Tinh bột và cellulose SVIP

I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN, TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Tinh bột và cellulose là hai polysaccharide có công thức phân tử chung là (C₆H₁₀O₅)_n.

- Tinh bột là chất rắn màu trắng, không tan trong nước lạnh, tan một phần trong nước nóng tạo thành hồ tinh bột. Tinh bột có nhiều ở hạt, củ, quả như gạo, ngô, khoai, sắn,…

- Cellulose là chất rắn dạng sợi, không tan trong nước và dung môi hữu cơ. Cellulose có nhiều ở thân, vỏ cây (đặc biệt trong gỗ, tre, nứa, đay, gai).

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Phản ứng màu của tinh bột với iodine

Tinh bột phản ứng với iodine tạo thành hợp chất có màu xanh tím.

⚡ THÍ NGHIỆM

Thêm vài giọt dung dịch I₂ vào 2 mL hồ tinh bột.

2. Phản ứng thủy phân

Tinh bột và cellulose đều bị thủy phân trong môi trường acid hoặc enzyme.

\(\left(C_6H_{10}O_5\right)_{n}+nH_2O\overset{Enzyme}{\rarr}nC_6H_{12}O_6\left(glucose\right)\)

Tinh bột được cơ thể chuyển hóa thành glucose để cung cấp năng lượng, còn cellulose không bị phân giải do thiếu enzyme xúc tác.

⚡ THÍ NGHIỆM

- Thêm 1 mL dung dịch H₂SO₄ vào cốc có chứa 5 mL hồ tinh bột.

- Đun sôi nhẹ hỗn hợp trong khoảng 4 phút, vừa đun vừa khuấy.

- Lấy 3 giọt dung dịch sau khi đun lên kính đồng hồ, thêm 1 giọt dung dịch iodine.

III. ỨNG DỤNG

1. Ứng dụng của tinh bột

Tinh bột được sử dụng rộng rãi trong đời sống để làm thức ăn, sản xuất glucose và điều chế ethylic alcohol.

Việc sử dụng quá nhiều thực phẩm chứa hàm lượng tinh bột cao sẽ gây tác động không tốt cho sức khỏe.

Thực phẩm chứa tinh bột

2. Ứng dụng của cellulose

Cellulose được dùng làm giấy, tơ sợi, đồ gỗ, tổng hợp hóa chất,...

Giấy

IV. SỰ TẠO THÀNH TINH BỘT VÀ CELLULOSE TRONG TỰ NHIÊN

Thực vật tổng hợp tinh bột và cellulose từ CO₂ và H₂O nhờ chất diệp lục và năng lượng ánh sáng mặt trời.

- Tinh bột là nguồn dự trữ năng lượng. Cellulose tạo nên thành tế bào thực vật, có tác dụng bảo vệ, định hình và tạo bộ khung cho thực vật.

- Quá trình quang hợp của cây xanh tạo ra carbohydrate, là nguồn thức ăn cho người và động vật. Quá trình này hấp thụ khí CO₂ và cung cấp khí O₂ giúp giảm bớt sự tăng nhiệt độ của khí quyển.