Câu 1:

Truyện ngắn Con chim vàng của Nguyễn Quang Sáng là một bản tố cáo đầy xót xa về xã hội bất công và những phận người nhỏ bé trong đó. Qua hình ảnh cậu bé Bào – một đứa trẻ mồ côi phải đi ở đợ để trả nợ – nhà văn đã khắc họa sâu sắc thân phận thấp kém, tủi nhục và đau đớn của người nghèo. Vì món nợ hai thúng thóc của mẹ, Bào bị buộc sống cuộc đời phục dịch, cam chịu đòn roi, lời mắng nhiếc, đến mức liều mạng trèo cây bắt chim cho cậu chủ. Hình ảnh “tay Bào với tới, với mãi, với mãi nhưng cũng chẳng với được ai” là chi tiết đầy tính biểu tượng, cho thấy sự tuyệt vọng tột cùng của em – không ai cứu giúp, không ai thương xót, kể cả khi máu đổ và mạng sống bị đe dọa. Trong khi đó, sự vô cảm đến lạnh lùng của mẹ con thằng Quyên – chỉ đau xót cho con chim chết mà quên mất sinh mạng của Bào – đã phản ánh một thực tế đau lòng: nhân tính bị bào mòn bởi quyền lực và tiền bạc. Truyện ngắn không chỉ khiến người đọc cảm thương cho số phận em nhỏ mà còn gợi lên sự phẫn nộ, thức tỉnh lương tri về những bất công và cần một xã hội công bằng, nhân ái hơn.

Câu 2:

Cuộc sống con người không chỉ được duy trì bởi cơm ăn, áo mặc mà còn bởi những giá trị tinh thần cao đẹp, trong đó, tình yêu thương đóng vai trò vô cùng quan trọng. Tình yêu thương là sự sẻ chia, cảm thông, giúp đỡ và quan tâm giữa con người với nhau. Đó là sợi dây vô hình nhưng bền chặt, kết nối tâm hồn, xoa dịu những nỗi đau và sưởi ấm những trái tim cô đơn.

Tình yêu thương mang đến cho con người sự an ủi và động viên khi gặp khó khăn. Một cái nắm tay, một lời động viên, hay chỉ là ánh mắt đầy quan tâm cũng có thể giúp ai đó vượt qua nỗi buồn, vực dậy sau vấp ngã. Tình thương giúp chúng ta trở nên tử tế, biết đặt mình vào hoàn cảnh của người khác để sống chân thành, nhân hậu. Từ đó, xã hội trở nên gắn kết hơn, giảm đi những ganh ghét, đố kị và lạnh lùng vô cảm.

Những con người sống yêu thương luôn được trân trọng và yêu quý. Không phải ngẫu nhiên mà những tấm gương như mẹ Teresa, bác sĩ Nguyễn Ngọc Thành, hay thầy giáo làng nghèo… lại được ngợi ca. Bởi họ sống vì người khác, trao đi yêu thương không mong nhận lại. Chính điều đó làm cho cuộc đời họ có ý nghĩa, và cuộc sống quanh họ trở nên tốt đẹp hơn.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, vẫn còn không ít người sống thờ ơ, ích kỷ, chỉ biết đến bản thân mà quên mất rằng, một lời nói ác ý cũng có thể khiến người khác tổn thương sâu sắc. Vì thế, mỗi chúng ta cần học cách yêu thương – không cần lớn lao, chỉ cần chân thành. Đó có thể là giúp đỡ bạn bè khi khó khăn, biết quan tâm đến cha mẹ, thầy cô, hay đơn giản là mỉm cười với một người xa lạ.

Tóm lại, tình yêu thương là một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Nó làm cho con người sống đúng nghĩa “người” hơn – biết cho đi và nhận lại bằng cả trái tim. Hãy để yêu thương trở thành ánh sáng dẫn đường cho cuộc đời bạn, bởi sống là để yêu thương và được yêu thương.

Câu 1 (0.5 điểm):
Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

Câu 2 (0.5 điểm):
Tình huống truyện:
Bào bị ép bắt con chim vàng cho thằng Quyên. Trong lần cố gắng bắt được chim, Bào bị rơi từ trên cây xuống, bị thương nặng, còn con chim thì chết. Mẹ thằng Quyên chỉ thương tiếc con chim, không hề quan tâm đến Bào.

Câu 3 (1.0 điểm):
Ngôi kể:
Ngôi kể: ngôi thứ ba ( người kể chuyện ẩn )

Tác dụng:
– Giúp người kể có cái nhìn bao quát toàn bộ sự việc, nhân vật.
– Tạo điều kiện khắc họa rõ nét tính cách, tâm trạng của các nhân vật, đặc biệt là Bào.
– Gợi sự khách quan nhưng vẫn làm nổi bật yếu tố cảm xúc, tình cảm.

Câu 4 (1.0 điểm):

Đây là một chi tiết đầy tính bi kịch, giàu giá trị biểu cảm và mang tính biểu tượng:
– Hình ảnh tay Bào với tới mãi thể hiện sự khao khát được cứu giúp, được quan tâm trong khoảnh khắc cận kề cái chết.
– Nhưng "chẳng với được ai" lại cho thấy sự cô đơn tột cùng, sự tuyệt vọng của một đứa trẻ nghèo khổ, bị bỏ rơi.
– Bàn tay mà Bào tưởng đang cứu mình thực ra lại chỉ nâng xác con chim vàng, cho thấy sự vô cảm, lạnh lùng và ích kỷ của người lớn.

Chi tiết làm nổi bật thân phận nhỏ bé, đáng thương của Bào và tố cáo sự vô nhân đạo trong xã hội bất công.

Câu 5 (1.0 điểm):
Nhận xét về nhân vật Bào:
– Là một đứa trẻ nghèo khổ, phải đi ở đợ để trả nợ cho mẹ.
– Tuy nhỏ tuổi nhưng chịu đựng, nhẫn nhục, giàu tình cảm, có lòng tự trọng và khát khao được công nhận, được yêu thương.
– Dù bị đánh đập nhưng vẫn cố gắng làm vui lòng cậu chủ, thể hiện sự hy sinh và cam chịu đến tội nghiệp.

Thông điệp của tác giả:
– Lên án sự bất công trong xã hội phong kiến, nơi trẻ nhỏ nghèo khổ bị đối xử tàn tệ.
– Gửi gắm tình thương yêu, sự cảm thông sâu sắc đối với những số phận nhỏ bé, bất hạnh.
– Kêu gọi sự nhân đạo, tình người trong cách cư xử giữa con người với nhau, đặc biệt là với trẻ em.