Câu 1:

Trong đoạn trích "Sống mòn", nhân vật Thứ hiện lên như một điển hình cho sự bế tắc và giằng xé nội tâm của tầng lớp trí thức tiểu tư sản trong xã hội cũ. Anh ta mang trong mình hoài bão, khát vọng về một cuộc sống có ý nghĩa, nhưng lại bị cuốn vào vòng xoáy của cơm áo gạo tiền và những ràng buộc vô hình của xã hội. Sự "sống mòn" của Thứ không chỉ thể hiện ở sự tàn tạ về thể chất mà còn ở sự chai sạn về tinh thần, sự bất lực trước hiện thực.Thái độ thờ ơ, lãnh đạm của Thứ đối với mọi thứ xung quanh, từ công việc đến những mối quan hệ cá nhân, cho thấy sự mệt mỏi và chán chường sâu sắc. Anh ta ý thức được sự lãng phí thời gian và tài năng của mình, nhưng lại không đủ nghị lực để thoát ra khỏi tình trạng đó. Những suy nghĩ day dứt, những dằn vặt lương tâm càng làm nổi bật sự bi kịch trong tâm hồn nhân vật.Tuy nhiên, ẩn sâu trong vẻ ngoài cam chịu ấy vẫn le lói một chút ý thức phản kháng, một khát khao thay đổi âm ỉ. Những dòng hồi tưởng về quá khứ tươi đẹp, về những ước mơ dang dở cho thấy Thứ vẫn chưa hoàn toàn đánh mất niềm hy vọng. Chính sự giằng xé giữa buông xuôi và khát vọng này đã tạo nên một nhân vật Thứ phức tạp, đáng thương và gợi nhiều suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống và sự đấu tranh để vượt lên hoàn cảnh.

Câu 2:

Câu nói sâu sắc của Gabriel Garcia Marquez: “Không phải người ta ngừng theo đuổi ước mơ vì họ già đi mà họ già đi vì ngừng theo đuổi ước mơ” đã chạm đến một chân lý vĩnh hằng về mối quan hệ biện chứng giữa tuổi trẻ và khát vọng. Ước mơ không chỉ là những hình ảnh tươi đẹp trong tâm trí mà còn là ngọn lửa soi đường, là động lực mạnh mẽ kiến tạo nên sức sống và ý nghĩa cho những năm tháng thanh xuân rực rỡ. Mất đi ước mơ, tuổi trẻ sẽ úa tàn, đánh mất đi bản chất tươi đẹp và nguồn năng lượng dồi dào vốn có.

Tuổi trẻ, tự thân nó, đã là một món quà vô giá với sức khỏe dồi dào, trí tuệ minh mẫn và một trái tim đầy nhiệt huyết. Đây là giai đoạn vàng để con người khám phá thế giới, trải nghiệm những điều mới mẻ và không ngừng học hỏi. Tuy nhiên, nếu thiếu đi những ước mơ, những mục tiêu cụ thể để hướng tới, tuổi trẻ sẽ trở nên vô định, dễ rơi vào trạng thái sống lay lắt, thiếu phương hướng. Ước mơ chính là ngọn hải đăng dẫn lối con thuyền thanh xuân vượt qua những sóng gió, định hình nên hành trình cuộc đời mỗi người.

Khi có ước mơ, người trẻ sẽ có một động lực phi thường để vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Những vấp ngã, thất bại trên con đường chinh phục mục tiêu không còn là rào cản đáng sợ mà trở thành những bài học quý giá, tôi luyện ý chí và bản lĩnh. Chính sự kiên trì, bền bỉ theo đuổi ước mơ đã hun đúc nên những phẩm chất tốt đẹp, giúp người trẻ trưởng thành và hoàn thiện bản thân. Ngược lại, khi không có ước mơ, người trẻ dễ dàng nản lòng trước những khó khăn, chấp nhận sự an phận và dần đánh mất đi sự nhiệt huyết vốn có của tuổi trẻ.

Hơn thế nữa, ước mơ còn khơi dậy tiềm năng sáng tạo và khát vọng cống hiến trong mỗi người trẻ. Khi một người trẻ ấp ủ một ước mơ lớn lao, họ sẽ không ngừng tìm tòi, học hỏi, sáng tạo để biến ước mơ đó thành hiện thực. Họ không chỉ nghĩ cho bản thân mà còn hướng đến những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng và xã hội. Những phát minh khoa học, những công trình nghệ thuật, những hoạt động tình nguyện đầy ý nghĩa đều bắt nguồn từ những ước mơ cháy bỏng của tuổi trẻ. Một xã hội thiếu đi những ước mơ của người trẻ sẽ là một xã hội trì trệ, thiếu sức sống và động lực phát triển.

Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận một thực tế rằng, không phải ai cũng may mắn tìm được và giữ vững ước mơ của mình. Áp lực từ gia đình, xã hội, những cám dỗ vật chất hay sự hoài nghi về bản thân có thể khiến người trẻ đánh mất đi ngọn lửa đam mê. Khi ước mơ bị bỏ quên, cuộc sống trở nên tẻ nhạt, vô vị, và chính sự thiếu vắng mục tiêu này sẽ bào mòn tinh thần, khiến con người ta cảm thấy già nua, mệt mỏi dù tuổi đời còn trẻ.

Câu 1. Điểm nhìn của người kể chuyện: Điểm nhìn hạn tri, điểm nhìn bên trong.

Câu 2.Ước mơ của nhân vật Thứ khi ngồi trên ghế nhà trường là: đỗ thành chung, đỗ tú tài, vào đại học đường, sang Tây và trở thành một vĩ nhân đem những sự thay đổi lớn lao đến cho xứ sở mình.   

Câu 3. 

Ẩn dụ: đời - mốc lên, gỉ đi, mòn, mục tác

Tác dụng:

- Tạo cho câu văn giàu hình ảnh sinh động hấp dẫn tăng tính biểu cảm hàm súc

- Có tác dụng gợi lên một cách sinh động về cuộc sống vô nghĩa, lụi tàn từng ngày mà nhân vật sẽ phải nếm trải trong hình dung của mình; thể hiện giá trị hiện thực của tác phẩm. 

Câu 4. 

– Cuộc sống của nhân vật Thứ: Cuộc sống đầy bi kịch, khó khăn, mòn mỏi trong việc kiếm kế sinh nhai để lo cho bản thân và gia đình, không thực hiện được hoài bão của cuộc đời mình.

– Con người nhân vật Thứ: Là con người đầy hoài bão, khát vọng; con người có đời sống nội tâm phong phú, có khả năng nhận thức sâu sắc về cuộc sống và bản thân mình. 

Câu 5. 

Sống là làm chủ bản thân, làm chủ cuộc đời mình. Đây là một triết lí sâu sắc bởi lẽ: Mỗi người là một bản thể duy nhất và mỗi người chỉ được sống một lần trong đời. Do đó, nếu mỗi chúng ta không làm chủ bản thân, làm chủ cuộc đời mình thì chúng ta sẽ mất đi cơ hội sống đúng nghĩa. Chỉ có khi làm chủ bản thân, làm chủ cuộc đời mình chúng ta mới phát huy được hết tiềm năng của bản thân và trở thành người có ích cho xã hội. Chính vì lẽ đó, việc làm chủ bản thân và cuộc đời không chỉ là một lựa chọn mà còn là một trách nhiệm thiêng liêng đối với chính mình. Khi ta nắm vững tay lái cuộc đời, ta tự do định hướng con đường mình đi, tự quyết định những giá trị mình theo đuổi và tự chịu trách nhiệm cho những lựa chọn của mình. Ta không còn là một chiếc lá trôi dạt giữa dòng đời, mà trở thành một dòng chảy mạnh mẽ, kiến tạo nên những giá trị riêng biệt.

Câu 1. Điểm nhìn của người kể chuyện: Điểm nhìn hạn tri, điểm nhìn bên trong.

Câu 2.Ước mơ của nhân vật Thứ khi ngồi trên ghế nhà trường là: đỗ thành chung, đỗ tú tài, vào đại học đường, sang Tây và trở thành một vĩ nhân đem những sự thay đổi lớn lao đến cho xứ sở mình.   

Câu 3. 

Ẩn dụ: đời - mốc lên, gỉ đi, mòn, mục tác

Tác dụng:

- Tạo cho câu văn giàu hình ảnh sinh động hấp dẫn tăng tính biểu cảm hàm súc

- Có tác dụng gợi lên một cách sinh động về cuộc sống vô nghĩa, lụi tàn từng ngày mà nhân vật sẽ phải nếm trải trong hình dung của mình; thể hiện giá trị hiện thực của tác phẩm. 

Câu 4. 

– Cuộc sống của nhân vật Thứ: Cuộc sống đầy bi kịch, khó khăn, mòn mỏi trong việc kiếm kế sinh nhai để lo cho bản thân và gia đình, không thực hiện được hoài bão của cuộc đời mình.

– Con người nhân vật Thứ: Là con người đầy hoài bão, khát vọng; con người có đời sống nội tâm phong phú, có khả năng nhận thức sâu sắc về cuộc sống và bản thân mình. 

Câu 5. 

Sống là làm chủ bản thân, làm chủ cuộc đời mình. Đây là một triết lí sâu sắc bởi lẽ: Mỗi người là một bản thể duy nhất và mỗi người chỉ được sống một lần trong đời. Do đó, nếu mỗi chúng ta không làm chủ bản thân, làm chủ cuộc đời mình thì chúng ta sẽ mất đi cơ hội sống đúng nghĩa. Chỉ có khi làm chủ bản thân, làm chủ cuộc đời mình chúng ta mới phát huy được hết tiềm năng của bản thân và trở thành người có ích cho xã hội. Chính vì lẽ đó, việc làm chủ bản thân và cuộc đời không chỉ là một lựa chọn mà còn là một trách nhiệm thiêng liêng đối với chính mình. Khi ta nắm vững tay lái cuộc đời, ta tự do định hướng con đường mình đi, tự quyết định những giá trị mình theo đuổi và tự chịu trách nhiệm cho những lựa chọn của mình. Ta không còn là một chiếc lá trôi dạt giữa dòng đời, mà trở thành một dòng chảy mạnh mẽ, kiến tạo nên những giá trị riêng biệt.

Có thể nói chuyện hệ trọng nhất trong cuộc đời mỗi con người là hôn sự, nhưng thời xưa, con cái chỉ đóng vai trò thụ động, mà không có quyền quyết định mình sẽ kết hôn với ai.Quan niệm “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” trong hôn nhân là một suy nghĩ truyền thống tồn tại lâu đời trong xã hội Việt Nam. Đây là quan niệm cho rằng hôn nhân nên do cha mẹ quyết định, con cái phải nghe theo mà không được phép lựa chọn theo ý mình. Dù từng phù hợp với bối cảnh lịch sử, quan niệm này đã bộc lộ nhiều hạn chế về nhiều mặt.

Trong xã hội phong kiến,cha mẹ như người xe duyên, giúp con cái tìm được bạn đời phù hợp về gia cảnh, tính cách. Tuy nhiên, việc áp đặt theo mong muốn cha mẹ trong hôn nhân con cái có thể dẫn đến nhiều hệ lụy.Khi hôn nhân không dựa trên tình yêu và sự đồng thuận, mâu thuân sẽ dễ dàng xảy ra. Con cái bị tước quyền lựa chọn bạn đời có thể cảm thấy bất mãn, thất vọng, thậm chí đánh mất chính mình. Trong khi đó, cha mẹ, dù sự lựa chọn của họ xuất phát từ tình thương, nhưng không thể chắc chắn rằng quyết định của họ luôn đúng đắn và không có rủi ro bởi hôn nhân là sự gắn kết cả đời giữa hai con người với tình yêu  và mong muốn được chăm lo cho người kia.

Trong xã hội ngày nay, hôn nhân cần được xây dựng trên tình yêu, tự nguyện và đồng cảm. Vai trò của những người cha người mẹ nên chuyển từ người quyết định sang người tư vấn, hỗ trợ để giúp con cái lựa chọn đúng đắn về bạn đời của mình. Bên cạnh đó, con cái cũng nên biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến kiến cha mẹ, bởi những kinh nghiệm và sự yêu thương của họ là đáng quý.

Quan niệm “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” không còn phù hợp với xã hội ngày nay. Bởi vì, hôn nhân cần dựa trên sự tự do lựa chọn và tôn trọng lẫn nhau, đó là nền tảng cho một gia đình hạnh phúc, bền vững.

Hai câu thơ:“Ngẫm thân em chỉ bằng thân con bọ ngựa,bằng con chẫu chuộc thôi.” là hình ảnh đầy ý nghĩa và sâu sắc . Tác giả mượn hình ảnh con bọ ngựa và con chẫu  chuộc – những sinh vật nhỏ bé, yếu ớt trong tự nhiên so sánh với "thân em" – nói về thân phận thấp bé của người phụ nữ trong xã hội xưa cũ .Hai câu thơ là tiếng thở dài, than thân, trách phận đầy tuyệt vọng, đớn đau cho số phận của người con gái: bị ép duyên, không thể cầu cứu, bấu víu vào đâu, chỉ còn biết xót xa, thở than, đau xót. Qua đó, người đọc cảm nhận được sự mặc cảm, tự ti về vị trí, giá trị của bản thân người phụ nữ trong xã hội cũ .Vì thế mà đồng cảm, xót thương, oán trách các hủ tục khắt khe đã chia rẽ tình yêu của đôi trẻ… Tuy nhiên, sự so sánh này cũng thể hiện sự chấp nhận, bất lực trước hiện thực của tác giả, mang đến một cái nhìn vừa đau đớn,vừa sâu sắc .Hai câu thơ tuy ngắn gọn nhưng giàu sức gợi, khơi dậy suy tư về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

“Thân em cúc mọc bờ rào,

Kẻ qua ngắt nhụy, người vào bẻ bông.”

 Hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường ở đây là tạo ra những kết hợp từ trái logic:

- nát: là trạng thái vật lí mà vật bị tác động đến vỡ vụn ra hoặc bị giập, mềm nhão hay nhàu nát, biến dạng.

- nhớ: là trạng thái trừu tượng, không thể tác động cơ học, không thể làm nát ruột gan.

*"Nát" ở đây được kết hợp với từ "nhớ" tạo ra sự phi logic.

=> Tác dụng:

- Nhấn mạnh, tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt

- Nhấn mạnh nỗi nhớ của cô gái dành cho người yêu, đồng thời thể hiện sự đau đớn, da diết,mãnh liệt khôn nguôi.