"bài học đường đời đầu tiên " là một trong những câu chuyện đồng thoại nổi tiếng của nhà văn TÔ HOÀI . thông qua nhân vật dế mèn cùng những thử thách , vấp ngã trong trong trong chặng đường đầu tiên của cuộc đời . TÔ HOÀI đã gửi gắm rất nhiều thông điệp và bài học ý nghĩa về cuộc sống , đạc biệt là giới trẻ . trong chuyện chúng ta hình dung rõ ràng về một chú dế mèn có nét đẹp cường tráng , khoẻ mạnh hơn người nhưng tính cách thì xốc nổi , hống hách , cuối  cùng trước cái chết của người bạn . đé mèn đã rút ra cho em được những bài học đáng giá .

nhân vật dế mèn được giới thiệu là chàng dế mèn thông minh , khoẻ mạnh , cường tráng với sức khoẻ hơn người . " đôi càng của chàng ta mãm bóng , những cái vuốt khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt , đôi cánh dài  tận gót chân . " cũng chính bởi  vậy dế mèn tỏ ra kiêu ngạo , hợm hĩnh , coi thường tất cả những người xung quanh không xem ai ra gì . tạo ra một cuộc gặp gỡ giữa dế mèn và dế choắt đã giúp ngườ đọc hình dung được những đặc điểm về tính cách của nhân vật . vì thói kiêu căng , hợm hĩnh nên dế mèn bỏ ngoài tai những lời cầu khẩn của dế choắt . ' thông ngách nhà ta hả , chú mày hôi như cú ấy ..." trước sự khốn khó và khó khăn của đồng loại dế mèn không hề có sư cảm thông , chia sẻ mà ngược lại thẳng thường chà đạp lên nỗi đau đó . những lời nói của dé mèn với dế choắt càng chứng tỏ  chàng thanh niên mới lớn này có tính kiêu ngạo , hống hách , kiêu ngạo , và xốc nổi của tuổi trẻ và rồi đó sẽ là mầm mống tai hoạ sau này mà dế mèn phải trả giá đắt . tính kiêu căng ấy lại càng được thể hiện rõ hơn khi dế mèn chêu ngươi chị cốc . dế mèn kêu véo von : " vặt lông con cốc cho tao , tao nấu , tao nướng , tao xào tao ăn ". rồi chui tột vào hang , nằm ung dung . như vạy chị cốc hiểu làm rằng dế choắt kêu nên đã mổ nó . dế mèn thì nằm thảnh thơi mặc kệ bạn bị xé đôi . 

như vậy trong câu chuyên đồng thoại của nhà văn TÔ HOÀI này ta thấy dế mèn là người kiêu căng , ngạo mạn , và thích làm loạn . và như vậy nên ta không học theo , hay làm theo  dế mèn mọi viẹc gì . sẽ dẫn đến chính tai hoạ cho bản thân mình . mỗi người chúng ta cần phải có ý thức riêng , thấy khó khăn phaiỉ giúp đỡ nư câu nói " cho đi là nhận lại " . khi ta giúp người khác lúc khó khăn thì ta cũng sẽ nhận lại  được sự giúp đỡ  của người khác . câu chuyện này giúp em hiểu ra nhiều chuyện , và ý nghĩa .   

bài học em rút ra được là : trong mọi hoàn cảnh ta cần phải giữ được sự bình tĩnh và nỗ lực để đem đến cho ta sức mạnh vượt qua khó khăn , thử thách trông gai trong cuộc sống vì trước khi thành công con người ta phải trải qua nhiều thử thách , và khó khăn thì  mới đến được bến bờ thành công

-người nông dân :lúc đầu định giúp lừa ra khỏi cái giếng đó nhưng lại nghĩ rằng con lừa này đã già nên chẳng có ích gì mà dù sao cái giếng này cũng cần lấp đất lại .nên đã kêu mọi người đến lấy đất lại 

-con lừa : lúc đầu nó kêu la thảm thiết và muốn được ra ngoài , nhưng sau đó cũng đã bình tĩnh lại và dùng chính những xẻng đất đó làm lối thoát ra khỏi giếng .