Polymer SVIP

I. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI

Polymer là những hợp chất hữu cơ có khối lượng phân tử rất lớn được tạo thành từ nhiều đơn vị nhỏ (gọi là mắt xích).

Monomer là các phân tử nhỏ liên kết với nhau để hình thành nên polymer.

Ví dụ:

Polymer được chia thành hai loại: 

- Polymer thiên nhiên thường có sẵn trong tự nhiên (tinh bột, cellulose, protein, cao su thiên nhiên,...).

- Polymer tổng hợp thường được tổng hợp bằng phương pháp hóa học (PE, PP,...).

II. CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT

1. Cấu tạo

Các mắt xích của polymer có thể liên kết với nhau tạo thành mạch không phân nhánh, mạch phân nhánh và mạng không gian.

Ví dụ: Polyethyelene có cấu trúc mạch không phân nhánh.

Ví dụ: Amylopectin có cấu trúc mạch phân nhánh.

Ví dụ: Cao su lưu hóa có cấu trúc mạng không gian.

2. Tính chất vật lí

Đa số polymer là chất rắn, không bay hơi, không tan trong nước, tan được trong một số dung môi hữu cơ (xăng) và không có nhiệt độ nóng chảy cố định.

III. ĐIỀU CHẾ

Polymer tổng hợp được điều chế bằng cách trùng hợp hoặc trùng ngưng các monomer tương ứng.

Ví dụ: PE được điều chế từ ethylene bằng phản ứng trùng hợp.

Ví dụ: PP được điều chế từ propylene bằng phản ứng trùng hợp.

IV. MỘT SỐ VẬT LIỆU LÀM TỪ POLYMER

1. Chất dẻo

Chất dẻo là loại vật liệu được tạo ra từ các polymer có tính dẻo.

- Thành phần: Polymer, chất độn, chất hóa dẻo, chất tạo màu,...

- Ứng dụng: Chất dẻo được dùng làm nguyên liệu để sản xuất nhiều loại vật dụng, linh kiện điện tử, vật liệu xây dựng,...

- Lưu ý: Tránh để đồ nhựa gần nguồn nhiệt, hạn chế dùng đồ nhựa đựng thức ăn nóng vì chất dẻo có thể bị mềm và phân hủy thành chất độc.

Một số sản phẩm từ chất dẻo

2. Tơ 

Tơ là các vật liệu polymer có cấu trúc mạch không phân nhánh, có khả năng kéo dài thành sợi.

- Phân loại: Tơ thiên nhiên (tơ tằm, bông vải, len lông cừu,...) và tơ tổng hợp (tơ nylon, tơ polyester,..).

- Ứng dụng: Tơ được dùng để dệt vải may mặc, vải lót săm lốp xe, bện làm dây cáp, đan lưới,...

- Lưu ý: Chú ý hướng dẫn sử dụng trước khi giặt, là để lựa chọn chế độ và chất tẩy rửa phù hợp.

Len

3. Cao su

Cao su là vật liệu polymer có tính đàn hồi (tính bị biến dạng dưới tác dụng của lực từ bên ngoài và có thể phục hồi về hình dạng ban đầu khi lực không còn tác dụng).

- Phân loại: Cao su thiên nhiên (lấy từ mủ cây cao su) và cao su tổng hợp (tổng hợp từ monomer).

- Tính chất: Cao su có tính đàn hồi, cách điện, chịu mài mòn, không thấm nước, không thấm khí,...

- Ứng dụng: Cao su được sử dụng trong sản xuất lốp xe, ống dẫn, gioăng đệm, găng tay bảo hộ, đồ thể thao,...

- Lưu ý: Không để vật dụng từ cao su ở nơi nhiệt độ quá cao (chảy), quá thấp (giòn, cứng) hoặc có ánh sáng mạnh (lão hóa). Hạn chế để xăng, dầu, mỡ, hóa chất dính vào cao su.

Lốp cao su

4. Composite 

Composite là loại vật liệu được tổ hợp từ hai hay nhiều vật liệu khác nhau.

- Thành phần: Vật liệu cốt và vật liệu nền.

+ Vật liệu cốt giúp tăng cường tính cơ học của vật liệu. Có hai dạng vật liệu cốt là dạng sợi (sợi thủy tinh, sợi carbon,...) và dạng hạt.

+ Vật liệu nền có độ dẻo cao (như một số polymer) giúp liên kết các vật liệu cốt để hình thành khối một thống nhất.

- Ứng dụng: Vật liệu composite được sử dụng trong chế tạo thân vỏ ô tô, máy bay, tàu thuyền, bồn chứa, ống dẫn nước, vật liệu xây dựng,...

Bồn chứa làm bằng composite

V. ỨNG DỤNG CỦA POLYETHYLENE

Polyethylene được sử dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất nhưng việc thải bỏ không đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường.

- Polyethylene (PE) được sử dụng rộng rãi để sản xuất các sản phẩm như màng bọc, chai lọ, ống nhựa, vỏ dây điện, đồ chơi trẻ em,...

Đồ dùng bằng nhựa PE

- Polyethylene và các polymer không phân hủy sinh học đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người.