Câu 1:

Trong một xã hội hiện đại đầy biến động, lối sống chủ động đóng vai trò then chốt, quyết định sự thành công và hạnh phúc của mỗi cá nhân. Chủ động không chỉ là việc ta hành động trước, mà còn là thái độ sống tích cực, sẵn sàng đối mặt và làm chủ mọi tình huống. Người có lối sống chủ động luôn tự tin, biết đặt mục tiêu và lên kế hoạch rõ ràng cho cuộc đời mình. Họ không ngần ngại học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng mới, không sợ thất bại mà xem đó là bài học quý giá để tiến bộ. Họ chủ động tìm kiếm cơ hội, tạo dựng các mối quan hệ tốt đẹp và không ngừng nỗ lực để đạt được ước mơ. Ngược lại, người sống bị động thường dễ dàng bị cuốn theo dòng chảy của cuộc đời, phó mặc cho số phận và chờ đợi sự may mắn. Họ thiếu quyết đoán, sợ thay đổi và luôn tìm kiếm sự an toàn. Cuộc sống của họ thường tẻ nhạt, thiếu động lực và dễ rơi vào trạng thái chán nản, thất vọng. Chính vì vậy, trong thời đại ngày nay, khi mà sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc rèn luyện lối sống chủ động là vô cùng quan trọng. Nó giúp ta làm chủ cuộc đời, vượt qua khó khăn, nắm bắt cơ hội và tạo dựng một tương lai tươi sáng hơn.

Câu 2:

Nguyễn Trãi là nhà thơ lớn, nhà văn hoá lớn của dân tộc Việt Nam. Ông đã để lại sự nghiệp văn học đồ sộ, qua các tác phẩm đó, chúng ta phần nào cảm nhận được vẻ đẹp trong tâm hồn nhân cách của Nguyễn Trãi. Vẻ đẹp tâm hồn đó được thể hiện qua hầu hết các tác phẩm của ông, đặc biệt là trong tác phẩm "cảnh ngày hè". Tác phẩm cho thấy tình yêu thiên nhiên ẩn chứa tấm lòng vì dân vì nước.

Nguyễn Trãi hiệu là ức Trai, ông là một nhà chính trị, là danh nhân văn hoá thế giới. Sau khi từ bỏ chốn quan trường, ông lui về ở ẩn, trong thời gian đó ông đã sáng tác rất nhiều bài thơ nhưng phần lớn đã bị thất lạc. Tác phẩm "Cảnh ngày hè" là bài thơ số 43 thuộc chùm thơ "Bảo kính cảnh giới"

"Rồi hóng mát thuở ngày thường

Hoè lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Lao xao chợ cá làng ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

Dẽ có ngu cầm đàn một tiếng

Dân giàu đủ khắp đòi phương".

Bài thơ được viết theo thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật với bốn phần đề- thực-luận-kết. Câu thơ đầu với những nét vẽ đã đưa ngay không khí mùa hè đến với người đọc:

"Rồi, hóng mát thuở ngày thường"

"Rồi hóng mát" gợi ra hình ảnh thi nhân nhân dịp nhàn rỗi đang hóng mát ngày hè. Nhà thơ đã phát hiện ra sự chênh lệch đặc trưng của mùa hè ngày dài đêm ngắn "thuở ngày trường". Câu thơ giới thiệu hoàn cảnh thưởng an nhàn bất đắc dĩ. Lời thơ biểu đạt sự nhàn rỗi của nhà thơ trong một ngày hè không vướng bận điều gì, chữ "rồi" được tách riêng với câu thơ như nhấn mạnh sự nhàn rỗi của nhà thơ, tuy nhiên khi đọc sâu, hiểu khĩ, ta lại thấy như đó là tiếng thở dài của nhà thơ. Phải chăng những tâm tư nỗi niềm của nhà thơ được dồn nén qua những câu thơ tiếp theo:

"Hoè lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương".

Chỉ với ba câu thơ ngắn, Ức Trai đã vẽ ra trước mắt chúng ta một khung cảnh mùa hè rực rỡ với những sắc màu nổi bật. Những sự vật xung quanh đều ở trạng thái tràn đầy sức sống, đua nhau khoe sắc, toả hương. Cây hoè với tán lá xanh mát, cây lựu với những bông hoa đỏ rực, và những bông sen hồng với mùi hương thơm ngát, dễ chịu lan toả trong không gian. Hình ảnh những sự vật được nhà thơ khéo léo sắp xếp từ cao xuống thấp.Ở tầm nhìn nào thi sĩ cũng cảm thấy thiên nhiên cũng căng tràn sức sống. Một loạt những động từ mạnh "đùn đùn", "phun", "giương" càng thể hiện sức sống mãnh liệt bên trong mỗi sự vật.

Nếu như trong thơ của các nhà thơ thế hệ trước, những màu sắc trong đó thường là những màu ảm đạm, u buồn, cảnh vật không có sức sống, nhưng Nguyễn Trãi đã thoát khỏi "con đường mòn" đó, bức tranh trong thơ của Nguyễn Trãi đầy màu sắc và sức sống. Cái độc đáo mới lạ của nhà thơ đó là đã khéo léo thổi hồn vào những sự vật vô tri vô giác.

"Lao xao chợ cá làng ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"

Nếu như bên trên là sự miêu tả cảnh sắc thiên nhiên độc đáo thì hai câu thơ tiếp theo lại diễn tả cuộc sống náo nhiệt. Hình ảnh chợ là một hình ảnh vô cùng quen thuộc ở làng quê Việt Nam, chợ trong thơ của Nguyễn Trãi đã là lúc về chiều tà "tịch dương", nhưng trái với vẻ ảm đạm của cảnh vật, những âm thanh từ chợ cá "lao xao" và tiếng ve đã xua tan đi cái u ám ấy. Hai từ láy "lao xao", "dắng dỏi" được đảo lên đầu câu làm nổi bật lên âm thanh sôi động, náo nhiệt, xoá tan không khí quạnh hiu. Đặc biệt là cảnh chợ cá là sự xuất hiện của sự sống với những âm thanh của người bán kẻ mua, tiếng nó cười...đó là những âm thanh bình dị quen thuộc . Nhà thơ hướng về cuộc sống, cảm nhận bằng tất cả các giác quan của mình. Tiếng ve là đặc trưg của mùa hè, nó như là một bản nhạc du dương trầm bổng rộn ràng. Ý thơ như diễn tả một cuộc sống đang sinh sôi, tiếp diễn ngay cả khi sắp tàn. Nếu như ta cảm nhận được cuộc sống đang trào dâng trong bức tranh mùa hè của Nguyễn Trãi, thì đối với mùa hè của Nguyễn Khuyến oi nồng, u uất:

"Tháng tư đầu mùa hạ

Tiết trời thực oi ả

Tiếng dế kêu thiết tha

Đàn muỗi bay tơi tả"

Những câu thơ diễn tả sự nhộn nhịp của cuộc sống con người là sự gợi ý mong ước của Nguyễn Trãi

"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng

Dân giàu đủ khắp đòi phương"

Bài thơ được ra đời trong hoàn cảnh một xã hội đã bị suy yếu, nguyện vọng của Nguyễn Trãi không còn ý nghĩa gì nữa, hai câu thơ kết bài chính là tiếng lòng của nhà thơ. Thi nhân mượn điển tích đàn Ngu cầm của vua Nghiêu Thuấn với hình ảnh về đời sống nhân dân an cư lạc nghiệp, thái bình thịnh trị. Mặc dù sống giữa thiên nhiên an nhàn, nhưng trong thâm tâm mình tác giả không nhàn, lúc nào cũng đau đáu một nỗi niềm với đất nước, với dân tộc, ông khao khát một cuộc sống nhân dân bình yên, dất nước thịnh trị, không có đao binh.

Những lời thơ rất đỗi giản dị và mộc mạc được cất lên từ mộ tấm lòng rất đỗi chân thành, một con tim luôn cháy bỏng với tình yêu nước. Ức Trai luôn đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên hàng đầu với một niềm mong mỏi cao cả, sự nhàn rỗi thảnh thơi luôn phải song hành với cuộc sống no đủ, bình yên. Với kết cấu đầu cuối tương ứng đã tạo nên mạch đầy ẩn ý trong toàn bài thơ.

Bằng việc sử dụng ngôn ngữ sinh động, hình ảnh tiêu biểu, các động từ mạnh diễn tả nội lực từ bên trong sự vật. Nguyễn Trãi không chỉ khắc hoạ bức tranh mùa hè sống động mà còn đặt trong đó những cảm xúc từ đáy lòng mình. Cảnh ngày hè là một sáng tạo độc đáo của Nguyễn Trãi về hình thức thơ, cũng như cách sử dụng ngôn ngữ. Tấm lòng nhà thơ đầy tình nghĩa và cao cả khiến người đọc kính trọng biết ơn những đóng góp của nhà thơ dành cho đất nước.

"Cảnh ngày hè" không đơn thuần là bức tranh thiên nhiên sinh động mà hàm chứa một tâm tình của nhà thơ. Bản thân Nguyễn Trãi muốn thoát tục, ngắm ánh hoàng hôn nhưng chính thiên nhiên xung quanh đã làm lay động tấm lòng nhà thơ muốn hoà cùng niềm vui cuộc sống, đó không phải cuộc sống lẩn tránh thực tại mà là phản chiếu tâm hồn yêu dới thiết tha, đón nhận cuộc sống để quên đi muộn phiền.

Câu 1:

-Thể thơ của văn bản trên là: Thất ngôn bát cú đường luật

Câu 2:

-Những hình ảnh nói về nét sinh hoạt hàng ngày đạm bạc , thanh cao của tác giả là: Ăn măng trúc, ăn giá, tắm hồ sen, tắm ao.

Câu 3:

-Biện pháp tu từ là liệt kê: 'Một mai, một cuốc, một cần câu'

-Tác dụng: Nhấn mạnh sự lựa chọn phương chân sống, cách ứng xử của tác giả là chọn lối sống an nhàn, thể hiện sự mỉa mai đối với cách sống ham danh vọng, phú quý.

Câu 4:

-Quan niệm dại-khôn của tác giả:

Quan điểm của tác giả có chút mỉa mai, ngạo nghễ, ông tự nhận mình "ngu" dại, đây là cái ngu dại của bậc đại trí, thực chất là "khôn", qua đó thể hiện được ông là người khiêm tốn, không khoe khoang.

Câu 5:

-Nguyễn Bỉnh Khiêm là một người học bác uyên thâm, đã từng lăn lộn chốn quan trường, đã hiểu quy luật biến dịch của cuộc đời, cũng hiểu danh lợi là phù du, do đó ông đã tìm đến cuộc sống tĩnh lặng cho tâm hồn, hòa nhập cùng thiên nhiên, xem phú quý như một giấc chiêm bao, hư ảo.