Câu 1 (2.0 điểm): Viết đoạn văn khoảng 200 chữ phân tích nghệ thuật lập luận của Nguyễn Trãi trong văn bản "Chiếu cầu hiền tài"

Nguyễn Trãi trong “Chiếu cầu hiền tài” đã thể hiện tài năng lập luận rất sắc bén, vừa chặt chẽ vừa đầy cảm xúc. Trước hết, ông mở đầu bằng một lập luận rất logic: muốn trị nước tốt thì phải có người tài, mà có người tài thì phải biết cách tìm và dùng người tài. Từ đó, ông khéo léo mở rộng vấn đề bằng việc nêu gương các bậc hiền thần đời trước như Tiêu Hà, Nguy Vô Tri… – những người đã không ngại tiến cử nhân tài cho triều đình, nhờ đó đất nước được yên ổn, thịnh vượng. Đây là cách nêu dẫn chứng rất hiệu quả, vừa mang tính thuyết phục cao vừa thể hiện tầm nhìn xa của người viết. Nguyễn Trãi không chỉ thuyết phục người đọc bằng lý trí mà còn bằng tình cảm: ông thay mặt vua Lê Thái Tổ bày tỏ sự tha thiết, lo lắng trước việc chưa tìm được hiền tài, như “gần vực sâu”, thể hiện sự khiêm nhường và chân thành. Cách lập luận kết hợp giữa lý và tình, giữa xưa và nay, khiến văn bản không chỉ có tính kêu gọi mạnh mẽ mà còn để lại dấu ấn sâu sắc về một vị vua biết trọng người hiền, và một người viết thấu tình đạt lý.

Câu 2 (4.0 điểm): Viết bài văn trình bày suy nghĩ về hiện tượng "chảy máu chất xám" tại Việt Nam hiện nay

Hiện nay, một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất đối với sự phát triển của Việt Nam chính là hiện tượng “chảy máu chất xám”. Đó là khi những người có trình độ học vấn, tay nghề cao – đặc biệt là du học sinh, nhà khoa học, kỹ sư giỏi – sau khi được đào tạo trong nước hoặc nước ngoài lại không quay trở về phục vụ quê hương, mà ở lại làm việc ở các quốc gia phát triển. Điều này đang khiến Việt Nam mất đi một lực lượng trí thức quan trọng – những người lẽ ra có thể góp phần xây dựng và thay đổi đất nước.

Thực tế cho thấy có nhiều lý do khiến người tài rời bỏ Tổ quốc. Môi trường làm việc ở Việt Nam đôi khi còn nặng về thủ tục, thiếu sự công nhận xứng đáng cho năng lực cá nhân. Không ít người cảm thấy mình bị kìm hãm, không được trọng dụng, thậm chí phải “xin xỏ” để có một cơ hội thể hiện. Trong khi đó, ở nước ngoài, họ được đánh giá dựa trên năng lực thực sự, được làm việc trong môi trường chuyên nghiệp, sáng tạo và có cơ hội phát triển cao. Điều này khiến nhiều người chọn con đường ở lại. Đáng tiếc hơn nữa là có những người rất yêu nước, rất muốn quay về, nhưng khi trở về thì lại gặp cảnh chật vật, không được tạo điều kiện, dần dần họ phải bỏ cuộc.

Chảy máu chất xám không chỉ là mất người, mà còn là mất cơ hội phát triển. Một đất nước muốn mạnh thì phải có nhân tài, phải biết cách giữ người giỏi và tạo điều kiện để họ phát huy hết khả năng. Nếu cứ để hiện tượng này kéo dài, Việt Nam sẽ mãi tụt lại phía sau trong thời đại hội nhập, dù có tiềm năng đến đâu cũng chỉ là tiềm năng trên giấy.

Vậy nên, đã đến lúc chúng ta cần có cách nhìn khác về người tài. Nhà nước cần có chính sách đãi ngộ thật sự, không chỉ bằng lương bổng mà bằng cả sự tôn trọng, tin tưởng và trao quyền hành động. Cần tạo ra môi trường làm việc công bằng, minh bạch, nơi mà bất kỳ ai có năng lực cũng có thể vươn lên. Bên cạnh đó, chính mỗi người trẻ cũng nên suy nghĩ sâu xa hơn về trách nhiệm với quê hương. Nếu ai cũng ra đi, thì ai sẽ ở lại để làm nên một Việt Nam đáng sống hơn?

Câu 1 (0.5 điểm):
Phương thức biểu đạt chính: nghị luận (kết hợp yếu tố biểu cảm và miêu tả lịch sử).

Câu 2 (0.5 điểm):
Chủ thể bài viết: Vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi).

Câu 3 (1.0 điểm):
Mục đích chính:

Ban chiếu để cầu hiền tài giúp vua trị nước, xây dựng triều đình vững mạnh sau khi giành được độc lập.
Các đường lối tiến cử được đề cập:

Quan lại từ tam phẩm trở lên phải tiến cử người tài.
Người tài trong dân gian có thể tự đề cử mình, không cần chờ người khác giới thiệu.
Câu 4 (1.0 điểm):
Dẫn chứng lịch sử được đưa ra:

Các bậc hiền thần đời Hán, Đường: Tiêu Hà tiến cử Tào Tham, Nguy Vô Tri tiến Trần Bình, Địch Nhân Kiệt tiến Trương Cửu Linh,…
Nhận xét cách nêu dẫn chứng:

Thuyết phục, cụ thể, giàu tính lịch sử, khơi gợi tinh thần trách nhiệm và noi gương tiền nhân.
Cách nêu dẫn chứng tạo nên sức nặng lập luận, đồng thời thể hiện tầm hiểu biết và lòng thành cầu hiền của vua.
Câu 5 (1.0 điểm):
Phẩm chất của người viết (vua Lê Thái Tổ):

Có tinh thần trách nhiệm cao với vận mệnh đất nước.
Khiêm tốn, cầu thị, biết trọng dụng và tôn vinh nhân tài.
Có tầm nhìn xa trông rộng, hiểu được vai trò quyết định của hiền tài trong sự thịnh trị của quốc gia.