Câu 1

Bài thơ Bàn giao của Vũ Quần Phương là lời nhắn gửi đầy yêu thương và sâu sắc của thế hệ đi trước dành cho thế hệ tương lai. Qua hình ảnh người ông “bàn giao” cho cháu mình những vẻ đẹp dung dị của cuộc sống như “gió heo may”, “góc phố có mùi ngô nướng bay”, hay “tháng giêng hương bưởi”, tác giả đã gợi lên vẻ đẹp bình yên, ấm áp của quê hương và cuộc sống sau chiến tranh. Đặc biệt, ông không bàn giao những tháng ngày “vất vả”, “sương muối”, “loạn lạc” — đó là sự hy sinh thầm lặng, là mong muốn thế hệ sau sẽ sống trong hòa bình, đủ đầy và hạnh phúc. Câu thơ cuối, ông “bàn giao” cả “chút buồn”, “chút cô đơn” và cả “câu thơ vững gót làm người” như lời dặn dò sống tử tế, bản lĩnh, có trách nhiệm. Bài thơ mang âm hưởng nhẹ nhàng mà sâu lắng, thể hiện một thông điệp nhân văn: thế hệ đi trước luôn mong muốn thế hệ sau tiếp nối những điều tốt đẹp, sống có tình, có nghĩa và giữ vững giá trị làm người.

Câu 2

Tuổi trẻ là quãng thời gian đẹp đẽ và rực rỡ nhất trong cuộc đời mỗi con người. Đó là lúc ta đầy nhiệt huyết, khát vọng, ước mơ và không ngại dấn thân. Trong hành trình trưởng thành, sự trải nghiệm chính là yếu tố quan trọng giúp tuổi trẻ thấu hiểu cuộc sống, hoàn thiện bản thân và chuẩn bị hành trang vững vàng cho tương lai.

Trải nghiệm không chỉ đơn thuần là những hoạt động vui chơi, khám phá, mà còn là những va vấp, những lần thất bại, thậm chí là cả những giọt nước mắt sau mỗi lần vấp ngã. Qua trải nghiệm, người trẻ học được cách đứng dậy, cách vượt qua khó khăn, biết cảm thông, sẻ chia và sống có trách nhiệm hơn. Chỉ khi từng sống hết mình với một công việc, một lý tưởng, từng thử và sai, từng yêu và thất vọng, ta mới thấu hiểu giá trị của thành công, của hạnh phúc và của chính bản thân mình.

Sống mà không trải nghiệm cũng giống như con thuyền chỉ neo bờ mà không bao giờ ra khơi – mãi mãi không thể biết biển khơi rộng lớn và bao la đến nhường nào. Ngược lại, trải nghiệm chính là cách để người trẻ khám phá tiềm năng, vượt qua giới hạn bản thân và từ đó trưởng thành hơn. Có thể ban đầu sẽ là những công việc nhỏ bé, là những chuyến đi xa nhà, là những lần tham gia hoạt động xã hội – tất cả đều có thể mang đến bài học quý giá. Thậm chí, thất bại cũng là một dạng trải nghiệm cần thiết – để học cách kiên cường và không dễ bỏ cuộc.

Tuy nhiên, trải nghiệm cũng cần sự định hướng và chọn lọc. Không phải trải nghiệm nào cũng tích cực. Tuổi trẻ nên biết đâu là giới hạn, đâu là điều nên tránh để không đánh đổi tương lai chỉ vì những phút bốc đồng nhất thời. Biết tiếp nhận trải nghiệm một cách tỉnh táo, có chọn lọc chính là biểu hiện của sự trưởng thành.

Tuổi trẻ không trở lại lần hai, vì thế hãy sống và trải nghiệm thật trọn vẹn. Hãy bước ra khỏi vùng an toàn, chấp nhận thử thách, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm. Chỉ khi ấy, ta mới sống xứng đáng với tuổi trẻ của chính mình – tuổi trẻ không hối tiếc.

Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản trên.

Trả lời: Bài thơ được viết theo thể tự do.

Câu 2. Trong bài thơ, nhân vật người ông sẽ bàn giao cho cháu những thứ gì?

Trả lời: Người ông sẽ bàn giao cho cháu:

• Gió heo may, góc phố có mùi ngô nướng bay
• Tháng giêng hương bưởi, cỏ mùa xuân xanh
• Những mặt người đẫm nắng, đẫm yêu thương
• Một chút buồn, chút cô đơn
• Và cả câu thơ “vững gót để làm người”

Câu 3. Ở khổ thơ thứ hai, có những thứ mà người ông chẳng bàn giao cho cháu. Theo anh/chị, vì sao người ông lại không muốn bàn giao cho cháu những thứ đó?

Trả lời:

Người ông không muốn bàn giao cho cháu những tháng ngày vất vả, loạn lạc, rét buốt, thiếu thốn bởi vì đó là những đau khổ, mất mát mà ông đã từng trải qua. Ông mong cháu được sống trong hòa bình, ấm êm, hạnh phúc chứ không phải chịu những gian lao, cơ cực mà thế hệ ông đã gánh chịu. Đó là tình yêu thương, sự hy sinh thầm lặng và cũng là mong ước cho một tương lai tốt đẹp hơn của thế hệ đi trước dành cho thế hệ sau.

Câu 4. Chỉ ra và phân tích biện pháp điệp ngữ được sử dụng trong bài thơ.

Trả lời:

Biện pháp điệp ngữ được sử dụng là “bàn giao”, lặp lại ở đầu nhiều dòng thơ:

• “Ông sẽ bàn giao…”
• “Ông bàn giao…”
• “Ông chỉ bàn giao…”

→ Tác dụng: Điệp ngữ “bàn giao” nhấn mạnh tình cảm, trách nhiệm và những giá trị truyền lại giữa các thế hệ. Nó thể hiện sự tiếp nối truyền thống, gửi gắm niềm tin, đồng thời cũng là lời nhắn nhủ của người đi trước dành cho người đi sau về những gì cần trân trọng, giữ gìn.

Câu 5. Viết đoạn văn (5 - 7 câu) thể hiện thái độ của chúng ta trước những điều được bàn giao từ thế hệ cha ông.

Trả lời:

Chúng ta hôm nay cần biết trân trọng, biết ơn và gìn giữ những giá trị quý báu mà cha ông đã bàn giao. Đó là hòa bình, là lòng yêu nước, là đạo lý làm người, là truyền thống văn hóa, là tinh thần vượt khó. Mỗi người trẻ cần sống có trách nhiệm, sống đẹp, sống có ích để xứng đáng với những hy sinh mà thế hệ đi trước đã trải qua. Chúng ta không được phép thờ ơ hay đánh mất những giá trị ấy. Thay vào đó, hãy tiếp tục phát triển và truyền lại cho thế hệ mai sau bằng tất cả tình yêu và sự biết ơn sâu sắc.

Câu 1

Bức tranh quê trong đoạn thơ của Đoàn Văn Cừ hiện lên với vẻ đẹp thanh bình, yên ả và đậm chất dân dã. Chỉ bằng những hình ảnh đời thường như “tiếng võng kẽo kẹt”, “con chó ngủ lơ mơ”, “bóng cây lơi lả”, nhà thơ đã gợi nên một không gian quê yên tĩnh, thấm đẫm hơi thở của cuộc sống nông thôn. Cảnh vật tĩnh lặng, con người nhẹ nhàng, dung dị: ông lão thảnh thơi nằm chơi giữa sân, thằng bé say sưa ngắm bóng mèo. Tất cả như hòa vào ánh trăng dịu mát, tạo nên một khung cảnh vừa thực vừa mộng, vừa gần gũi vừa nên thơ. Qua đoạn thơ, người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của một làng quê Việt Nam truyền thống – nơi lưu giữ những nét văn hóa, tình cảm gia đình, và sự yên bình quý giá trong đời sống thường nhật. Đó cũng là lời nhắc nhớ về quê hương – cội nguồn yêu thương của mỗi người.

Câu 2

Tuổi trẻ là quãng thời gian quý báu nhất trong cuộc đời mỗi con người – khi ta tràn đầy sức sống, ước mơ và khát vọng. Trong thời đại hiện nay, khi xã hội không ngừng thay đổi, sự nỗ lực hết mình của tuổi trẻ không chỉ là điều cần thiết để khẳng định bản thân, mà còn là động lực quan trọng để xây dựng tương lai và đóng góp cho cộng đồng.

Nỗ lực hết mình là khi con người dám đặt mục tiêu cao và kiên trì hành động, vượt qua khó khăn, thất bại để chạm đến thành công. Với tuổi trẻ, điều đó càng ý nghĩa hơn bởi đây là giai đoạn có sức mạnh tinh thần và thể chất lớn nhất. Những bạn trẻ dám nghĩ, dám làm, không ngại thử thách chính là những người có khả năng tạo ra sự khác biệt. Họ là minh chứng cho một thế hệ không ngừng tiến bước, luôn khát khao chinh phục đỉnh cao tri thức, nghề nghiệp hay lý tưởng sống.

Thực tế cho thấy, có rất nhiều tấm gương tuổi trẻ nỗ lực vươn lên từ hoàn cảnh khó khăn, nỗ lực học tập, rèn luyện và đạt được những thành tựu đáng nể. Từ những bạn học sinh nghèo vượt khó đến các bạn trẻ khởi nghiệp, hoạt động tình nguyện, sáng tạo trong công nghệ hay nghệ thuật – tất cả đều cho thấy tuổi trẻ hôm nay đang không ngừng phát huy tinh thần trách nhiệm, cống hiến và tự lập.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận vẫn còn không ít bạn trẻ sống buông thả, lười biếng hoặc thiếu định hướng. Họ dễ dàng bỏ cuộc khi gặp thử thách, sống thụ động, ỷ lại hoặc chạy theo lối sống ảo, sống gấp… Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc rèn luyện ý chí, định hướng lối sống tích cực và phát huy tinh thần nỗ lực từ sớm.

Sự nỗ lực hết mình của tuổi trẻ không chỉ đem lại kết quả cho cá nhân mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ. Mỗi người trẻ cần hiểu rằng, không có thành công nào đến từ sự dễ dãi và lười biếng. Cuộc sống là một hành trình dài, và hành trang quý giá nhất chính là khát vọng vươn lên và tinh thần bền bỉ không lùi bước.

Tuổi trẻ có thể vấp ngã, nhưng đừng bao giờ từ bỏ. Bởi chỉ khi bạn nỗ lực hết mình, bạn mới thực sự sống trọn vẹn với thanh xuân và viết nên những trang đẹp nhất của đời mình.

Câu 1.

Ngôi kể: Ngôi thứ ba (người kể chuyện giấu mình, kể lại câu chuyện của các nhân vật).

Câu 2.

Chi tiết cho thấy Bớt không giận mẹ:

• Khi mẹ đến ở chung, Bớt rất mừng.
• Bớt còn lo mẹ phiền lòng nên cố hỏi cho rõ: “Bu nghĩ kĩ đi…”
• Bớt kể chuyện xưa mà không trách móc, còn ôm mẹ an ủi: “Ô hay! Con có nói gì đâu…”

Câu 3.

Nhân vật Bớt là người:

• Hiền lành, hiếu thảo dù từng bị đối xử bất công.
• Bao dung, không để bụng chuyện cũ.
• Chịu thương chịu khó, tận tụy với gia đình và công việc.

Câu 4

Ý nghĩa của hành động và lời nói của Bớt:

• Thể hiện tình cảm chân thành, sự tha thứ và cảm thông với mẹ.
• Là lời trấn an, xoa dịu nỗi day dứt trong lòng mẹ.
• Cho thấy Bớt không trách móc mà rất yêu thương mẹ.

Câu 5.

Thông điệp có ý nghĩa nhất:

“Tình yêu thương và sự tha thứ trong gia đình có thể hàn gắn mọi tổn thương.”

Lí do: Trong xã hội hiện đại, khi các mối quan hệ gia đình dễ bị rạn nứt bởi áp lực cuộc sống, thông điệp này nhắc nhở chúng ta về giá trị thiêng liêng của sự cảm thông và gắn bó gia đình, là nền tảng để vượt qua mọi khó khăn.

Câu 1

Môi trường là nền tảng của sự sống, là nơi con người sinh sống, phát triển và tồn tại. Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta. Hiện nay, biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, mất rừng, và sự suy giảm đa dạng sinh học đang trở thành những vấn đề toàn cầu cấp bách. Những hậu quả mà nó gây ra không chỉ ảnh hưởng đến vật chất mà còn dẫn đến khủng hoảng tâm lý, như hiện tượng “tiếc thương sinh thái” – cảm xúc đau đớn trước sự mất mát thiên nhiên. Vì vậy, mỗi người cần có trách nhiệm hành động, dù là nhỏ nhất: tiết kiệm điện, giảm rác thải nhựa, trồng cây xanh, hay lên tiếng vì công lý môi trường. Bảo vệ môi trường không còn là lựa chọn, mà là nghĩa vụ đạo đức của mỗi cá nhân trước cộng đồng và các thế hệ tương lai. Hành động hôm nay sẽ quyết định tương lai của hành tinh ngày mai.

Câu 2

Bài thơ: "Nhàn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm và bài thơ thu của Nguyễn Khuyến.Cả hai đều khắc họa hình tượng người ẩn sĩ – biểu tượng cho trí thức ẩn dật trong văn học trung đại.

Cùng thể hiện lối sống thanh cao, hòa mình với thiên nhiên:Nguyễn Bỉnh Khiêm: sống nhàn, ăn măng trúc, uống rượu dưới bóng cây.Nguyễn Khuyến: đắm mình trong cảnh thu trong trẻo, thảnh thơi.

Cùng mang tinh thần thoát tục, tránh xa danh lợi:

"Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ"

"Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào" – không muốn so bì với người xưa.

Nguyễn Bỉnh Khiêm: thể hiện thái độ chủ động chọn lối sống nhàn, như một triết lí sống. Ẩn sĩ là người có tầm nhìn, chọn lánh đời để giữ đạo.Nguyễn Khuyến: thiên về cảm xúc nhẹ nhàng, gần gũi, gắn bó với làng quê, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn Việt. Người ẩn sĩ trong thơ ông gần như hoà tan vào cảnh vật, thể hiện sự nhạy cảm và nhân hậu.

Nguyễn Bỉnh Khiêm sử dụng ngôn ngữ giản dị, súc tích, triết lí.Nguyễn Khuyến tinh tế trong quan sát thiên nhiên, dùng từ ngữ gợi hình gợi cảm.

Cả hai hình tượng đều thể hiện vẻ đẹp của người ẩn sĩ: thanh cao, trí tuệ, và đầy nhân cách.Qua đó, ta thấy được giá trị của lối sống giản dị, gắn bó với thiên nhiên và đề cao đạo đức cá nhân trong văn hóa truyền thống Việt Nam.

Câu 1. Theo bài viết trên, hiện tượng tiếc thương sinh thái là gì?

Trả lời:

Hiện tượng tiếc thương sinh thái là nỗi đau khổ mà con người cảm nhận trước những mất mát về sinh thái – như sự biến mất của các loài sinh vật, sự thay đổi của cảnh quan tự nhiên – do biến đổi khí hậu gây ra. Những cảm xúc này giống như nỗi đau khi mất người thân.

Câu 2. Bài viết trên trình bày thông tin theo trình tự nào?

Trả lời:

Bài viết trình bày thông tin theo trình tự diễn giải kết hợp với đưa dẫn chứng thực tế: bắt đầu bằng hiện tượng, sau đó giải thích khái niệm, đưa ví dụ cụ thể, rồi mở rộng phạm vi ảnh hưởng của hiện tượng đến nhiều đối tượng và khu vực khác nhau.

Câu 3. Tác giả đã sử dụng những bằng chứng nào để cung cấp thông tin cho người đọc?

Trả lời:

Tác giả sử dụng các bằng chứng khoa học và thực tiễn như:

Định nghĩa “tiếc thương sinh thái” từ hai nhà khoa học Ashlee Cunsolo và Neville R. Ellis.

Dẫn chứng về người Inuit ở Bắc Canada và người trồng trọt ở Australia.

Trường hợp cháy rừng Amazon và ảnh hưởng tới người dân bản địa.

Kết quả khảo sát năm 2021 của Caroline Hickman về tâm trạng lo lắng của giới trẻ ở 10 quốc gia.

Câu 4. Anh/chị hãy nhận xét về cách tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu của tác giả trong văn bản.

Trả lời:

Tác giả tiếp cận vấn đề biến đổi khí hậu dưới góc độ tâm lí - xã hội, nhấn mạnh ảnh hưởng tinh thần sâu sắc mà biến đổi khí hậu gây ra. Đây là cách tiếp cận mới mẻ, nhân văn, giúp người đọc nhận thức được tác động toàn diện của hiện tượng này, không chỉ về vật chất mà còn về đời sống tinh thần và bản sắc văn hoá.

Câu 5. Thông điệp sâu sắc nhất mà anh/chị nhận được từ bài viết trên là gì?

Trả lời:

Thông điệp sâu sắc nhất là: Biến đổi khí hậu không chỉ tàn phá môi trường tự nhiên mà còn hủy hoại tinh thần, bản sắc và sự sống của con người. Do đó, bảo vệ môi trường là bảo vệ chính sự tồn tại và nhân tính của chúng ta.