Tác phẩm "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố là một trong những tác phẩm nổi bật trong văn học hiện thực phê phán, phản ánh một cách sinh động và sâu sắc số phận người lao động nghèo trong xã hội phong kiến và thực dân. Được viết vào những năm 1930, tác phẩm không chỉ phê phán xã hội bất công, mà còn tố cáo chế độ thực dân và phong kiến đã đẩy con người vào những tình cảnh đau khổ, bế tắc. Qua những tình tiết trong truyện, tác giả không chỉ phản ánh sự bất công, mà còn khắc họa rõ nét những số phận người lao động nghèo khổ, từ đó nêu bật những mâu thuẫn giai cấp và kêu gọi sự thay đổi.

Truyện "Tắt đèn" xoay quanh nhân vật chị Dậu, một người phụ nữ nghèo khổ sống trong xã hội phong kiến và thực dân. Chị Dậu là hình ảnh của người lao động nghèo trong xã hội lúc bấy giờ, phải vật lộn với nghèo đói, bệnh tật, và sự áp bức của những kẻ cầm quyền. Ngay từ đầu truyện, tác giả đã khắc họa hoàn cảnh khốn cùng của gia đình chị Dậu. Chị phải sống trong một căn nhà tồi tàn, thiếu thốn đủ bề, nhưng điều đau khổ nhất là chị luôn phải gánh chịu nỗi bất công, sự đè nén từ những kẻ thừa quyền lực.

Tình tiết chủ yếu của truyện xoay quanh việc gia đình chị Dậu bị truy bức vì không có tiền nộp thuế. Chị Dậu đã phải trải qua một cuộc đấu tranh kiên cường, từ việc bị đánh đập, đến việc khẩn khoản van xin, rồi cuối cùng phải hy sinh bản thân để cứu chồng, cứu gia đình. Từ đó, Ngô Tất Tố khắc họa rõ nét hình ảnh người phụ nữ trong xã hội thực dân phong kiến, họ vừa là nạn nhân của chế độ, vừa là người phải chịu đựng tất cả những khổ đau, bất công.

Cảnh chị Dậu bán lúa, rồi sau đó bị giặc thuế hành hạ, là một trong những tình tiết đắt giá nhất trong truyện. Qua đó, Ngô Tất Tố không chỉ phê phán sự tàn bạo của bọn quan lại, mà còn khắc họa sự bất lực của người dân trước các áp bức, bóc lột. Dù kiên cường chống lại sự tấn công của bọn cường hào, chị Dậu vẫn không thể thoát khỏi cái nghèo, cái khổ.

Về nghệ thuật, "Tắt đèn" là một tác phẩm thể hiện tài năng của Ngô Tất Tố trong việc xây dựng cốt truyện chặt chẽ, các tình tiết diễn biến hợp lý và lôi cuốn. Ngòi bút của ông sắc bén và sâu sắc khi phân tích tâm lý nhân vật, đặc biệt là tâm lý của chị Dậu. Chị Dậu là một hình ảnh tiêu biểu của người lao động nghèo, với sự cam chịu, kiên cường, nhưng cũng đầy đau khổ, tuyệt vọng. Cách Ngô Tất Tố miêu tả nhân vật đã làm nổi bật những mâu thuẫn trong xã hội và sự thay đổi của nhân vật trong từng tình huống, thể hiện rõ nét chủ nghĩa hiện thực phê phán.

Ngoài ra, Ngô Tất Tố sử dụng những chi tiết cụ thể, có tính biểu tượng cao để làm nổi bật tính chất nhân đạo trong tác phẩm. Những hình ảnh về cảnh chị Dậu bị giặc thuế đánh đập, cảnh chị lăn lộn tìm cách cứu chồng, đã khắc họa sâu sắc hình ảnh người lao động trong xã hội phong kiến – thực dân.

Về nội dung, tác phẩm phản ánh một bức tranh đầy bi kịch của xã hội lúc bấy giờ. Từ hình ảnh chị Dậu, tác giả đã vẽ ra một xã hội đầy rẫy sự bất công, nghèo đói, áp bức. Người dân nghèo không chỉ phải chịu đựng sự bóc lột của bọn thực dân, mà còn phải sống dưới chế độ phong kiến tàn bạo. Từ đó, tác phẩm đã phản ánh được nỗi khổ của những người lao động trong xã hội lúc bấy giờ, và qua đó, tố cáo sự bất công trong xã hội cũ.

"Tắt đèn" có thể được so sánh với những tác phẩm khác của văn học hiện thực phê phán như "Chí Phèo" của Nam Cao hay "Vợ chồng A Phủ" của Tô Hoài. Cả ba tác phẩm đều phản ánh số phận bi kịch của người lao động nghèo trong xã hội phong kiến – thực dân. Trong khi Chí Phèo là hình ảnh của một con người bị xã hội dồn đẩy vào con đường cùng, thì Vợ chồng A Phủ lại phản ánh những gian khổ của những người dân tộc thiểu số dưới chế độ phong kiến. Mỗi tác phẩm có những hình ảnh, tình tiết riêng, nhưng đều có một điểm chung là phản ánh sự áp bức tàn nhẫn của xã hội đối với người lao động nghèo.

Qua "Tắt đèn," Ngô Tất Tố không chỉ phê phán những bất công, mà còn thể hiện sự khát khao tự do và quyền sống của con người. Dù cuộc sống có khó khăn, nhân vật chị Dậu vẫn thể hiện một sức sống mãnh liệt, mong muốn được sống và tồn tại. Tác phẩm có giá trị nhân đạo sâu sắc khi ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người trong hoàn cảnh khốn cùng. Sự kiên cường, lòng yêu thương gia đình của chị Dậu là điều đáng trân trọng, dù chị không thể thoát khỏi số phận bế tắc.

Trước Cách mạng tháng 8, số phận của người lao động nghèo rất bi đát. Họ sống trong cảnh nghèo đói, khổ cực, và phải chịu sự áp bức của bọn cường hào, quan lại. Chế độ phong kiến và thực dân đã khiến người lao động trở thành những công cụ bị lợi dụng, bị bóc lột sức lao động không thương tiếc. Tình cảnh của người lao động trước Cách mạng tháng 8 là một bi kịch, không có lối thoát, và xã hội lúc bấy giờ không có sự công bằng, không có một cơ hội nào cho họ.

Tuy nhiên, chính những tác phẩm như "Tắt đèn" đã phản ánh sâu sắc những vấn đề này và mở đường cho những cuộc cách mạng, nhằm giải phóng người lao động. Cách mạng tháng 8 đã mang lại sự thay đổi lớn lao, giải phóng nhân dân khỏi sự áp bức, bóc lột. Như vậy, qua tác phẩm "Tắt đèn," Ngô Tất Tố không chỉ phản ánh hiện thực đau đớn, mà còn gián tiếp kêu gọi một sự thay đổi, sự công bằng cho người lao động nghèo.

Tác phẩm "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố là một tác phẩm hiện thực phê phán xuất sắc, phản ánh số phận đau khổ của người lao động nghèo trong xã hội phong kiến và thực dân. Qua hình ảnh nhân vật chị Dậu, tác giả đã khắc họa rõ nét cuộc sống khốn khó của những người lao động nghèo, đồng thời tố cáo sự áp bức tàn bạo của xã hội lúc bấy giờ. Tác phẩm không chỉ có giá trị về mặt nội dung, mà còn để lại dấu ấn sâu sắc về nghệ thuật xây dựng nhân vật và cốt truyện, từ đó góp phần vào sự nghiệp giải phóng người lao động và đấu tranh cho một xã hội công bằng hơn.