Trong nhịp sống hối hả của thời đại công nghệ 4.0, khi những luồng văn hóa ngoại lai xâm nhập ồ ạt, việc gìn giữ và bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống trở thành vấn đề cấp thiết. Như Nguyễn Bính từng day dứt trong Chân quê: "Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều", câu thơ ấy như lời cảnh tỉnh về nguy cơ mai một của bản sắc dân tộc. Vậy làm thế nào để cân bằng giữa truyền thống và hiện đại? Làm sao để văn hóa truyền thống không trở thành di sản đóng khung trong bảo tàng mà vẫn sống động trong đời sống hôm nay?

Văn hóa truyền thống bao gồm những phong tục, tập quán, nghệ thuật, lối sống được lưu truyền qua nhiều thế hệ, trở thành "hồn cốt" của một dân tộc. Nếu thiếu đi những giá trị ấy, chúng ta sẽ trở thành "con người không gốc rễ", dễ bị hòa tan trong xu thế toàn cầu hóa. Ví dụ, áo dài – trang phục truyền thống Việt Nam – không chỉ là một chiếc áo mà còn chứa đựng tinh thần dân tộc, sự duyên dáng của người phụ nữ Việt. Hay như làn điệu quan họ Bắc Ninh, những câu hát dân ca Nam Bộ… đều là "gia tài" vô giá cần được bảo tồn.

Đáng buồn thay, nhiều giá trị truyền thống đang dần bị lãng quên. Giới trẻ ngày nay có thể thuộc làu văn hóa K-pop, say mê điện ảnh Hollywood nhưng lại mơ hồ về chèo, tuồng, cải lương. Nhiều làng nghề thủ công truyền thống đứng trước nguy cơ thất truyền vì thiếu người kế thừa. Thậm chí, không ít người còn xem văn hóa truyền thống là lạc hậu, cổ hủ, cần thay thế bằng cái mới. Điều này khiến chúng ta đánh mất một phần lịch sử, một phần tâm hồn dân tộc.

Để văn hóa truyền thống không bị "bay đi ít nhiều" như lời Nguyễn Bính, cần có những hành động thiết thực. Trước hết, giáo dục đóng vai trò then chốt. Cần đưa văn hóa dân gian vào trường học thông qua các tiết học di sản, workshop nghệ thuật truyền thống. Thứ hai, ứng dụng công nghệ để quảng bá văn hóa, như số hóa di sản, phát triển du lịch văn hóa. Cuối cùng, mỗi cá nhân phải tự ý thức giữ gìn nét đẹp truyền thống, từ việc mặc áo dài trong dịp lễ Tết đến học hỏi nghề thủ công của ông cha.

Nhà thơ Nguyễn Bính từng viết: "Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông…" – đó là nỗi nhớ quê hương, nhớ những giá trị xưa cũ. Trong xã hội hiện đại, chúng ta không thể sống hoàn toàn với quá khứ, nhưng cũng không thể cắt đứt với truyền thống. Hãy để văn hóa truyền thống trở thành "bệ đỡ" tinh thần, giúp chúng ta vững bước hội nhập mà không đánh mất chính mình. Như một cây cổ thụ chỉ vươn cao khi có gốc rễ sâu, dân tộc Việt Nam chỉ thực sự mạnh khi giữ được "chân quê" – cái hồn thuần Việt ấm áp, thân thương.

Nhân vật "em" trong "Chân quê" là hiện thân của vẻ đẹp thuần khiết, mộc mạc của người con gái quê Việt Nam truyền thống, nhưng cũng mang nỗi niềm giằng xé giữa cũ và mới. Nguyễn Bính khắc họa "em" với những chi tiết đậm chất dân dã: "yếm thắm", "dải lụa đào", "áo mộng" – những hình ảnh gợi nhớ bóng dáng thiếu nữ đồng nội với nét duyên thầm, kín đáo. Thế nhưng, sự thay đổi của "em" (đi giày "gót hồng", làm điệu theo lối thành thị) lại khiến nhân vật trữ tình đau đớn, giận hờn: "Chả thơm nữa rồi, em ạ, chả thơm!". Câu thơ như tiếng kêu xót xa trước sự đánh mất bản sắc , khi "em" từ bỏ cái đẹp chân quê để chạy theo phù phiếm. Qua nhân vật này, Nguyễn Bính không chỉ phê phán sự lai căng mà còn gửi gắm nỗi lo âu về sự phai nhạt tình quê, hồn quê trong xã hội đổi thay. "Em" vừa là nạn nhân của thời cuộc, vừa là lời cảnh tỉnh: cái đẹp đích thực phải bắt nguồn từ sự hài hòa với truyền thống.

Thông điệp chính của bài thơ Chân quê (Nguyễn Bính) là sự trân trọng, giữ gìn những giá trị truyền thống, vẻ đẹp mộc mạc của quê hương, đồng thời bày tỏ nỗi niềm tiếc nuối trước sự thay đổi, phai nhạt của "chất quê" trong cuộc sống và con người hiện đại.

1. Biện pháp tu từ: - Ẩn dụ: "Hương đồng gió nội" không chỉ là mùi hương của đồng quê mà còn tượng trưng cho vẻ đẹp mộc mạc, thuần khiết của làng quê Việt Nam. Nó gợi lên hình ảnh một không gian thanh bình, gắn liền với hồn quê, nếp sống giản dị. - Cụm từ "bay đi ít nhiều": Gợi sự phai nhạt dần của những giá trị truyền thống, sự thay đổi trong lối sống và tâm hồn con người.

2. Tác dụng - Gợi cảm xúc hoài niệm, nuối tiếc: Câu thơ diễn tả sự tiếc nuối trước sự mai một của những nét đẹp quê hương, khi cuộc sống hiện đại dần làm phai nhạt hương vị đồng nội. - Tạo hình ảnh giàu sức biểu cảm: "Hương đồng gió nội" không chỉ là mùi hương vật lý mà còn là biểu tượng của tình quê, hồn quê, khiến người đọc liên tưởng đến một miền ký ức trong trẻo, êm đềm.

Tác giả liệt kê hình ảnh yếm lụa sồi, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái đen để miêu tả về sự chân chất, giản dị đúng chất thôn quê ngày xưa của cô gái và liệt kê hình ảnh khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm để miêu tả sự thay đổi của nhân vật “em”.

“chân quê” chính là vẻ đẹp mộc mạc, bình dị của vùng thôn quê, của những người con quê. Đó là sự chân thật trong lối sống bình dị, giản đơn của người dân quê. Đó là sự chân chất, thật thà, thẳng thắn, hồn nhiền, trong sáng, không chút vụ lợi, tối tăm của người dân quê

Lục bát