Câu 1

Dấu hiệu hình thức cho biết ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích là ngôi thứ ba.

→ Dấu hiệu: người kể không xưng “tôi”, mà gọi nhân vật bằng tên “Nết”, “Khuê”, “Dự”, “mẹ”… Người kể đứng ngoài câu chuyện và kể lại các sự việc.

Câu 2

Hai chi tiết miêu tả hình ảnh bếp lửa trong đoạn trích là:

“Những cái bếp bằng đất vắt nặn nên bởi bàn tay khéo léo.”

• “Khói chỉ lan lờ mờ trong cỏ như sương ban mai rồi tan dần, lửa thì đậu lại.”

Câu 3 Tác dụng của cách kể chuyện đan xen giữa hiện tại và dòng hồi ức của Nết:

Giúp khắc họa rõ nét tâm hồn, tình cảm sâu nặng của Nết đối với gia đình, quê hương.

• Làm nổi bật sự đối lập giữa hiện thực chiến tranh khốc liệt và những kỷ niệm ấm áp, đời thường nơi quê nhà.
• Tạo nên chiều sâu cảm xúc cho câu chuyện, giúp người đọc cảm nhận được nỗi đau, lòng kiên cường và nghị lực của người phụ nữ nơi chiến trường.

Câu 4 Hiệu quả của việc sử dụng ngôn ngữ thân mật:

Thể hiện sự gần gũi, đời thường, sinh động trong quan hệ giữa các thành viên trong gia đình.

• Gợi lại tuổi thơ giản dị, ấm áp của Nết bên mẹ và em – điều làm cho nỗi nhớ của cô trở nên sâu sắc, chân thực hơn.
• Ngôn ngữ thân mật giúp nhân vật trở nên sống động, giàu cảm xúc, góp phần thể hiện nỗi đau mất mát và sự mạnh mẽ trong nội tâm nhân vật.

Câu 5

Trình bày suy nghĩ về cách mỗi người đối diện với nghịch cảnh trong cuộc sống:

Câu nói của Nết thể hiện một thái độ kiên cường, giàu nghị lực. Trong cuộc sống, mỗi người đều sẽ gặp những mất mát, đau khổ, nhưng không phải ai cũng chọn cách đối mặt bằng sự mạnh mẽ như Nết. Thay vì buông xuôi, cô gái ấy dồn nén đau thương để tiếp tục làm việc, chiến đấu vì người còn sống và để trả thù cho người đã mất. Điều đó cho thấy: có những người sẵn sàng hy sinh cảm xúc cá nhân để hoàn thành trách nhiệm chung. Họ biết gác lại đau buồn, lấy hành động làm cách vượt qua nghịch cảnh. Bài học từ Nết là: sức mạnh nội tâm và lý tưởng cao đẹp sẽ giúp con người vượt qua mọi khó khăn, khổ đau trong cuộc đời.

Câu 1.

Đoạn trích được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2.

Hai hình ảnh cho thấy sự khắc nghiệt của thiên nhiên miền Trung:

• “Nắng và cát”,
• “Gió bão… mọc trắng mặt người”.

Câu 3.

Những dòng thơ thể hiện: Dù miền Trung nghèo khó và khắc nghiệt, con người nơi đây vẫn giàu tình cảm, chân thành và đậm nghĩa tình, giống như “tình người đọng mật” từ gian khó.

Câu 4.

Việc vận dụng thành ngữ “mồng tơi không kịp rớt” gợi hình ảnh sự nghèo khó đến mức không đủ điều kiện để cây rau phát triển bình thường, qua đó nhấn mạnh cái nghèo khắc nghiệt của vùng đất miền Trung.

Câu 5.

Tình cảm của tác giả đối với miền Trung là sự yêu thương sâu sắc, đồng cảm với những nhọc nhằn và gian khó, đồng thời là niềm trân trọng vẻ đẹp tâm hồn và tình người nơi đây.

Câu 1.

Thể thơ của đoạn trích là thể tự do.

Câu 2.

Nhân vật trữ tình bày tỏ lòng biết ơn đối với:

• Những cánh sẻ nâu,
• Người mẹ,
• Trò chơi tuổi thơ,
• Những dấu chân trần của người đi trước.

Câu 3.

Dấu ngoặc kép trong dòng thơ “Chuyền chuyền một…” có tác dụng nhấn mạnh và tái hiện lời nói hoặc câu hát quen thuộc trong trò chơi dân gian, gợi không khí hồn nhiên của tuổi thơ.

Câu 4.

Phép lặp cú pháp “Biết ơn…” tạo nhịp điệu cho đoạn thơ, nhấn mạnh chủ đề lòng biết ơn, đồng thời giúp mạch cảm xúc liền mạch và sâu lắng hơn.

Câu 5.

Thông điệp có ý nghĩa nhất: Hãy luôn trân trọng và biết ơn những điều bình dị, thân thuộc đã góp phần hình thành nhân cách và tâm hồn mỗi con người.

Cuộc sống là một hành trình dài với nhiều niềm vui, hạnh phúc nhưng cũng không thiếu những tổn thương, oán giận. Trong đó, con người có thể vô tình hoặc cố ý làm tổn thương nhau bằng lời nói, hành động. Khi ấy, ta có thể chọn cách ôm giữ hận thù hoặc buông bỏ để lòng nhẹ nhõm hơn. Câu nói: “Mỗi buổi tối trước khi đi ngủ, hãy tha thứ cho tất cả những người và những chuyện đã làm con tổn thương” mang đến một triết lý sống đầy sâu sắc. Tha thứ không chỉ giúp ta tìm được sự bình an trong tâm hồn mà còn mở ra con đường để sống hạnh phúc hơn.

Tha thứ giúp con người tìm thấy sự bình an

Khi bị tổn thương, con người thường rơi vào cảm giác giận dữ, oán hận, thậm chí mong muốn trả đũa. Nhưng nếu giữ mãi những cảm xúc tiêu cực ấy, người chịu đau khổ nhiều nhất lại chính là bản thân ta. Sự tha thứ giống như một liều thuốc chữa lành vết thương tinh thần, giúp ta buông bỏ những muộn phiền và nhẹ nhàng hơn trong cuộc sống. Khi ta chọn tha thứ, ta không chỉ giải phóng chính mình khỏi nỗi đau mà còn cho người khác cơ hội sửa sai.

Tha thứ không đồng nghĩa với việc quên đi tất cả hay dễ dãi với sai lầm của người khác. Đó là một hành động xuất phát từ lòng bao dung, cho phép ta đối diện với tổn thương một cách mạnh mẽ. Khi ta tha thứ, ta không còn để nỗi đau kiểm soát cảm xúc của mình, thay vào đó, ta làm chủ tâm trí và tìm thấy sự bình an.

Tha thứ giúp hàn gắn các mối quan hệ

Trong cuộc sống, không ai là hoàn hảo, ai cũng có lúc phạm sai lầm. Nếu ta cứ giữ mãi lỗi lầm của người khác trong lòng, các mối quan hệ sẽ ngày càng rạn nứt. Một lời tha thứ chân thành có thể hàn gắn tình bạn, tình yêu, tình thân, giúp con người xích lại gần nhau hơn.

Trong gia đình, nếu cha mẹ có thể tha thứ cho lỗi lầm của con cái, con cái cũng biết bỏ qua những hiểu lầm với cha mẹ, không khí gia đình sẽ luôn ấm áp, hạnh phúc. Trong tình yêu, sự tha thứ giúp đôi bên hiểu và trân trọng nhau hơn. Trong tình bạn, nếu biết bao dung, bạn bè có thể đồng hành với nhau lâu dài. Tha thứ không chỉ giúp người khác có cơ hội sửa đổi mà còn giúp ta duy trì những mối quan hệ tốt đẹp.

Tha thứ giúp con người trưởng thành và mạnh mẽ hơn

Tha thứ không phải là biểu hiện của sự yếu đuối mà là dấu hiệu của sự trưởng thành và lòng bao dung. Một người có thể tha thứ cho người khác là người hiểu rằng ai cũng có lúc mắc sai lầm, quan trọng là biết sửa chữa và thay đổi. Khi học cách tha thứ, ta cũng học cách đối diện với nỗi đau, biết buông bỏ những điều không đáng để tập trung vào những giá trị tốt đẹp hơn trong cuộc sống.

Những người có lòng vị tha thường dễ dàng vượt qua khó khăn và sống hạnh phúc hơn. Họ không bị trói buộc bởi những cảm xúc tiêu cực mà luôn hướng về tương lai. Tha thứ chính là cách giúp ta trở nên mạnh mẽ hơn, bởi nó đòi hỏi sự kiên nhẫn và tình yêu thương lớn lao.

Tha thứ không phải lúc nào cũng dễ dàng

Dù biết rằng tha thứ mang lại nhiều lợi ích nhưng không phải ai cũng có thể làm được điều đó. Đôi khi, tổn thương quá sâu khiến ta khó lòng quên đi. Tuy nhiên, điều quan trọng là ta cần nhận thức được rằng giữ mãi hận thù chỉ làm mình thêm đau khổ. Tha thứ là một quá trình, có thể không phải ngày một ngày hai, nhưng nếu ta thực sự muốn, thời gian sẽ giúp ta làm được.

Có những câu chuyện cảm động về lòng vị tha trong cuộc sống. Nelson Mandela – người từng bị giam cầm suốt 27 năm – đã không ôm hận thù mà chọn cách tha thứ cho những kẻ đã đẩy ông vào cảnh tù đày. Chính nhờ vậy, ông đã trở thành biểu tượng của lòng bao dung và góp phần đem lại hòa bình cho đất nước Nam Phi.

Bài học về sự tha thứ trong cuộc sống

Trong cuộc sống, nếu mỗi người đều có thể tha thứ cho lỗi lầm của người khác, biết cảm thông thay vì thù hận, thế giới sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Xã hội sẽ bớt đi những mâu thuẫn, tranh chấp khi con người học cách tha thứ và đối xử với nhau bằng lòng nhân ái.

Bản thân mỗi người cũng cần thực hành sự tha thứ. Hãy thử bỏ qua những lỗi lầm nhỏ của bạn bè, rộng lòng với người thân khi họ vô tình làm ta tổn thương. Khi tập quen với điều đó, ta sẽ nhận ra tha thứ không chỉ giúp người khác mà còn giúp chính mình sống nhẹ nhàng, thanh thản hơnTha thứ là một nghệ thuật sống, giúp ta giải thoát bản thân khỏi những cảm xúc tiêu cực, cải thiện các mối quan hệ và trở nên mạnh mẽ hơn. Cuộc sống vốn ngắn ngủi, đừng để lòng thù hận lấn át hạnh phúc của chính mình. Hãy học cách tha thứ, vì đó chính là chìa khóa mở ra cánh cửa của sự bình an và yêu thương.

Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình đầy tinh tế trong đoạn trích để thể hiện tâm trạng chia ly đầy đau xót giữa Thúy Kiều và Thúc Sinh. Mở đầu, hình ảnh “Rừng phong, thu đã nhuốm màu quan san” gợi lên không gian mùa thu man mác buồn, đồng thời ám chỉ sự xa cách và cô đơn của hai nhân vật. Cảnh vật không chỉ đơn thuần là phông nền mà còn phản chiếu tâm trạng con người: sắc thu tàn úa như báo hiệu sự chia lìa, rừng phong đỏ lá như nhuốm màu ly biệt. Hình ảnh “vầng trăng ai xẻ làm đôi” là một ẩn dụ đầy sáng tạo, diễn tả sự chia cắt giữa Kiều và Thúc Sinh. Ánh trăng vốn tròn đầy, tượng trưng cho sum vầy, nay bị chia đôi, nửa “in gối chiếc”, nửa “soi dặm trường”, như nỗi cô đơn của Kiều nơi phòng vắng và nỗi gian truân của Thúc Sinh trên đường xa. Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình trong đoạn thơ không chỉ làm cho cảnh vật trở nên có hồn mà còn khắc họa sâu sắc tâm trạng buồn thương, chia ly của nhân vật, khiến nỗi đau trở nên ám ảnh, lay động lòng người.

Thông điệp ý nghĩa nhất: Tình cảm và những ký ức về đồng đội, về những người đã ngã xuống luôn được trân trọng và gìn giữ.

Lý do:

• Dù chiến tranh đã kết thúc, người đồng đội của Minh vẫn không quên lời hứa, cẩn thận gửi bức thư nhuốm máu để thực hiện nguyện vọng cuối cùng của Minh. Điều này thể hiện sự trân trọng đối với tình cảm và ký ức về người đã khuất.

• Cả tiểu đội đều tin rằng lá thư đã đến tay Hạnh, cho thấy niềm tin và hy vọng rằng những gì thuộc về quá khứ sẽ không bị lãng quên, rằng những người đã hy sinh vẫn được nhớ đến theo một cách nào đó.

• Trong cuộc sống, sự trân trọng những kỷ niệm, tình cảm và những con người đã đi qua cuộc đời ta chính là cách để giữ gìn giá trị nhân văn và nuôi dưỡng tâm hồn.

Một vẻ đẹp nổi bật của nhân vật Minh trong văn bản là tâm hồn trong sáng và giàu khát khao yêu thương.

• Minh còn rất trẻ, mới 18 tuổi, nhưng đã phải ra chiến trường, sống giữa bom đạn khốc liệt. Dù vậy, cậu vẫn giữ trong mình những mơ mộng đẹp đẽ về tình yêu, thể hiện qua câu chuyện tưởng tượng về Hạnh – cô gái có đôi mắt “sáng lấp lánh như sao”. Điều này cho thấy Minh khao khát được yêu thương, được gắn bó với một người nào đó giữa những ngày tháng cô đơn.

• Dù mồ côi, không có người thân, Minh vẫn không than vãn mà lặng lẽ nuôi dưỡng một tình cảm tinh thần, một giấc mơ giản dị về hạnh phúc.

• Khi sắp hy sinh, Minh không lo sợ mà chỉ nhờ đồng đội gửi một dòng thư ngắn ngủi: “Hạnh ơi!… Anh cô đơn lắm…”. Lời nhắn ấy càng khẳng định một tâm hồn giàu cảm xúc, một trái tim vẫn khát khao được yêu dù biết mình sắp rời xa cuộc sống.

Phân tích:

1. Phá vỡ quy tắc cú pháp thông thường

• Câu thứ hai không diễn đạt theo cách thông thường như “Người đồng đội của tôi đã hi sinh” mà thay vào đó là “theo gió ra đi”.

• Cách diễn đạt này mang tính hình tượng, không trực tiếp nhắc đến cái chết nhưng vẫn thể hiện sự ra đi vĩnh viễn.

2. Tác dụng:

• Giảm nhẹ sự bi thương: Tác giả dùng hình ảnh gió để làm mềm đi nỗi đau mất mát. Minh không chỉ đơn thuần chết đi mà như hòa vào thiên nhiên, theo gió mà rời xa.

• Tăng tính gợi cảm, gợi hình: Hình ảnh gió mang đến cảm giác về một linh hồn nhẹ nhàng, thanh thản, bay lên giữa không gian bao la.

• Thể hiện sự xót xa, tiếc nuối: Người lính trẻ ra đi trong lặng lẽ, giữa thiên nhiên, không người thân bên cạnh, chỉ có người đồng đội ở lại đau đớn tiễn biệt.

Hình ảnh của nhân vật Hạnh để lại ấn tượng sâu sắc nhất cho Minh và đồng đội chính là đôi mắt sáng lấp lánh như sao.

• Khi kể về lần đầu gặp Hạnh, Minh đặc biệt nhấn mạnh đến đôi mắt ấy: “Một cô gái mắt to và sáng lấp lánh như sao.”

• Chính hình ảnh này khiến cả tiểu đội trầm trồ, xuýt xoa khi nghe Minh kể về cô.

• Đến cuối truyện, sau khi Minh hi sinh, những người lính trong tiểu đội vẫn nhìn lên bầu trời đầy sao mà không ngủ được, như thể hình ảnh đôi mắt Hạnh đã in sâu vào tâm trí họ.

Hình ảnh “đôi mắt như vì sao sáng lấp lánh” không chỉ là dấu ấn về Hạnh mà còn tượng trưng cho một vẻ đẹp trong sáng, một mối tình đầy mơ ước giữa chiến tranh khốc liệt.

Ngôi kể thứ nhất