Câu 1:

Bức tranh quê trong đoạn thơ của Đoàn Văn Cừ hiện lên đầy bình yên, giản dị mà đậm chất trữ tình. Âm thanh "võng kẽo kẹt đưa", hình ảnh "con chó ngủ lơ mơ", "bóng cây lơi lả", "người im, cảnh lặng tờ" gợi nên một không gian thôn quê yên ả, thân thuộc. Cảnh vật và con người được miêu tả bằng những chi tiết gần gũi: ông lão thảnh thơi nằm giữa sân, ánh trăng ngân phủ lên tàu cau, đứa trẻ con ngây thơ ngắm bóng con mèo bên chõng tre. Từng câu thơ như một khung hình sống động và tĩnh lặng, thấm đẫm hương vị của cuộc sống làng quê xưa – nơi con người và thiên nhiên hòa quyện trong sự thư thái, thanh bình. Vẻ đẹp của bức tranh quê ấy không chỉ nằm ở hình ảnh mà còn ở cảm xúc: một sự trân trọng, yêu thương đối với cuộc sống đơn sơ, đầm ấm, giàu chất nhân văn.

Câu 2:

 Tuổi trẻ là quãng thời gian đẹp nhất trong đời người – thời điểm của những ước mơ, hoài bão và khát vọng chinh phục. Trong bối cảnh hiện đại đầy cơ hội nhưng cũng nhiều thách thức, sự nỗ lực hết mình trở thành chìa khóa để người trẻ khẳng định bản thân và góp phần xây dựng xã hội.

Nỗ lực hết mình là khi con người dốc toàn tâm toàn ý, không ngừng cố gắng dù gặp khó khăn hay thất bại. Đó là tinh thần kiên trì học hỏi, dám thử thách, không hài lòng với giới hạn hiện tại. Với người trẻ, nỗ lực hết mình chính là cách để biến ước mơ thành hiện thực, từ những bước nhỏ ban đầu như học tập, làm việc, đến khát vọng tạo nên giá trị cho cộng đồng. Thực tế cuộc sống cho thấy nhiều người trẻ đã và đang không ngừng phấn đấu vươn lên. Những sinh viên nghèo vượt khó, những bạn trẻ khởi nghiệp bằng hai bàn tay trắng, hay những cá nhân đại diện cho Việt Nam trên đấu trường quốc tế đều là minh chứng cho sức mạnh của tinh thần nỗ lực. Đằng sau thành công là những giờ lao động miệt mài, là mồ hôi, nước mắt và cả những lần vấp ngã.

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn không ít bạn trẻ sống buông thả, ngại thay đổi, dễ bỏ cuộc khi đối mặt với thử thách. Điều đó không chỉ lãng phí tiềm năng bản thân mà còn ảnh hưởng đến tương lai của xã hội. Vì thế, người trẻ cần ý thức được vai trò và trách nhiệm của mình, rèn luyện bản lĩnh, ý chí để vươn lên bằng chính năng lực và sự cố gắng của mình.  Nỗ lực hết mình không chỉ là con đường dẫn đến thành công mà còn là phẩm chất cần thiết để tuổi trẻ sống ý nghĩa và có ích. Trong một thế giới chuyển động không ngừng, chỉ có những người trẻ biết cố gắng không ngơi nghỉ mới có thể tạo nên dấu ấn riêng và góp phần thay đổi tương lai.

Câu 1: Ngôi kể trong đoạn trích là ngôi thứ ba (người kể giấu mình), cho phép người kể quan sát và tái hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

Câu 2: Một số chi tiết cho thấy chị Bớt không giận mẹ dù từng bị phân biệt: Khi thấy mẹ đến ở chung, Bớt rất mừng. Chị gặng hỏi mẹ cho hết lẽ, mong mẹ đừng hối hận nhưng không hề trách móc. Khi mẹ tỏ ra áy náy, chị liền ôm lấy mẹ, trấn an bằng lời nói nhẹ nhàng, cảm thông: “Con có nói gì đâu, sao bu cứ nghĩ ngợi thế nhỉ?”

Câu 3: Nhân vật Bớt là người hiền lành, vị tha, giàu lòng hiếu thảo và đầy trách nhiệm. Dù từng chịu thiệt thòi, chị vẫn không oán trách mẹ mà đón mẹ về chăm sóc, lại còn chu đáo, quan tâm tới mẹ và con cái.

Câu 4: Hành động ôm lấy vai mẹ và lời nói nhẹ nhàng của Bớt thể hiện sự tha thứ, yêu thương chân thành và mong muốn mẹ yên lòng. Đây là biểu hiện của tình cảm hiếu thảo, bao dung, không để quá khứ ảnh hưởng tới hiện tại. 

Câu 5: Thông điệp ý nghĩa nhất: Tình cảm gia đình, đặc biệt là tình mẹ con, có thể hàn gắn mọi vết thương và vượt qua những lỗi lầm trong quá khứ. Lí do: Trong cuộc sống hiện đại đầy lo toan và mâu thuẫn, việc giữ gìn, trân trọng tình cảm gia đình là điều cần thiết để mỗi người có chốn nương tựa tinh thần và sống nhân ái hơn.

Câu 1:

Môi trường là nền tảng duy trì sự sống của con người và toàn bộ hệ sinh thái trên Trái đất. Bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi thiết yếu của mỗi cá nhân và cộng đồng. Khi môi trường bị hủy hoại, hệ quả không chỉ dừng lại ở ô nhiễm không khí, nước, đất hay suy giảm đa dạng sinh học, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của con người. Thực trạng "tiếc thương sinh thái" được đề cập trong bài viết đã cho thấy rõ những tác động sâu sắc và đau lòng mà sự biến đổi khí hậu để lại trong lòng người – từ cảm giác mất mát đến khủng hoảng hiện sinh. Do đó, mỗi chúng ta cần nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường thông qua những hành động thiết thực như tiết kiệm tài nguyên, phân loại rác, trồng cây xanh và ủng hộ các chính sách phát triển bền vững. Chỉ khi môi trường được gìn giữ, con người mới có thể sống khỏe mạnh, hạnh phúc và truyền lại một hành tinh xanh cho các thế hệ mai sau.

Câu 2:

 Hình tượng người ẩn sĩ là một đề tài quen thuộc trong thơ ca trung đại Việt Nam, thể hiện lý tưởng sống thanh cao, thoát tục của tầng lớp trí thức. Qua hai bài thơ "Nhàn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm và bài thơ thu của Nguyễn Khuyến, hình tượng người ẩn sĩ được khắc họa với những nét giống nhau nhưng cũng có sự khác biệt về quan điểm sống và cảm xúc.

Trong bài thơ “Nhàn”, Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện rõ lý tưởng sống an nhàn, tự tại, xa lánh vòng danh lợi. Câu thơ “Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ” thể hiện sự lựa chọn sống giữa thiên nhiên, nơi không có bon chen, xô bồ. Nhà thơ tìm thấy niềm vui giản dị trong lao động và sinh hoạt hằng ngày: “Một mai, một cuốc, một cần câu”, “rượu đến bóng cây ta hãy uống”. Đó là lối sống hòa hợp với tự nhiên, lấy sự thanh đạm làm lẽ sống, coi phú quý chỉ là “chiêm bao”. Hình ảnh người ẩn sĩ trong thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm là biểu tượng của trí tuệ và nhân cách cao quý, dứt bỏ công danh để gìn giữ đạo lý và tâm hồn thanh thản.

Trong khi đó, bài thơ của Nguyễn Khuyến mang một sắc thái trầm lắng hơn. Bức tranh mùa thu đẹp đến nao lòng, nhưng ẩn chứa trong đó là nỗi cô đơn và trăn trở của thi nhân. Hình ảnh “Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu”, “song thưa để mặc bóng trăng vào” không chỉ là tả cảnh mà còn gợi tâm trạng buồn bã, trống trải. Dù sống giữa thiên nhiên, nhà thơ vẫn mang theo tâm thế của một người từng gắn bó với triều đình, từng thao thức vì thời cuộc. Câu kết “Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào” cho thấy sự ngập ngừng, phân vân trong việc chọn lựa giữa hành động và ẩn dật, giữa hiện thực và lý tưởng.

Như vậy, cả hai nhà thơ đều xây dựng hình tượng người ẩn sĩ gắn bó mật thiết với thiên nhiên, nhưng ở Nguyễn Bỉnh Khiêm, ẩn sĩ là người làm chủ lý tưởng sống, an nhiên tuyệt đối; còn ở Nguyễn Khuyến, hình tượng này lại chất chứa nhiều trăn trở, vừa muốn buông bỏ, lại vừa không nguôi day dứt với thế cuộc.

Sự khác biệt này phản ánh sự biến đổi của thời đại và tâm thế của người trí thức. Nếu Nguyễn Bỉnh Khiêm sống vào thời kỳ loạn lạc và chọn con đường rút lui để giữ tiết tháo, thì Nguyễn Khuyến sống vào buổi giao thời, chứng kiến mất nước, nên dù lui về ở ẩn vẫn luôn canh cánh nỗi lòng.

Tóm lại, hai bài thơ tuy khác nhau về cảm xúc nhưng đều thể hiện vẻ đẹp thanh cao của hình tượng người ẩn sĩ – những con người có nhân cách lớn, yêu thiên nhiên, sống đạo đức và luôn hướng tới lý tưởng cao cả.

Câu 1: Hiện tượng tiếc thương sinh thái là nỗi đau khổ trước những mất mát về sinh thái mà con người hoặc là đã trải qua, hoặc là tin rằng đang ở phía trước, nỗi đau buồn và khủng hoảng tinh thần của con người trước những mất mát về môi trường tự nhiên do biến đổi khí hậu gây ra, tương tự như khi mất đi người thân.

Câu 2: Bài viết trình bày theo trình tự diễn giải – giải thích khái niệm trước, sau đó đưa ra dẫn chứng cụ thể và cuối cùng là mở rộng phạm vi ảnh hưởng.

Câu 3: Tác giả sử dụng bằng chứng khoa học (nghiên cứu của Cunsolo và Ellis), dẫn lời nhân chứng (người Inuit, người dân bản địa ở Amazon) và số liệu khảo sát quốc tế (nghiên cứu của Caroline Hickman năm 2021).

Câu 4: Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu từ góc nhìn tâm lý – xã hội, cho thấy ảnh hưởng sâu sắc của nó đến đời sống tinh thần của con người, không chỉ ở vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp mà cả ở những nơi xa hơn.

Câu 5: Thông điệp sâu sắc nhất là: Biến đổi khí hậu không chỉ gây tổn hại môi trường mà còn để lại những vết thương tinh thần nghiêm trọng cho con người, vì vậy cần hành động khẩn cấp và toàn diện để bảo vệ cả thiên nhiên lẫn đời sống con người.