câu 1

Tình yêu thương là nguồn cảm hứng vô tận, là động lực giúp con người không ngừng nỗ lực vươn lên trong cuộc sống. Nó không chỉ là tình cảm giữa con người với nhau, mà còn là sự tự yêu bản thân, yêu cuộc sống và yêu thiên nhiên xung quanh. Tình yêu thương mang lại cho con người niềm vui, hạnh phúc và cả sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Khi yêu thương, con người học được cách chia sẻ, học cách tha thứ và bao dung, điều đó giúp các mối quan hệ trở nên bền chặt và gần gũi hơn. Những gia đình, cộng đồng và xã hội yêu thương sẽ tạo ra một môi trường sống lành mạnh, trong đó mỗi người đều cảm nhận được sự quan tâm và chăm sóc từ những người xung quanh. Thực tế, trong những lúc gặp khó khăn hay thử thách, tình yêu thương là yếu tố giúp chúng ta có thêm nghị lực để vượt qua. Một lời động viên từ người thân, một cái nhìn ấm áp từ bạn bè, hay một cử chỉ giúp đỡ từ cộng đồng có thể là yếu tố thay đổi cuộc sống của một người. Vì vậy, tình yêu thương không chỉ là thứ để nhận, mà còn là thứ để trao đi. Chúng ta hãy sống với trái tim đầy tình yêu thương để làm cho thế giới này trở nên tốt đẹp hơn.

câu 2

**Phân tích sự biến đổi của quê hương trước và sau chiến tranh trong đoạn thơ trích từ “Bên kia sông Đuống” của Hoàng Cầm**  

Đoạn thơ trích từ bài *Bên kia sông Đuống* của Hoàng Cầm thể hiện nỗi đau xót và tiếc thương của tác giả trước sự tàn phá nặng nề mà chiến tranh gây ra cho quê hương Kinh Bắc. Bằng nghệ thuật đối lập giữa hai bức tranh – một quê hương yên bình, trù phú trước chiến tranh và một quê hương điêu tàn, đau thương khi giặc kéo đến – đoạn thơ đã khắc họa rõ nét sự thay đổi nghiệt ngã mà chiến tranh mang lại.  

Trước hết, hình ảnh quê hương trong những ngày yên bình hiện lên với vẻ đẹp thơ mộng, thanh bình và đậm đà bản sắc dân tộc:  

*"Bên kia sông Đuống  
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng  
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong  
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp."*  

Câu thơ mở đầu gợi ra một miền quê trù phú, nơi những cánh đồng lúa nếp tỏa hương thơm nồng, biểu tượng cho sự no đủ, ấm áp của cuộc sống. Không chỉ vậy, tác giả còn nhắc đến tranh Đông Hồ – dòng tranh dân gian nổi tiếng của vùng Kinh Bắc, với hình ảnh “gà lợn nét tươi trong” thể hiện một nét đẹp văn hóa truyền thống, sự hồn nhiên, vui tươi của cuộc sống. Nghệ thuật so sánh “màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp” nhấn mạnh giá trị văn hóa lâu đời của quê hương, nơi chứa đựng vẻ đẹp tinh thần và tâm hồn dân tộc. Bức tranh ấy ngập tràn sắc màu, hơi thở cuộc sống và niềm tự hào về quê hương.  

Thế nhưng, sự bình yên ấy nhanh chóng bị phá vỡ khi chiến tranh ập đến:  

*"Quê hương ta từ ngày khủng khiếp  
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn  
Ruộng ta khô  
Nhà ta cháy  
Chó ngộ một đàn  
Lưỡi dài lê sắc máu  
Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang."*  

Hình ảnh quê hương biến đổi hoàn toàn, từ một miền đất yên bình, tươi đẹp trở thành một nơi điêu tàn, hoang vắng. Cụm từ “từ ngày khủng khiếp” như một dấu mốc định mệnh, mở ra một chương đầy đau thương của quê hương. Những câu thơ ngắn, gãy gọn như nhát dao chém vào tâm can người đọc, diễn tả sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh. "Lửa hung tàn" của giặc thiêu rụi tất cả, để lại những cánh đồng khô cằn, những mái nhà chỉ còn là đống tro tàn.  

Hình ảnh “chó ngộ một đàn” với “lưỡi dài lê sắc máu” gợi lên khung cảnh ghê rợn của chiến tranh – nơi ngay cả những con vật cũng trở nên hoang dại, gợi lên sự hoang tàn và chết chóc. Đặc biệt, câu thơ *"Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang"* tạo cảm giác rợn ngợp về sự tiêu điều của quê hương, nơi từng nhộn nhịp, ấm áp giờ chỉ còn là những con ngõ cụt hoang vu.  

Nỗi đau chiến tranh không chỉ dừng lại ở cảnh vật mà còn chạm đến những giá trị văn hóa truyền thống:  

*"Mẹ con đàn lợn âm dương  
Chia lìa trăm ngả  
Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã  
Bây giờ tan tác về đâu?"*  

Những hình ảnh trong tranh Đông Hồ – đàn lợn âm dương, đám cưới chuột – vốn biểu trưng cho sự sung túc, phồn vinh, nay bị “chia lìa”, “tan tác”. Câu hỏi *"Bây giờ tan tác về đâu?"* chất chứa nỗi xót xa và bàng hoàng của tác giả trước sự mất mát quá lớn. Đó không chỉ là mất mát về con người, cảnh vật mà còn là sự đổ vỡ của cả một nền văn hóa, một nếp sống quen thuộc của quê hương.  

Qua đoạn thơ trên, Hoàng Cầm đã dựng lên hai bức tranh đối lập: một quê hương thanh bình, đẹp đẽ trước chiến tranh và một quê hương điêu tàn, đau thương khi giặc đến. Sự tương phản ấy không chỉ khắc sâu nỗi đau mất mát mà còn khơi dậy lòng yêu nước, ý chí chiến đấu để giành lại những gì đã mất. Bằng ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp thơ biến đổi linh hoạt, giọng điệu vừa thiết tha vừa uất nghẹn, đoạn thơ đã chạm đến trái tim người đọc, để lại những ám ảnh sâu sắc về sự tàn khốc của chiến tranh và nỗi xót xa cho một miền quê yêu dấu.

Câu 1 (0.5 điểm):

Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là biểu cảm.

Câu 2 (0.5 điểm):

Văn bản thể hiện sự trăn trở của con người trước những tổn thương mà mình vô tình hay hữu ý gây ra cho thiên nhiên, vạn vật và cả những tình cảm, mối quan hệ trong cuộc sống. Tác giả khơi gợi ý thức trách nhiệm, sự trân trọng và nâng niu đối với thế giới xung quanh.

Câu 3 (1.0 điểm):

• Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn (7): Điệp ngữ.
• Phân tích: Các cụm từ “Mặt đất quen tha thứ”, “Đại dương bao la quen độ lượng”, “Cánh rừng mênh mông quen trầm mặc”... được lặp lại theo một cấu trúc nhất định. Cách lặp này giúp nhấn mạnh sự bao dung, nhẫn nhịn và im lặng chịu đựng của thiên nhiên trước những tổn thương do con người gây ra. Đồng thời, nó cũng khơi gợi sự suy ngẫm, thức tỉnh trong lòng người đọc về trách nhiệm đối với thế giới xung quanh.

Câu 4 (1.0 điểm):

Tác giả nói “Thỉnh thoảng bàn chân nên bị gai đâm” để nhấn mạnh rằng con người cần biết cảm nhận nỗi đau, từ đó trân trọng và ý thức hơn về những gì mình đang tác động đến thế giới. Khi bị đau, con người mới giật mình nhận ra tổn thương là rỉ máu, đồng nghĩa với việc những hành động vô tâm của mình có thể gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ với thiên nhiên mà còn với những con người xung quanh. Đây là lời nhắc nhở về sự tỉnh thức và trách nhiệm trong mỗi hành động của con người.

Câu 5 (1.0 điểm):

Bài học ý nghĩa nhất rút ra từ văn bản là: Hãy sống với sự trân trọng và trách nhiệm đối với thế giới xung quanh. Con người không chỉ cần nâng niu thiên nhiên mà còn phải biết giữ gìn tình cảm, mối quan hệ với nhau. Đừng vô tâm làm tổn thương môi trường hay người khác chỉ vì sự hời hợt của bản thân. Thỉnh thoảng, chúng ta cần dừng lại, cảm nhận và suy ngẫm để không vô tình gây ra những vết thương mà chính mình cũng không nhận ra.

câu 1 

Chúng ta sinh ra để làm gì? Chúng ta có vai trò và ý nghĩa gì trong cuộc sống? Có bao giờ bạn tự hỏi mình như thế và thấy mình thật bé nhỏ giữa hàng tỉ người hay không? Tuy nhiên, hãy luôn giữ cho bản thân mình lối sống có ý nghĩa vì khi tất cả mọi người đều hướng đến những điều tốt đẹp thì xã hội sẽ có những tác động to lớn. Sống có ý  nghĩa là việc mỗi chúng ta sống có ước mơ, hoài bão, biết vươn lên trong cuộc sống và chan hòa, yêu thương, giúp đỡ những người xung quanh, có ý thức cống hiến cho cuộc đời. Mỗi người muốn trở thành một công dân tốt trước hết phải có tư duy tích cực và cố gắng sống có ích. Sống có ý nghĩa là khi chúng ta biết nghĩ đến người khác, biết hi sinh những cái nhỏ nhặt, từ bỏ những cám dỗ của xã hội và biết rộng mở vòng tay để có chia sẻ với những mảnh đời bất hạnh hơn chúng ta. Người sống có ý nghĩa còn là người biết nhìn xa trông rộng, sống và cống hiến năng lực, trí tuệ của bản thân mình cho sự nghiệp phát triển nước nhà. Việc sống có ý nghĩa quan trọng và lợi ích to lớn đối với mỗi con người. Nó không chỉ khiến cuộc sống của bản thân mình trở nên tốt đẹp hơn mà còn giúp ích cho xã hội, cho đất nước ngày càng phát triển phồn thịnh theo hướng tốt đẹp và chính chúng ta sẽ được mọi người yêu quý, tôn trọng. Là một học sinh, để trở thành một công dân tốt và cống hiến được những điều lớn lao, tốt đẹp cho đất nước, trước hết chúng ta cần học tập thật tốt, nghe lời ông bà cha mẹ, lễ phép với thầy cô. Có nhận thức đúng đắn về việc giữ gìn và bảo vệ tổ quốc. Luôn biết yêu thương và giúp đỡ những người xung quanh,… Một lần được sống trên đời sẽ trở nên tốt đẹp, hạnh phúc nếu bạn có suy nghĩ tích cực và sống có ích. Hãy trở thành một công dân tốt, cống hiến những điều tốt đẹp nhất cho xã hội ngay từ hôm nay.

Câu 2

Đánh giá về thơ Nguyễn Quang Vũ, người ta cho rằng: “ Thơ Lưu Quang Vũ không chỉ bay bổng, tài hoa mà còn giàu cảm xúc, khát khao, trăn trở. “ Áo cũ “ là một trong những bài thơ hay như thế, khi đó là sự suy ngẫm của phận làm con khi trông thấy tuổi già của mẹ.

Áo cũ rồi, mỗi ngày thêm ngắn
Chỉ đứt sờn màu bạc hai vai
Thương áo cũ như là thương ký ức
Đựng trong hồn cho mắt phải cay cay.

Mở đầu bài thơ, là hình ảnh tấm áo đã cũ sờn theo năm tháng, cứ mỗi ngày lại “ thêm ngắn “ đi. Nó không chỉ đơn thuần là manh áo mỏng, mà còn đại diện cho kỉ niệm và miền ký ức đã qua, khiến người con hồi hồi mỗi lần nghĩ lại, khiến “ mắt phải cay cay”. Tấm áo ấy là tình thương bao la của mẹ, dõi theo và chăm bẵm con khôn lớn trưởng thành. “ Mẹ và áo mới biết con chóng lớn”. Mẹ luôn yêu thương con, lo cho từ miếng cơm manh áo. Con lớn dần lên cùng tấm áo ấy, ngày một trưởng thành và đi muôn nơi, còn mẹ thì “ mắt không còn nhìn rõ để xâu kim nữa”. Nhịp thơ chợt chững lại, khi trước mắt ta là sự thật của đời thường: Mẹ đang dần già đi theo năm tháng. Mắt mẹ dần mờ đi, những đường khâu vá nơi áo con đã âm thầm nhắc nhở điều ấy, khiến con ngày càng thêm thương và yêu kính mẹ.

Áo đã ở với con qua mùa qua tháng
Cũ rồi con vẫn quý vẫn thương
Con chẳng nỡ mỗi lần thay áo mới
Áo dài hơn thấy mẹ cũng già hơn.

Để rồi, dòng cảm xúc đọng lại và vỡ òa trước niềm trăn trở: con chẳng nỡ thay tấm áo mới, con sợ trông thấy mẹ một già hơn. “ Cũ rồi con vẫn quý vẫn thương”, bởi lẽ áo đã cùng con đi qua bao mùa tháng. Con lớn dần, có thể tự sắm sửa cho mình những chiếc áo mới hơn, đẹp hơn. Thế nhưng, chẳng đâu bằng được manh áo cũ được khâu vá từ đôi bàn tay mẹ. Đó là món quà vô giá, có tiền cũng chẳng thể nào mua.

Hãy biết thương lấy những manh áo cũ
Để càng thương lấy mẹ của ta
Hãy biết thương những gì đã cùng ta sống
Những gì trong năm tháng trôi qua…

Hiểu được nỗi gian truân vất vả cùng tình thương của mẹ, con học được cách quý trọng những điều đã cũ. Con nâng niu manh áo đã sờn, Hiếu kính với người mẹ mắt đã mờ dần theo năm tháng. Năm tháng tuy có làm bạc phai manh áo cũ, thời gian có thể làm mọi vật thay đổi, nhưng tình mẫu tử thiêng liêng thì không. Phận làm con, bài học đầu tiên và quan trọng nhất trong đời người, là luôn biết ơn và kính trọng yêu thương cha mẹ.

Nhịp thơ nhẹ nhàng tha thiết, giọng thơ như lời tự sự đầy tâm tình, răn dạy ta về bài học cần yêu thương Hiếu kính với mẹ cha nhiều hơn nữa. Ta cần biết nâng niu những gì đã cũ, biết ơn quá khứ bởi đó là nền móng vững chắc nhất giúp ta có được tương lai về sau. Và khi còn có thể, hãy Hiếu kính và chăm sóc thật tốt cho cha mẹ

Câu 1

- Xác định ngôi kể: Người kể chuyện ngôi thứ 1, xưng “tôi”.

Câu 2

- Đoạn trích sử dụng điểm nhìn bên trong, mọi sự kiện và tình huống xảy ra đều được đánh giá dưới góc nhìn của người con gái Chi-hon.

Câu 3

- Biện pháp nghệ thuật: Lặp cấu trúc “Lúc mẹ...”
- Tác dụng:
+ Nhấn mạnh khoảnh khắc mẹ bị lạc, Chi-hon đang bận rộn sống cuộc đời riêng.
+ Tăng tính liên kết và tạo nhịp điệu cho đoạn văn.

Câu 4

- Người mẹ của Chi-hon có phẩm chất mạnh mẽ, kiên quyết bảo vệ cho con của mình, ngay cả khi bà phải đối mặt với một môi trường lạ lẫm; bà cũng vô cùng yêu thương con, muốn con được thử và mặc những món đồ bà thấy thật đẹp.

Câu 5

- Chi-hon hối tiếc vì đã không thử mặc chiếc váy mẹ chọn, khiến mẹ buồn phiền.
- Học sinh nêu được một trong những ý sau:
+ Những hành động vô tâm đôi khi có thể khiến những người xung quanh cảm thấy tổn thương, dù ta không cố ý.
+ Ngay cả với những người thân thiết nhất, ta cũng cần chú ý cư xử một cách tinh tế.
+ Khi ta chú tâm trong cách ứng xử với người khác, ta cũng nhận được những điều tương tự.