Tình huống

Một người dùng tên H. đã sử dụng điện thoại di động để quay lén cảnh một cặp đôi đang cãi nhau trong một quán cà phê. H. không chỉ quay lại toàn bộ cuộc cãi vã mà còn dùng lời lẽ miệt thị, bỡn cợt khi bình luận về ngoại hình và hành vi của hai người này. Sau đó, H. đã đăng tải video này lên mạng xã hội với mục đích câu view và thu hút sự chú ý. Video nhanh chóng lan truyền và thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ cùng những bình luận tiêu cực.

Phân tích các hành vi vi phạm

• Vi phạm pháp luật: Hành vi quay lén và đăng tải video của người khác mà không được sự đồng ý là hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và bí mật đời tư của cá nhân. Theo Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu nội dung đăng tải mang tính chất đồi trụy, khiêu dâm hoặc làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015), và người thực hiện hành vi có thể phải đối mặt với mức phạt tù.
• Vi phạm đạo đức: Hành vi quay lén và phát tán video là vô đạo đức. H. đã bất chấp sự tôn trọng đối với người khác, xâm phạm sự riêng tư của họ để thỏa mãn mục đích cá nhân là câu view. Việc làm này không chỉ gây tổn thương tinh thần sâu sắc cho nạn nhân mà còn thể hiện sự thiếu lòng trắc ẩn và sự vô cảm trước nỗi đau của người khác.
• Vi phạm ứng xử văn hóa: Việc đăng tải video cá nhân người khác lên mạng xã hội kèm theo những lời miệt thị đã vi phạm các chuẩn mực văn hóa ứng xử trên không gian mạng. Thay vì thể hiện sự tôn trọng, H. đã lợi dụng mạng xã hội để lan truyền những nội dung tiêu cực, góp phần tạo ra một môi trường mạng đầy rẫy sự miệt thị, bỡn cợt và thiếu văn minh.

Ví dụ và Hậu quả ❗

Ví dụ:

Trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19, một số bài viết lan truyền trên mạng xã hội đã đưa tin sai lệch rằng uống nước chanh nóng có thể chữa khỏi virus. Thông tin này được chia sẻ rộng rãi, khiến nhiều người tin theo và áp dụng.

Hậu quả:

• Tâm lí hoang mang, lo sợ: Thông tin sai lệch có thể gây ra sự hoảng loạn trong cộng đồng, khiến nhiều người thay vì tin vào các hướng dẫn y tế chính thức lại đi tìm kiếm những "phương thuốc dân gian" không có cơ sở khoa học.
• Gây tổn hại sức khỏe: Khi người bệnh tin vào những phương pháp điều trị sai lầm như uống nước chanh nóng để chữa COVID-19, họ sẽ bỏ qua việc đi khám và điều trị theo đúng phác đồ của bác sĩ. Điều này có thể làm bệnh trở nặng, nguy hiểm đến tính mạng.
• Gây rối loạn xã hội: Việc lan truyền thông tin sai lệch có thể tạo ra những luồng ý kiến trái chiều, gây mất lòng tin vào các tổ chức y tế và chính phủ, làm suy yếu nỗ lực chung trong việc phòng chống dịch bệnh.

1. Dễ dàng tiếp cận và chia sẻ 🤝

Thông tin số có thể được lưu trữ trên các thiết bị điện tử và chia sẻ qua Internet một cách dễ dàng và nhanh chóng. Điều này cho phép mọi người tiếp cận tri thức, tin tức và tài liệu từ khắp nơi trên thế giới mà không bị giới hạn về không gian và thời gian. Ví dụ, một cuốn sách điện tử có thể được hàng triệu người tải về chỉ trong vài phút.

2. Tiết kiệm không gian và chi phí 💰

Việc lưu trữ thông tin dưới dạng số giúp tiết kiệm đáng kể không gian vật lý và chi phí in ấn. Hàng triệu trang tài liệu, hình ảnh, video có thể được lưu trữ chỉ trong một thiết bị nhỏ gọn như ổ cứng hoặc thẻ nhớ. Điều này đặc biệt có lợi cho các thư viện, bảo tàng và doanh nghiệp, giúp họ quản lý dữ liệu hiệu quả hơn.

3. Dễ dàng tìm kiếm và xử lý 🔎

Thông tin số có thể được sắp xếp, tìm kiếm và xử lý bằng các công cụ tự động. Nhờ đó, người dùng có thể nhanh chóng tìm thấy thông tin cần thiết trong kho dữ liệu khổng lồ chỉ với vài từ khóa. Điều này giúp tăng hiệu quả làm việc và học tập, giảm thời gian tìm kiếm thủ công. Ví dụ, bạn có thể tra cứu thông tin về một chủ đề bất kỳ trên mạng chỉ trong vài giây.

4. Khả năng bảo mật và sao lưu 💪

Thông tin số có thể được mã hóa để bảo vệ khỏi sự truy cập trái phép. Bên cạnh đó, việc sao lưu dữ liệu số dễ dàng hơn nhiều so với dữ liệu vật lý, giúp phòng tránh rủi ro mất mát thông tin do thiên tai hoặc hư hỏng.

• Tốc độ lan truyền cực nhanh: Thông tin được chia sẻ chỉ với một cú nhấp chuột, lan truyền theo cấp số nhân. Một video, hình ảnh có thể được hàng triệu người xem và chia sẻ chỉ trong vài giờ.
• Tính ẩn danh và thiếu kiểm soát: Mạng xã hội cho phép người dùng tạo tài khoản ẩn danh, gây khó khăn cho việc xác định danh tính và truy cứu trách nhiệm. Ngoài ra, việc kiểm soát nội dung không hiệu quả, khiến các nhóm kín, diễn đàn bất hợp pháp dễ dàng tồn tại.
• Dễ dàng sao chép và lưu trữ: Dữ liệu số rất dễ sao chép, tải xuống và lưu trữ trên các thiết bị, máy chủ khác nhau. Một khi đã bị phát tán, gần như không thể xóa bỏ hoàn toàn.
• Công cụ và nền tảng hỗ trợ: Các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin (như Telegram, WhatsApp) và các trang web đen... cung cấp môi trường lý tưởng để chia sẻ dữ liệu nhạy cảm mà không bị kiểm duyệt gắt gao.

1. Xâm phạm quyền riêng tư và bí mật đời tư

• Quyền được bảo vệ: Hiến pháp và Bộ luật Dân sự Việt Nam đều quy định mọi cá nhân có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình. Việc quay lén mà không có sự đồng ý của người khác là hành vi thu thập, lưu giữ thông tin trái phép, vi phạm trực tiếp quyền này.
• Mục đích xấu: Hành vi quay lén thường không đơn thuần chỉ là ghi hình, mà còn đi kèm với mục đích xấu như tống tiền, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm, hoặc phổ biến hình ảnh, video nhạy cảm. Đây là những hành vi gây tổn hại nghiêm trọng về tinh thần, danh dự và uy tín của nạn nhân.

2. Vi phạm pháp luật hình sự

Tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm, hành vi quay lén có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các tội danh sau:

• Tội làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015): Nếu hành vi quay lén và sử dụng hình ảnh đó để xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, người vi phạm có thể bị phạt tù.
• Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy (Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015): Đây là tội danh phổ biến nhất đối với hành vi quay lén và phát tán video nhạy cảm. Điều luật này quy định hình phạt tù đối với người có hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến các nội dung khiêu dâm, đồi trụy. Việc quay lén video nhạy cảm rồi bán hoặc chia sẻ trong các nhóm kín, phát tán trên mạng xã hội đã cấu thành tội danh này. Mức phạt tù có thể từ 6 tháng đến 15 năm tùy thuộc vào mức độ vi phạm (ví dụ: dung lượng dữ liệu, số lượng người xem, có tổ chức hay không...).
• Tội cưỡng đoạt tài sản (Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015): Nếu người quay lén sử dụng video đó để đe dọa nhằm chiếm đoạt tài sản của nạn nhân, họ sẽ bị truy cứu về tội này.

1. Cung cấp kiến thức và dấu hiệu nhận biết ⚠️

Thông tin số giúp lan truyền các cảnh báo, thủ đoạn lừa đảo và các nguy cơ trên không gian mạng một cách nhanh chóng. Các cơ quan chức năng, báo chí, và chuyên gia an ninh mạng thường xuyên đăng tải các bài viết, video, và infographic chỉ ra các dấu hiệu nhận biết lừa đảo, tấn công mạng, và các hành vi xấu. Nhờ đó, người dùng có thể trang bị kiến thức để nhận diện sớm các mối đe dọa.

2. Cảnh báo tức thời 🔔

Các nền tảng mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin cho phép các cảnh báo được gửi đi ngay lập tức. Khi một vụ lừa đảo mới xuất hiện, thông tin về thủ đoạn đó có thể được chia sẻ rộng rãi trong cộng đồng chỉ trong vài phút, giúp nhiều người tránh được bẫy. Ví dụ, một cảnh báo về tin nhắn lừa đảo chiếm đoạt tài khoản ngân hàng có thể được chia sẻ nhanh chóng trong các nhóm chat gia đình hoặc bạn bè.

3. Chia sẻ kinh nghiệm và câu chuyện thực tế 💬

Người dùng có thể chia sẻ câu chuyện của chính mình hoặc của người thân về việc bị lừa đảo hoặc tấn công mạng. Những câu chuyện này tạo ra sự đồng cảm và là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ hơn bất kỳ lý thuyết nào. Việc chia sẻ rộng rãi các trải nghiệm thực tế giúp người khác nhận thức rõ hơn về mức độ nguy hiểm và hậu quả, từ đó nâng cao tinh thần cảnh giác.

Tóm lại, thông tin số là một công cụ mạnh mẽ để tuyên truyền, cảnh báo tức thời, và chia sẻ kinh nghiệm, đóng vai trò then chốt trong việc giúp cộng đồng nâng cao cảnh giác trước những rủi ro và cạm bẫy trên không gian mạng.

1. Đặc điểm của không gian mạng

• Tốc độ lan truyền cực nhanh: Thông tin được chia sẻ chỉ với một cú nhấp chuột, lan truyền theo cấp số nhân. Một video, hình ảnh có thể được hàng triệu người xem và chia sẻ chỉ trong vài giờ.
• Tính ẩn danh và thiếu kiểm soát: Mạng xã hội cho phép người dùng tạo tài khoản ẩn danh, gây khó khăn cho việc xác định danh tính và truy cứu trách nhiệm. Ngoài ra, việc kiểm soát nội dung không hiệu quả, khiến các nhóm kín, diễn đàn bất hợp pháp dễ dàng tồn tại.
• Dễ dàng sao chép và lưu trữ: Dữ liệu số rất dễ sao chép, tải xuống và lưu trữ trên các thiết bị, máy chủ khác nhau. Một khi đã bị phát tán, gần như không thể xóa bỏ hoàn toàn.
• Công cụ và nền tảng hỗ trợ: Các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin (như Telegram, WhatsApp) và các trang web đen... cung cấp môi trường lý tưởng để chia sẻ dữ liệu nhạy cảm mà không bị kiểm duyệt gắt gao.

2. Hành vi của người dùng

• Sự tò mò và thiếu ý thức: Nhiều người dùng, vì tò mò hoặc muốn câu "like", "view", đã vô tình hoặc cố ý chia sẻ lại các nội dung nhạy cảm mà không lường trước hậu quả.
• Thiếu kiến thức pháp luật và kỹ năng sử dụng mạng: Nhiều người không ý thức được hành vi chia sẻ dữ liệu nhạy cảm là vi phạm pháp luật và gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của nạn nhân.
• Lợi dụng kiếm lời: Một số cá nhân, tổ chức lợi dụng việc này để trục lợi bằng cách bán dữ liệu trong các hội nhóm kín hoặc sử dụng làm công cụ tống tiền, uy hiếp.

Tại sao những thiết bị này khó phát hiện là:

• Ngụy trang tinh vi: Các thiết bị này thường được chế tạo dưới hình dạng những vật dụng quen thuộc trong đời sống hàng ngày như cúc áo, bút, đồng hồ, ổ cắm điện, bật lửa, hoặc thậm chí là một con ốc vít. Sự ngụy trang này khiến người khác rất khó để nhận ra chúng là thiết bị ghi hình hoặc ghi âm.
• Kích thước siêu nhỏ: Công nghệ ngày càng phát triển cho phép sản xuất các linh kiện điện tử với kích thước cực nhỏ. Điều này giúp các thiết bị này có thể ẩn mình trong những vật dụng tưởng chừng vô hại, chiếm rất ít không gian và gần như không gây ra sự chú ý.
• Hoạt động không gây tiếng động: Hầu hết các thiết bị này hoạt động hoàn toàn im lặng, không phát ra âm thanh hay ánh sáng cảnh báo nào, kể cả khi đang ghi hình hoặc ghi âm.
• Sử dụng công nghệ không dây: Các thiết bị này thường kết nối không dây qua Wi-Fi hoặc Bluetooth để truyền dữ liệu, do đó không cần dây cáp lộ liễu, giúp việc lắp đặt trở nên kín đáo và nhanh chóng hơn.

1. Kích thước hình chữ nhật:
2. • Chiều rộng: 20 cm
   • Chiều cao: 10 cm
   • Diện tích hình chữ nhật: 20×10=200  cm2
3. Kích thước hình tròn:
4. • Đường kính mỗi hình tròn: 20  cm /2=10  cm
   • Bán kính mỗi hình tròn: 10  cm /2=5  cm
   • Diện tích một hình tròn: P×( 5 )2=25 cm2
   • Tổng diện tích hai hình tròn: 2×25 trang=50 cm2
5. Tính diện tích phần tô đậm: Đường chéo chia hình chữ nhật và phần diện tích của các hình tròn thành hai nửa bằng nhau. Diện tích phần tô đậm = (Diện tích hình chữ nhật - Tổng diện tích hai hình tròn) / 2 =( 200−50 trang ) /2 =100−25 cm2

Giá trị xấp xỉ: 100−25×3.14159≈100−78.53975≈21,46  cm2.

Đáp số: 100−25 cm2

Câu 4. Đánh giá nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Lý:

Cuộc kháng chiến chống Tống (1075–1077) dưới thời nhà Lý có nhiều nét độc đáo, thể hiện sự linh hoạt, sáng tạo trong chiến lược và chiến thuật quân sự:

• Chủ động tấn công trước: Thay vì chờ quân Tống xâm lược, nhà Lý đã chủ động mở chiến dịch tấn công vào đất Tống năm 1075 do Lý Thường Kiệt và Tông Đản chỉ huy. Đây là một chiến lược táo bạo, làm suy yếu lực lượng Tống và khiến chúng gặp khó khăn trong việc tập trung quân xâm lược.
• Chiến thuật phòng ngự chủ động: Khi quân Tống phản công xâm lược Đại Việt năm 1077, Lý Thường Kiệt đã chủ động chọn phòng tuyến sông Như Nguyệt (sông Cầu ngày nay) để tổ chức phòng thủ. Đây là vị trí chiến lược quan trọng, giúp quân ta kiểm soát được đường tiến quân của địch.
• Vận dụng linh hoạt chiến thuật đánh địch: Quân Lý kết hợp giữa đánh chính diện và tập kích bất ngờ, triệt nguồn lương thảo của địch, khiến quân Tống rơi vào tình trạng khó khăn, suy yếu dần.
• Sử dụng chiến tranh tâm lý: Bài thơ “Nam quốc sơn hà” được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Việt Nam, có tác dụng khích lệ tinh thần chiến đấu của quân dân, đồng thời làm lung lay ý chí chiến đấu của quân địch.
• Kết thúc chiến tranh bằng giải pháp ngoại giao: Khi quân Tống lâm vào thế bế tắc, Lý Thường Kiệt đã chủ động đề nghị giảng hòa, giúp kết thúc chiến tranh một cách có lợi cho Đại Việt, tránh tổn thất lâu dài.