Câu 1

Bài thơ Khán “Thiên gia thi” hữu cảm của Hồ Chí Minh thể hiện quan niệm sâu sắc về thơ ca và vai trò của nhà thơ trong thời đại mới. Hai câu đầu gợi lên đặc trưng của thơ ca cổ điển với hình ảnh thiên nhiên đẹp đẽ: “Sơn thủy yên hoa tuyết nguyệt phong” (Núi, sông, khói, hoa, tuyết, trăng, gió). Thơ xưa đề cao sự hài hòa với thiên nhiên, giàu tính thẩm mỹ nhưng đôi khi thiếu đi tính chiến đấu. Hai câu sau thể hiện tư tưởng đổi mới của Bác: “Hiện đại thi trung ưng hữu thiết, / Thi gia dã yếu hội xung phong.” (Thơ thời nay phải có thép, nhà thơ cũng phải biết xung phong). “Thép” tượng trưng cho tinh thần chiến đấu, ý chí cách mạng, còn “xung phong” thể hiện vai trò tiên phong của người cầm bút. Quan điểm này xuất phát từ hoàn cảnh lịch sử Việt Nam lúc bấy giờ, khi đất nước cần một nền văn học cách mạng để cổ vũ tinh thần đấu tranh giành độc lập. Với cấu tứ chặt chẽ, giọng thơ súc tích, bài thơ không chỉ thể hiện tư tưởng nghệ thuật tiến bộ mà còn phản ánh tinh thần cách mạng kiên cường của

Câu 2

Văn hóa truyền thống là hồn cốt của một dân tộc, là kết tinh của lịch sử, phong tục, tập quán và những giá trị tinh thần tốt đẹp mà cha ông ta đã gây dựng qua bao thế hệ. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu ngày nay, việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống không chỉ là trách nhiệm mà còn là sứ mệnh của thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước. Ý thức của giới trẻ trong việc gìn giữ văn hóa dân tộc không chỉ phản ánh tình yêu nước mà còn thể hiện bản lĩnh và lòng tự tôn dân tộc trong thời đại mới.

Giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống là bảo vệ bản sắc riêng của dân tộc trước sự xâm nhập mạnh mẽ của văn hóa ngoại lai. Văn hóa Việt Nam với những giá trị tinh thần và vật chất phong phú như tiếng Việt, phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật truyền thống (tuồng, chèo, ca trù, quan họ…), trang phục dân tộc, ẩm thực đặc sắc, kiến trúc cổ… đã tạo nên một nền văn hóa thống nhất mà đa dạng. Những giá trị này không chỉ là di sản mà còn là niềm tự hào của mỗi người Việt Nam. Nếu không có ý thức bảo tồn, chúng ta sẽ đánh mất bản sắc dân tộc, hòa tan trong dòng chảy hội nhập mà không còn dấu ấn riêng.

Tuy nhiên, trong thực tế, ý thức của giới trẻ về vấn đề này vẫn còn nhiều bất cập. Một bộ phận thanh niên ngày càng thờ ơ với các giá trị truyền thống, xa rời văn hóa dân tộc và chạy theo lối sống phương Tây một cách mù quáng. Nhiều bạn trẻ ít quan tâm đến lịch sử, không hiểu rõ về nguồn cội, thậm chí có tâm lý sính ngoại, coi thường văn hóa nước nhà. Ngày Tết cổ truyền dần mất đi không khí truyền thống khi nhiều người trẻ không còn giữ các phong tục tốt đẹp như gói bánh chưng, chúc Tết ông bà, hay chơi trò chơi dân gian. Bên cạnh đó, sự bùng nổ của công nghệ và mạng xã hội cũng khiến giới trẻ tiếp cận và bị ảnh hưởng bởi nhiều xu hướng văn hóa ngoại lai mà đôi khi quên đi giá trị của chính dân tộc mình. Đây là một thực trạng đáng báo động, đòi hỏi sự thay đổi trong nhận thức và hành động của giới trẻ.

Dẫu vậy, vẫn có rất nhiều bạn trẻ nhận thức đúng đắn về việc bảo tồn văn hóa dân tộc và có những hành động thiết thực. Ngày càng nhiều bạn trẻ yêu thích và chủ động tìm hiểu các loại hình nghệ thuật truyền thống như hát Xẩm, ca trù, nhã nhạc cung đình Huế… Các nhóm cộng đồng trên mạng xã hội được lập ra để chia sẻ, lan tỏa vẻ đẹp của áo dài, trang phục dân tộc hay ẩm thực truyền thống. Nhiều chương trình, dự án của thanh niên như “Tôi yêu áo dài Việt Nam”, “Hành trình về nguồn”, “Ngày hội di sản văn hóa Việt Nam”… đã thu hút sự tham gia của đông đảo bạn trẻ, góp phần bảo vệ và quảng bá văn hóa nước nhà. Những điều này chứng tỏ rằng nếu có ý thức đúng đắn, thế hệ trẻ hoàn toàn có thể trở thành lực lượng nòng cốt trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc.

Để nâng cao ý thức của giới trẻ trong việc gìn giữ văn hóa truyền thống, gia đình, nhà trường và xã hội cần có những biện pháp giáo dục phù hợp. Cha mẹ cần dạy con về nguồn cội từ nhỏ, khuyến khích con tìm hiểu và thực hành những nét đẹp văn hóa truyền thống. Trường học nên đẩy mạnh giảng dạy lịch sử, văn hóa dân tộc, tổ chức các hoạt động ngoại khóa như tham quan di tích lịch sử, học các làn điệu dân ca, trải nghiệm làm gốm, viết thư pháp… Đặc biệt, bản thân mỗi bạn trẻ cần tự ý thức được trách nhiệm của mình, tự hào về văn hóa Việt Nam và tích cực hành động để gìn giữ những giá trị quý báu ấy.

Tóm lại, giữ gìn, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống không chỉ là một nhiệm vụ mà còn là niềm vinh dự của mỗi người trẻ Việt Nam. Trong thời đại hội nhập, việc tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới là cần thiết, nhưng điều quan trọng hơn là chúng ta phải biết trân trọng và phát huy bản sắc riêng của dân tộc. Chỉ khi mỗi người trẻ ý thức được điều đó, văn hóa Việt Nam mới có thể trường tồn và tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại.

Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản trên.

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

Câu 2. Xác định luật của bài thơ.

• Bài thơ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ, tuân theo luật bằng-trắc của thể thất ngôn tứ tuyệt.

• Nhịp thơ cân đối, thường ngắt nhịp 4/3 hoặc 2/2/3.

• Bố cục rõ ràng: Hai câu đầu nói về thơ xưa, hai câu sau nói về thơ hiện đại.

Câu 3. Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ mà em ấn tượng trong bài thơ.

Một biện pháp tu từ nổi bật trong bài thơ là liệt kê (ở câu thứ hai):

“Sơn thủy yên hoa tuyết nguyệt phong” (Núi, sông, khói, hoa, tuyết, trăng, gió).

• Câu thơ liệt kê hàng loạt hình ảnh thiên nhiên quen thuộc trong thơ cổ, nhấn mạnh đặc trưng của thi ca truyền thống là ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên.

• Cách liệt kê này tạo nên âm hưởng nhịp nhàng, gợi ra một bức tranh thiên nhiên thơ mộng, giàu chất trữ tình.

Câu 4. Theo em, vì sao tác giả lại cho rằng:

“Hiện đại thi trung ưng hữu thiết,

Thi gia dã yếu hội xung phong.”

(Tạm dịch: Trong thơ thời nay nên có thép, / Nhà thơ cũng phải biết xung phong.)

• Bác Hồ muốn khẳng định rằng thơ hiện đại không chỉ dừng lại ở việc miêu tả thiên nhiên đẹp đẽ mà còn phải có tính chiến đấu, có tinh thần cách mạng.

• “Thép” ở đây tượng trưng cho sức mạnh, ý chí kiên cường, đấu tranh vì độc lập, tự do.

• “Nhà thơ cũng phải biết xung phong” thể hiện quan điểm thơ ca gắn liền với thời đại, nhà thơ không chỉ là người nghệ sĩ mà còn là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng.

• Điều này phù hợp với bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ: đất nước đang trong giai đoạn đấu tranh giành độc lập, cần một nền văn học cách mạng phục vụ kháng chiến.

Câu 5. Nhận xét về cấu tứ của bài thơ.

• Cấu tứ đối lập giữa thơ xưa và thơ nay: Hai câu đầu nói về đặc trưng thơ ca truyền thống, hai câu sau thể hiện quan niệm về thơ hiện đại.

• Mạch lập luận chặt chẽ: Bài thơ bắt đầu bằng nhận xét về thơ xưa, sau đó đưa ra quan điểm về thơ hiện đại, cuối cùng nhấn mạnh vai trò của nhà thơ trong thời đại mới.

• Sử dụng hình ảnh cụ thể để truyền tải tư tưởng: Hình ảnh thiên nhiên tượng trưng cho thơ ca cổ điển, hình ảnh “thép” và “xung phong” thể hiện tinh thần cách mạng trong thơ hiện đại.

• Ngắn gọn nhưng súc tích: Chỉ với 28 chữ, bài thơ truyền tải một tư tưởng lớn về chức năng của thơ ca trong thời đại mới.

Bài thơ không chỉ thể hiện quan điểm nghệ thuật của Bác Hồ mà còn phản ánh tinh thần cách mạng, yêu nước và ý chí đấu tranh kiên cường của người chiến sĩ.

2

1