Nguyễn Du – đại thi hào dân tộc Việt Nam – đã để lại cho đời kiệt tác Truyện Kiều, một tác phẩm không chỉ xuất sắc về mặt nghệ thuật mà còn mang giá trị nhân đạo sâu sắc. Trong tác phẩm, nhân vật Thúy Kiều là hình tượng trung tâm, đại diện cho số phận tài hoa bạc mệnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Qua những trang thơ đầy xúc động, Nguyễn Du đã khắc họa một Thúy Kiều tài sắc vẹn toàn nhưng phải chịu nhiều bất hạnh, từ đó thể hiện niềm thương cảm sâu sắc đối với con người trong cơn sóng gió cuộc đời.

Trước hết, Thúy Kiều là một người con gái tài sắc tuyệt vời. Qua đoạn trích "Chị em Thúy Kiều", Nguyễn Du đã dành những ngôn từ đẹp nhất để miêu tả vẻ đẹp của nàng:

"Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh."

Vẻ đẹp của Kiều không chỉ nghiêng nước nghiêng thành mà còn mang nét sắc sảo, mặn mà, vượt trội so với em gái Thúy Vân. Đôi mắt nàng được ví như làn nước mùa thu trong veo, hàng lông mày tựa dáng núi mùa xuân thanh tú. Đặc biệt, sắc đẹp của Kiều khiến thiên nhiên cũng phải ghen tị, hoa phải "ghen", liễu phải "hờn". Điều này báo hiệu một số phận đầy sóng gió của nàng, bởi theo quan niệm xưa, "hồng nhan bạc mệnh", người con gái có nhan sắc hơn người thường phải chịu nhiều trắc trở.

Không chỉ có nhan sắc, Kiều còn là một người con gái tài hoa hiếm có. Nàng tinh thông cầm, kỳ, thi, họa, đặc biệt là tài đánh đàn:

"Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương."

Tài năng của nàng không chỉ dừng lại ở mức thông thạo mà còn đạt đến trình độ xuất sắc, đặc biệt là tài đàn. Khúc nhạc "Bạc mệnh" Kiều tự sáng tác chính là lời dự báo cho cuộc đời nhiều bất hạnh của nàng sau này.

Dù tài sắc vẹn toàn, Thúy Kiều lại phải chịu một số phận bi kịch đầy đau khổ. Sau khi gia đình gặp biến cố, để cứu cha và em trai, Kiều đã chấp nhận bán mình chuộc cha, từ đó bước vào mười lăm năm lưu lạc đầy khổ đau. Nàng bị lừa gạt, rơi vào lầu xanh hai lần, chịu sự hành hạ của nhiều kẻ tàn bạo như Mã Giám Sinh, Sở Khanh, Tú Bà, Bạc Hạnh, Bạc Bà… Cuộc đời nàng là chuỗi ngày bị chà đạp, vùi dập không thương tiếc.

Tuy nhiên, dù chịu nhiều đau khổ, Kiều vẫn là người con gái có tấm lòng hiếu thảo và tình nghĩa sâu nặng. Nàng sẵn sàng hi sinh hạnh phúc của bản thân để cứu cha, chứng tỏ một tình yêu thương gia đình sâu sắc. Khi bị đẩy vào chốn lầu xanh, Kiều vẫn giữ trọn phẩm giá, cố gắng vùng vẫy thoát khỏi số phận nghiệt ngã. Ở nàng, ta thấy được ý chí mạnh mẽ, khát khao vươn lên khỏi số phận tàn nhẫn mà xã hội phong kiến đã áp đặt.

Bên cạnh đó, Kiều còn là một người trọng chữ tình. Dù phải chia tay Kim Trọng, nàng vẫn đau đáu một lời thề nguyện, minh chứng cho tấm lòng thủy chung. Dù bị Từ Hải cứu về nhưng khi đứng trước chữ "trung" và "tình", nàng vẫn trăn trở, bởi nàng luôn khao khát một cuộc sống bình yên, không muốn tiếp tục vướng vào tranh đoạt quyền lực. Chính sự lương thiện, nhân hậu ấy khiến Kiều trở thành một nhân vật đáng thương nhưng cũng vô cùng đáng trân trọng.

Qua nhân vật Thúy Kiều, Nguyễn Du đã tố cáo xã hội phong kiến bất công – nơi mà những con người tài hoa như Kiều bị vùi dập không thương tiếc. Đồng thời, ông cũng thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc khi dành cho nàng sự đồng cảm, trân trọng vẻ đẹp và phẩm chất cao quý. Hình tượng Kiều không chỉ là bi kịch của một cá nhân mà còn là tiếng nói chung cho số phận những người phụ nữ trong xã hội xưa.

Tóm lại, Thúy Kiều là một nhân vật có vẻ đẹp toàn diện nhưng lại chịu một số phận đầy đau thương. Nguyễn Du đã xây dựng nhân vật này bằng cả tấm lòng, để lại trong lòng người đọc sự thương cảm và trân trọng. Hình ảnh Kiều mãi mãi là biểu tượng cho vẻ đẹp và bi kịch của người phụ nữ trong văn học Việt Nam.