thật á tròi

Ăn chơi đua đòi là một hiện tượng ta thường bắt gặp trong cuộc sống; nó đã và đang diễn ra qưanh ta, nhất là trong lớp trẻ. Nó đã trở thành "thói" rất đáng chê trách.

   "Thói" nghĩa là lối, cách sống hay hoạt động thường không tốt, được lặp lại lâu ngày thành quen. Ta thường nói: "thói hư, tật xấu; dở thói du côn đầu bò; mãi mới bỏ được thói hút xách nghiên ngập; thói ăn chơi đua đòi". Tục ngữ có câu: "Đất có lề quê có thói", hoặc "Thói đời trâu buộc ghét trâu ăn"Thói ăn chơi đua đòi là cách sống của một số người bắt chước nhau, đua đòi nhau về cách sống, cách xài sang, thích trưng diện, chạy theo "mốt". Có kẻ thì khoe sang, khoe giàu, ãn tiêu như phá. Xe máy, xe ô tô thích dùng loại "xịn". Từ bộ váy, bộ vét, chiếc áo khoác đến đôi giày, chiếc cờ-ra-vét, đồng hồ, túi xách ... phải là hàng Nhật, hàng Ý, hàng Mĩ, ... mua bằng đô-la trong các siêu thị mới oách!

   Ăn thì đặc sản, uống thì rượu Tây, một cuộc nhậu phải chi vài "vé" (100 đô-la). Chơi thì quán nhảy, vũ trường, karaokê thâu canh suốt sáng, dập dìu gái đẹp trước sau. Họ vênh váo vênh vang lắm !

   Hiện tượng "mắt xanh môi đỏ", nhuộm tóc vàng, móng chân móng tay nhuộm đỏ, trai đeo khuyên tai ... ta thường thấy trong một số học sinh hư.

   Là quý tử, tiểu thư con ông này bà nọ, chức trọng quyền cao, bạc vàng đầy két, ... đua đòi ăn chơi còn có nhẽ. Ta thường nghe họ nói: "Chết cũng chẳng mang theo được của nả sang thế giới bên kia ! Có tiền thì ăn chơi mua sắm cho sướng! " Nghe họ nói mà buồn cười.

   Có một số kẻ, tiền bạc chẳng có nhiều thế mà cũng ăn chơi đua đòi, lười lao động, trốn học bỏ học. Có kẻ vì ăn chơi đua đòi mà sa ngã như trộm cắp, hút chích, cờ bạc, mại dâm, v.v ... Có nhiều gia đình con cái ăn chơi đua đòi rồi nghiện ngập, trộm cắp, tù tội ... mà bố mẹ mang tiếng xấu xa ê chề!

   Nhân dân ta vốn cần cù, giản dị, tiết kiệm trong làm ăn, sinh sống. Thói ăn chơi đua đòi là một hiện tượng tiêu cực, trái hẳn với nếp sống và đạo lí của nhân dân.

   Học được một điều hay, rèn được một tính tốt thì rất khó, nhưng đua đòi ăn chơi nhất định sẽ bị sa ngã. Câu tục ngữ: "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" và lời nhắc nhở của ông bà, cha mẹ: "Chọn bạn mà chơi" là bài học rất bổ ích để mỗi chúng ta tu dưỡng đạo đức tính tình.

   Tóm lại, ăn chơi đua đòi, là một thói xấu. Ăn ngon mặc đẹp ai cũng muốn, nhưng phải hợp lí, hợp thời, hợp cảnh. Xung quanh ta có biết bao tấm gương sáng và đẹp về con người mới. Hình ảnh những học sinh giỏi ở trường ta, quê hương ta đã nêu lên cho ta bao bài học quý báu để noi theo.

   Hay gì, đẹp gì thói ăn chơi đua đòi!

   Rất đáng chê ! Con đường ăn chơi đua đòì là con đường tội lỗi!.

ngôi nhà

20

Mùa thu về, những ruộng hoa cúc họa mi bắt đầu nở rộ. Đối với em, chẳng có loài hoa nào đẹp cúc họa mi trong những ngày gió heo may thổi qua trên phố cả. Những bông cúc họa mi bé lắm, dù đã nở bung thì cũng chỉ lớn bằng một quả trứng cút mà thôi. Nhị hoa có màu vàng tươi như lòng đỏ trứng gà vừa luộc xong. Phần nhị hoa đó tròn xoe, chiếm một nửa kích thước của bông hoa. Xung quanh là những cánh hoa nhỏ và dài bao quanh. Điều thú vị là các cánh hoa này chỉ xếp thành một lớp tròn bao quanh nhị chứ không có nhiều lớp như các loại hoa cúc khác. Có lẽ cũng bởi vì thế, mà đóa cúc họa mi mỏng manh hơn những loại hoa thường gặp. Một cây cúc họa mi sẽ có rất nhiều bông hoa ở các cành, các nhánh. Màu hoa cúc trắng tinh khôi như màu áo dài của người nữ sinh nên rất được ưa chuộng. Hễ cúc họa mi nở, trên phố sẽ nườm nượp hình ảnh các cô thiếu nữ tay cầm bó cúc họa mi thả dáng với tà áo dài. Trên tay các cô, những đóa cúc họa mi rinh rinh theo gió, đón nắng vàng mà cười tươi hạnh phúc khi bản thân có thể đem đến niềm vui cho đời.

lớp mình dui quá

nếu nói người cứu nước ta thì có anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều những vị anh hùng khác lắm phải kể tên như :Bác Hồ, bác võ nguyên giáp ,...

 Nguyên Hương được bạn đọc biết đến từ năm 1995 khi chị đoạt giải nhất cuộc thi Văn học tuổi 20 với tập truyện ngắn Quà muộn. Mười năm qua, chị lặng lẽ sáng tác nơi cao nguyên Buôn Ma Thuột, 14 tập truyện ngắn và truyện dài của chị được xuất bản đều đặn qua ngần ấy năm.

Điều quan trọng hơn con số là các truyện của Nguyên Hương thấm đẫm tính nhân bản trên mỗi thân phận con người. Website thương nhớ là tập truyện mới nhất của chị do NXB Trẻ vừa ấn hành.

* Khi viết, chị có nghĩ giữa viết kết thúc có hậu với kết thúc không có hậu thì cái nào nên hơn, thưa chị?

- Cố tình kết không có hậu khác với nó là như vậy. Cũng như cố tình có hậu khác với cuộc đời vẫn đẹp sao.

* Như vậy là có một cuộc đời riêng cho mỗi truyện? Và sự "chi phối" của nhà văn như thế nào, khi mà mình có quyền tạo nên một cái logic để dẫn đến kết thúc?

- Trời ơi, cái điều thuộc bí quyết gia truyền mà nói ra thì... Thật ra, cái quyền tạo nên một cái logic không hoàn toàn thuộc về nhà văn đâu, dù rằng mình sinh ra nó.

* Thế cái logic ấy, nó thuộc về ai?

- Khó giải thích bằng lời quá. Có lẽ phải dùng đến "cảm" thôi.

* Tức là, có thể hiểu thế này: "Thoạt đầu thì nhà văn đóng vai trò tạo ra câu chuyện, cái giai đoạn dùng lý trí để sáng tạo ấy nhanh chóng qua đi (tùy người) và kết thúc như thế nào lại tùy thuộc vào sự "cảm" của tác giả để câu chuyện có một logic riêng". Có đúng thế không ạ?

- Không. Mình không nghĩ vậy. Không phân định rạch ròi giữa lý trí và cảm như vậy được. Ở Buôn Ma Thuột của tôi (của tôi!), có một thú chơi dính dáng tới gốc cây cà phê. Người ta chọn những gốc có dáng đẹp, rồi tỉa tót cho nó thành một tác phẩm. Tác phẩm (sản phẩm) có thể là một cái đôn đặt chậu hoa kiểng, có thể là một mặt người, có thể là một con rắn, có thể là một loại cây trái ngộ nghĩnh nào đó… Và tôi nghĩ người làm nên tác phẩm đó, nếu cầm gốc cà phê thô ban đầu mà không cảm thấy (ít ra là hao hao) nó sẽ là gì, thì sẽ không thể tạo ra một sản phẩm. Và người ta không thể tạo ra một sản phẩm với đơn thuần cảm thấy. Kinh Phật có câu "Y liễu nghĩa bất y ngữ nghĩa".

* Người đọc biết chị từ 1995 với giải thưởng Văn học tuổi hai mươi, nhưng chị viết từ bao giờ?

- Từ thuở mơ mộng.

* Trong 14 tập đã in cho đến năm nay, chủ yếu là viết từ 1995 trở đi, còn phần trước 1995 có nhiều không?

- Viết, rồi giấu, rồi viết, rồi cất... là bệnh của những cô bé mộng văn chương. Lớn lên, quên. Nó vẫn đâu đó thỉnh thoảng nhớ lại. Truyện SOS tôi viết năm 1993, sau chuyến đi Đà Lạt tình cờ được ở tại làng SOS. Hồi đó, thích đi đây đó mà tiền không có, chỉ đủ vé xe, nên chuyện tìm người quen để có chỗ ngủ nhờ là rất quan trọng. Thế rồi người bạn đi cùng rủ lới làng SOS thăm người quen, người quen đó rủ ở lại (vì suốt ngày với lũ nhỏ nên chị ấy buồn). Thế là tình cờ được ăn uống ngủ nghỉ cùng với bọn nhỏ, và chứng kiến mọi thứ.

* Chị có cho việc viết văn là cái mà chị phải làm mỗi ngày (tương đối thôi) không?

- Thích được làm mỗi ngày chứ không "phải làm mỗi ngày". Mình thích viết, và vẫn viết mỗi ngày.

* Chị có nhận định gì về luật nhân quả với những thân phận con người?

- Không dám nhận định đâu. Tôi tin.

* Trở lại vấn đề "tỉa tót gốc cà phê", khi lâu quá mà ít thấy thợ tỉa tót nào cho ra sản phẩm tốt, với điều kiện thực tại ở VN, chị có nghĩ là bởi thiếu gốc cà phê hay là thiếu thợ, hay là cái gì khác nữa?

- Thật tình là, khi đọc những bài phỏng vấn, tôi thấy… khó nói quá đi mất. Tôi rất ngại đề cập đến những vấn đề như thế. Vì muốn trả lời, mình phải vượt qua được cá nhân chủ nghĩa, và phải bao quát được nhiều nhiều.

* Chị có theo dõi giải Nobel văn chương (đọc thôi) không?

- Chút chút.

* Chị có nghĩ là đến một lúc nào đó thì VN cũng sẽ có giải Nobel văn chương?

- "Sẽ" là một từ thuộc về tương lai, nó cho người ta niềm hy vọng. Cứ hy vọng đi, và nỗ lực cho điều đó.

Nguyên Hương dồn tâm lực ngòi bút vào những quan hệ gia đình, cái tế bào ấy trong quan hệ xã - hội - tác - phẩm của chị thật đặc biệt: chị khai thác những góc cảm những biên độ tình người trong mối tương quan khó hình dung nhất của gia đình, mà vẫn thuyết phục, cảm dộng, và hay.

Cái éo le của gia đình trong truyện Dolly là sự dũng cảm của tác giả khi hạ bút cho nhân vật chính chết trong một “tình tiết thời sự” là cháy trung tâm thương mại quốc tế; sự trắc trở của hai mẹ con người làm chả cá thuê để được ở gần trại tù thăm chồng cũng cho một hình dung về mẫu gia đình đâu đây gần lắm (Mùa cá đỏ), rồi gia đình của đôi trẻ được tạo thành từ một sự bao dung rất là đời: một nhân vật nổi tiếng đứng ra bao dung nhận làm cha nuôi cho anh con trai nghèo không biết xuất thân.

Câu chuyện gây một chút ngờ vực về lòng tốt của người cha nuôi nọ, nhưng rõ ràng, đó là một tình huống gia đình được kiến tạo không hề phi lý, dẫu là tình người chỉ được đặt trên nền của ước mơ (Món Quà). Lại có những tình cảm đan xen giữa hai gia đình Thiện -Mỹ và Bích - Đức trong truyện Một nửa. Những cung bậc tình cảm nhẹ nhàng thôi, nhưng nó là thế, vẫn hết sức bình thường tồn tại trong những quan hệ gọi là gia đình….

Nhà văn Nguyên Hương tự bạch: “Thích chơi với con nít (và cả lớn hơn con nít)... Hay xí xọn và rất khoái chí khi bắt bí được kẻ khác... Nhiều khi bị bí trước những câu hỏi lí sự ấm ớ của ai đó bèn trả lời bằng cách gom lại thành truyện ngắn, truyện dài...”

Các giải thưởng

•  Giải Nhất cuộc thi Văn Học Tuổi 20 lần 1 do Báo Tuổi Trẻ - Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh - Nhà xuất bản Trẻ tổ chức năm 1995.
• Giải Nhất cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi, chủ đề Đối thoại với thiên nhiên do Dự án Hỗ trợ Văn học Thiếu nhi Việt Nam - Đan Mạch tổ chức năm 2011.
• Giải Vàng Sách hay, giải thưởng Sách Việt Nam do Hội Xuất bản trao tặng năm 2016.
• Giải Sách hay, hạng mục Thiếu Nhi, do Viện IRED và Quỹ Văn Hóa Phan Châu Trinh trao
  tặng năm 2016.