Từ trường Trái Đất - Sử dụng la bàn SVIP

  ↵1. TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT

Trái Đất quay quanh trục xuyên tâm. Trục này là đường thẳng nối giữa cực Nam và cực Bắc của nó.

Năm 1600, William Gilber đã nêu giả thuyết cho rằng Trái Đất là một "thanh nam châm không lồ".

Ngày nay, các nhà khoa học đã khẳng định sự tồn tại của từ trường Trái Đất. Một số hiện tượng liên quan tới từ trường Trái Đất như hiện tượng cực quang ở Bắc Cực và Nam Cực.

Các nhà khoa học đã vẽ được bản đồ mô tả độ mạnh của từ trường Trái Đất theo từng vùng. Hình ảnh này cho thấy sự tồn tại của từ trường Trái Đất gắn với mô hình nam châm thẳng, nghĩa là từ trường mạnh ở phía hai địa cực.

Trong hệ Mặt Trời, Trái Đất là một trong những hành tinh có từ trường.

2. CỰC BẮC ĐỊA TỪ VÀ CỰC BẮC ĐỊA LÍ

Từ trường của Trái Đất và hai cực từ được quy định như sau:

Hình vẽ cho thấy:

• Cực Bắc địa từ và cực Nam địa từ nằm trên trục từ của Trái Đất.
• Cực Bắc địa lí và cực Nam địa lí nằm trên trục quay của Trái Đất.
• Trục từ và trục quay của Trái Đất không trùng nhau.

Đường sức từ của Trái Đất có chiều đi từ Nam bán cầu sang Bắc bán cầu, nên cực ở Nam bán cầu thực chất là cực Bắc địa từ, còn cực ở Bắc bán cầu là cực Nam địa từ.

Tuy vậy, do thói quen lịch sử nên cách gọi cực Bắc – cực Nam như ban đầu vẫn được giữ đến nay.

Cực Bắc địa từ và cực Bắc địa lí không trùng nhau.

3. SỬ DỤNG LA BÀN ĐỂ TÌM HƯỚNG ĐỊA LÍ

➤ Tìm hiểu cấu tạo của la bàn

La bàn là dụng cụ giúp con người tìm hướng địa lí.

Cấu tạo la bàn:

• Kim nam châm quay tự do trên trục.
• Mặt chia độ được có ghi các hướng. Mặt hình tròn được gắn cố định với vỏ kim loại của la bàn và quay độc lập với kim nam châm.
• Vỏ kim loại kèm mặt kính.

➤ Xác định hướng địa lí của một đối tượng

• Xác định cực Nam (S) và cực Bắc (N) của kim la bàn, thường được đánh dấu bằng kí hiệu hoặc màu sắc khác nhau.
• Chọn đối tượng cần xác định hướng địa lí (ví dụ: lớp học, cổng trường, …).
• Đặt la bàn trên mặt phẳng ngang, chờ kim đứng yên, rồi xoay la bàn sao cho vạch số 0 trùng với cực Bắc của kim nam châm.
• Đọc số đo của góc tạo bởi hướng đối tượng với hướng Bắc trên la bàn để xác định phương hướng.