh và chất thơ, tạo cảm giác mềm mại, nhẹ nhàng, đồng thời gợi lên không khí man mác buồn, luyến tiếc.

Trang phục được chia thành 2 nhóm đối lập nhau:

- Trang phục truyền thống gồm "yếm lụa sồi", "dây lưng đũi", " áo tứ thân", "quần nái đen", "khăn mỏ quạ" → tượng trưng cho vẻ đẹp chân chất, truyền thống.

- Trang phục hiện đại gồm "khăn nhung, quần lĩnh", "áo cài khuy bấm" → đại diện cho sự thay đổi, có phần xa rời bản sắc quê hương.

-> Nỗi niềm tiếc nuối trước sự mai một của vẻ đẹp mộc mạc, ẩn chứa một thông điệp về giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống trong thời kỳ giao thoa, đổi mới.

THông điệp: Hãy trân trọng, giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên, những giá trị truyền thống của con người và quê hương trong nhịp sống hiện đại đang thay đổi từng ngày.

THông điệp: Hãy trân trọng, giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên, những giá trị truyền thống của con người và quê hương trong nhịp sống hiện đại đang thay đổi từng ngày.